Τη δική της απάντηση στις πιέσεις που
δέχεται πανταχόθεν αναφορικά με την οικονομική της πολιτική και τις επιλογές
της για την Ευρωζώνη, επιλογές που οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε όξυνση των
προβλημάτων στις ήδη ασθενείς» χώρε όπως η Ελλάδα και τώρα και η Ισπανία, έδωσε
η Γερμανίδα ΚαγκελάριοςΑνγκελα Μέρκελ. Η οποία όχι μόνο αρνείται να
ενδώσει στα αιτήματα για πιο ήπια δημοσιονομική προσαρμογή και για λιγότερο
αυστηρό δημοσιονομικό πλαίσιο στην Ε.Ε., αλλά δηλώνει ευθέως πως η Ευρώπη
αναπόφευκτα οδεύει προς μια ένωση δύο ταχυτήτων.
Η κυρία Μέρκελ δήλωσε, σε
συνέντευξή της στον ραδιοφωνικό σταθμό ARD,πως η στενότερη ενοποίηση
σε ορισμένα «κομμάτια» της Ευρώπης –όπως είναι η Ευρωζώνη και η περιοχή
Σένγκεν– θα οδηγήσει σε μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων.«Ηδη το έχουμε αυτό σε
διάφορες περιοχές σήμερα. Οποιος είναι στη νομισματική ένωση θα πρέπει να έρθει
πιο κοντά. Πρέπει να είμαστε ανοικτοί στο να κάνουμε δυνατή τη συμμετοχή για
όλους. Ομως δεν μπορούμε να μείνουμε στάσιμοι, γιατί ορισμένοι δεν θέλουν να
μας ακολουθήσουν!»
Η Γερμανίδα καγκελάριος προσπάθησε,
παράλληλα, να υποβαθμίσει και τις προσδοκίες ότι η ευρωπαϊκή σύνοδος κορυφής
που θα πραγματοποιηθεί στο τέλος του μήνα θα μπορούσε να αποφέρει ένα «master
plan» για το μέλλον της Ευρώπης. Δήλωσε, ωστόσο, ότι θα δημιουργηθεί
κάποια ατζέντα για την περαιτέρω ενοποίηση. «Δεν πιστεύω πως θα υπάρξει μία και
μόνο σύνοδος που θα αποφασίσει το μεγάλο βήμα», ξεκαθάρισε...
Την ίδια ώρα, η στάση της κυβέρνησης Μέρκελ,και
κυρίως η απροθυμία της να προχωρήσει με αποφασιστικά βήματα στην αντιμετώπιση
της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, συγκεντρώνει και πάλι τα πυρά των περισσότερων
αναλυτών, οικονομολόγων, αλλά και πολιτικών παραγόντων εντός και εκτός
Ευρωπαϊκής Ενωσης. Φήμες από την Ιταλία θέλουν Ρώμη και Παρίσι να ενώνουν τις
δυνάμεις τους, εν μέσω κρίσης, για να στηρίξουν την Αθήνα, αναφέρει ιταλική
εφημερίδα, σύμφωνα με την οποία ο γαλλοϊταλικός άξονας τείνει χείρα φιλίας και
στη Βρετανία προκειμένου να απομονωθεί ουσιαστικά η Γερμανία.
Οι δύο ερμηνείες
Μετά από αυτά, εύλογα δημιουργείται το
ερώτημα τι ακριβώς εννοούσε η Γερμανίδα Καγκελάριος όταν μιλούσε για Ευρώπη δύο
ταχυτήτων. Να σημειωθεί πως το συγκεκριμένο σενάριο το έχουμε ακούσει αρκετές
φορές στο παρελθόν. Το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία μιας Ευρώπης του Βορρά,στην
οποία θα συμμετέχουν οι χώρες με άριστη αξιολόγηση ΑΑΑ ή έστω ΑΑ, και μιας
Ευρώπης του Νότου, που θα περιλαμβάνει τα αδύναμα δημοσιονομικά κράτη, όπως η Ελλάδα,
η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ιταλία.
Επομένως θα οδηγηθούμε σεευρώ
του Βορρά και σε ευρώ του Νότου, που δεν θα υφίστανται, όπως υποστηρίζουν
κάποιοι, ανηλεείς κερδοσκοπικές επιθέσεις στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος,
εξαιτίας των τεράστιων διαφορών ανταγωνιστικότητας μεταξύ της Ιταλίας, της
Ισπανίας, της Πορτογαλίαςκαι των χωρών του Βορρά. Πάντως, οι
οικονομολόγοι προειδοποιούν πως αν συμβεί κάτι τέτοιο θα πρέπει να υιοθετηθεί
στο εσωτερικό της Ευρωζώνης ένα σύστημα σταθερών, πλην καθοριζόμενων ισοτιμιών
μεταξύ των κρατών-μελών. Αυτό προϋποθέτει την επανεισαγωγή εθνικών
νομισμάτων ελεγχόμενων από την κάθε χώρα και την παράλληλη κυκλοφορία ενός
«εσωτερικού» και ενός νομίσματος «εξωτερικού». Οι χώρες-μέλη θα έχουν,
δηλαδή, το εθνικό τους νόμισμα και ταυτόχρονα ένα κοινό νόμισμα (άλλο οι
Βόρειες και άλλο οι Νότιες), που θα μοιάζει με την παλαιά Ευρωπαϊκή Λογιστική
Μονάδα (ΕCU). Φυσικά, εάν υιοθετηθεί μια τέτοια λύση είναι σαφές πως υπάρχουν
πολλά κομβικής σημασίας ζητήματα που θα πρέπει να ρυθμιστούν.
Εκτός από το σενάριο Βορρά – Νότου,
οικονομικοί κύκλοι δίνουν διαφορετική ερμηνεία στις δηλώσεις της Μέρκελ περί
Ευρώπης δύο ταχυτήτων.Θεωρούν πως το Βερολίνο δεν αποκλείει πλέον το να
υπάρξει μία Ευρώπη με χώρες που θα παραμείνουν στη ζώνη του ευρώ και κάποιες
άλλες που θα επιστρέψουν στα εθνικά τους νομίσματα, με πρώτο «θύμα» την Ελλάδα.
Μάλιστα, η ιταλική εφημερίδα «Μεσατζέρο» υποστήριξε πως το Βερολίνο εξετάζει
ένα σχέδιο «παραδειγματικής έξωσης» της Ελλάδας από το ευρώ, ως προειδοποίηση
προς τις υπόλοιπες χώρες του Νότου για τις οποίες η Ανγκελα Μέρκελ αναμένεται
να ακολουθήσει στη συνέχεια πιο ελαστική πολιτική, προϊόν συμβιβασμού με τους
υπόλοιπους Ευρωπαίους εταίρους και διεθνείς παράγοντες. Η Ανγκελα Μέρκελ, σύμφωνα
με την ιταλική εφημερίδα και βάσει ενός σχολίου της βελγικής«Ντερ
Στάνταρντ», καθυστερεί την υιοθέτηση συνολικού σχεδίου για την
αντιμετώπιση της κρίσης στην Ευρωζώνη ώσπου να αποχωρήσει η χώρα μας από το
ενιαίο νόμισμα. Εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου οικονομικών χαρακτήρισε
πάντως «βλακώδεις» και «ανυπόστατους» τους ισχυρισμούς του «Μεσατζέρο» περί
«παραδειγματικής έξωσης» της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. «Η πολιτική μας είναι
γνωστή και διαφανής», είπε. «Οι φήμες της ιταλικής εφημερίδα είναι ανάξιες
διαψεύσεως».
Ο Βορράς ευημερεί, ο Νότος
κλυδωνίζεται
Πάντως, υπάρχουν οικονομολόγοι που
υποστηρίζουν πως η Ευρώπη των δύο ταχυτήτων είναι γεγονός και αποτυπώνεται με
τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο τόσο στα στοιχεία των δημοπρασιών που διενεργούνται
όσο και στους αριθμούς της ανεργία.Τα γερμανικά bund κινούνται σε
ιστορικά χαμηλά, την ώρα που τα spreads σε Ισπανία και Ιταλία έχουν πάρει την
ανιούσα.Η τεράστια αντίθεση ανάμεσα στις οικονομικές τροχιές των κρατών
της Ευρωζώνης είναι ακόμη πιο εμφανής στα στοιχεία για την ανεργία. Σύμφωνα με
την εθνική στατιστική αρχή της Γερμανίας, το ποσοστό των ανέργων επί του οικονομικά
ενεργού πληθυσμού περιορίστηκε στο 6,7% τον Μάιο.Σε απόλυτα νούμερα, ο
συνολικός αριθμός ανέργων μειώθηκε τον Απρίλιο κατά 108.046 άτομα, στα 2,855
εκατομμύρια.Την ίδια στιγμή στην Ισπανία έχει εκτοξευτεί στο 24,3%.Η
απόκλιση στις οικονομίες της Ευρωζώνης έχει γίνει πηγή έντασης από τότε όπου
ξέσπασε η κρίση χρεών, με τις βόρειες χώρες γύρω από τη Γερμανία να καταγράφουν
πολύ πιο εύρωστη ανάπτυξη από τους νότιους γείτονές τους, των οποίων οι
λιγότερο ανταγωνιστικές οικονομίες επιβαρύνονται πρόσθετα από τα μέτρα
λιτότητας που στόχο έχουν τη διόρθωση της δημοσιονομικής στρατηγικής.
Στη δίνη του κυκλώνα η Ισπανία
Η αναζωπύρωση των σεναρίων περί
Ευρώπης δύο ταχυτήτων, ή περί διάλυσης του ευρώ, είναι απόρροια των όσων
διαδραματίζονται τις τελευταίες εβδομάδες στην Ισπανία.Τα περιθώρια έχουν
στενέψει δραματικά για την τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, με το
προβληματικό τραπεζικό σύστημα να μοιάζει έτοιμο να εκραγεί και το κόστος
δανεισμού να παραμένει σε επίπεδα συναγερμού.Το έλλειμμα της Ισπανίας
ανέρχεται στο 8,3%, και η Κομισιόν την πιέζει να το περιορίσει στο 3%, δίνοντάς
της μάλιστα παράταση έως το 2014.
Ομως ο μεγάλος ασθενής είναι το
ισπανικό τραπεζικό σύστημα. Οι άλλοτε πανίσχυρες ισπανικές τράπεζες, που
γιγαντώθηκαν την περίοδο της φούσκας των ακινήτων, βρίσκονται πλέον αντιμέτωπες
με δυσθεώρητες επισφάλειες λόγω της πτώσης των αντικειμενικών αξιών και της
αδυναμίας των δανειοληπτών να εξυπηρετήσουν τα στεγαστικά τους. Η κυβέρνηση
αναγκάστηκε να κρατικοποιήσει την τέταρτη μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας, την Bankia, και
τώρα αναζητεί ευρωπαϊκή βοήθεια για τα 19 δισ. ευρώ της ανακεφαλαιοποίησής της,
για να μην επιβαρύνει κι άλλο τον προϋπολογισμό.Το Bloomberg εκτίμησε πως
το πακέτο στήριξης των ισπανικών τραπεζών ανέρχεται σε 120 δισ. Εν τω
μεταξύ, τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι η ύφεση της ισπανικής οικονομίας θα
βαθύνει περαιτέρω στο β’ τρίμηνο του έτους. Τον Απρίλιο οι λιανικές πωλήσεις
σημείωσαν κατακόρυφη πτώση, καθώς το πρόγραμμα λιτότητας αποδυναμώνει την
καταναλωτική δύναμη των ισπανικών νοικοκυριών.
Πρόσω ολοταχώς για τον μηχανισμό;
Η άποψη ότι η Ισπανία δεν θα αποφύγει
τον μηχανισμό στήριξης εδραιώνεται πλέον, και κρύος ιδρώτας λούζει τους
Ευρωπαίους, καθώς το κόστος διάσωσης της ισπανικής οικονομίας είναι τεράστιο. Η
κυβέρνηση Ραχόι προσπαθεί απεγνωσμένα να περισώσει ό,τι προλαβαίνει και οι
Βρυξέλλες επεξεργάζονται σχέδια έκτακτης ανάγκης για τη διάσωσή της. Ο
Ισπανός πρωθυπουργός επιμένει ότι θα παρουσιάσει το σχέδιό της για τη στήριξη
των ταλαιπωρημένων τραπεζών της σε δύο εβδομάδες, όμως οι Ευρωπαίοι αρνούνται
να χάσουν τόσον χρόνο και ήδη κινούνται για ένα πακέτο ενίσχυσης περίπου 80
δισ. ευρώ, το οποίο, μάλιστα, δεν θα συνεπάγεται τους σκληρούς όρους λιτότητας
που επιβλήθηκαν σε Ελλάδα, Πορτογαλία και Ιρλανδία.
Ο Ισπανός υπουργός
Οικονομικών Λουίς ντε Γκίντος επιμένει ότι δεν έχει κάνει απολύτως καμμία
συζήτηση για παρέμβαση στις ισπανικές τράπεζες, και δηλώνει ότι θα παρουσιάσει
το σχέδιό του για τον κλάδο στις επόμενες δύο εβδομάδες.«Σε λιγότερο από
10 με 15 μέρες θα έχουμε την έκθεση από τους ανεξάρτητους ελεγκτές. Από εκεί η
ισπανική κυβέρνηση θα λάβει τις αποφάσεις που πρέπει να λάβει σε ό,τι αφορά την
ανακεφαλαιοποίησή τους».Ομως οι Ευρωπαίοι γνωρίζουν ότι η Ισπανία δεν έχει τόσο
χρόνο. Με την ίδια την κυβέρνηση να παραδέχεται ότι έχει χάσει την πρόσβαση
στις αγορές όλοι θεωρούν πως η διάσωση είναι στα σκαριά.Οπως όλα δείχνουν, το
σχέδιο στήριξης της Ισπανίας που επεξεργάζονται στην Ευρώπη είναι με«light
λιτότητα»,δηλαδή χωρίς τους όρους που επιβλήθηκαν στις υπόλοιπες χώρες που
«διασώθηκαν».
Ρήξη Βερολίνου – Μαδρίτης
Η ισπανική διάσωση έχει οδηγήσει σε
ρήξη το Βερολίνο με τη Μαδρίτη. Η Γερμανία αρνείται σθεναρά την παροχή
βοήθειας προς την Ισπανία χωρίς την προηγούμενη ένταξη σε κάποιον μηχανισμό
ευρωπαϊκής διάσωσης. Η ισπανική κυβέρνηση, ωστόσο, επιμένει πως δεν
σχεδιάζει άμεσα την υποβολή αιτήματος στήριξης των τραπεζών της, σε μια
προσπάθεια να αποφύγει το στίγμα ενός μηχανισμού διάσωσης. Η Κομισιόν,
πάλι, δηλώνει πως δεν υπάρχει κανένα άμεσο σχέδιο για αίτημα στήριξης, ενώ η
Γαλλία, διά του υπουργού Οικονομικών της, ξεκαθαρίζει πως η Ευρωζώνη είναι
έτοιμη να κινητοποιηθεί άμεσα αν το θελήσει η Μαδρίτη.Ο επικεφαλής της
κοινοβουλευτικής ομάδας των δυο χριστιανοδημοκρατικών ενώσεων που αποτελούν τον
κορμό της γερμανικής κυβέρνησης,CDU/CSU, Φόλκερ Κάουντερ,προέτρεψε
την Ισπανία να προσφύγει στη στήριξη του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής
Σταθερότητας, «εξαιτίας των τραπεζών».
«Η Ισπανία θα πρέπει να λάβει μία
απόφαση και πιστεύω ότι πρέπει να τεθεί υπό την προστασία του Ταμείου εξαιτίας
των τραπεζών της», δήλωσε οΦόλκερ Κάουντερ,στενός συνεργάτης της
καγκελαρίου Μέρκελ.Μάλιστα, προκειμένου να κάμψουν τις ισπανικές
αναστολές, οι Γερμανοί παρουσιάζονται να εξετάζουν μια εναλλακτική/συμβιβαστική
λύση, βάσει της οποίας η Μαδρίτη θα μπορέσει να λάβει ευρωπαϊκά χρήματα για την
ανακεφαλαιοποίηση των ισπανικών τραπεζών, αλλά χωρίς να χρειαστεί να μπει σε
ένα έξωθεν επιβεβλημένο αυστηρό και πλήρες πρόγραμμα δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων,
όπως αυτά που «τρέχουν» σε Ελλάδα και Πορτογαλία.Προς το παρόν, η
ισπανική κυβέρνηση αρνείται να υποκύψει στις γερμανικές πιέσεις και,
προσπαθώντας να αποφύγει την «ταπείνωση» ενός αιτήματος για διάσωση αλλά και
τις πρόσθετες υποχρεώσεις «εξυγίανσης» που θα το συνοδεύουν– ζητάει περισσότερο
χρόνο προτού καταλήξει σε μια τελική απόφαση.
Γαλλοϊταλικός άξονας για στήριξη στην
Ελλάδα
Την ίδια στιγμή, στις Βρυξέλλες
παρακολουθούν με έντονο ενδιαφέρον τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα. Εν όψει
των εκλογών της17ης Ιουνίουοι Ευρωπαίοι στέλνουν ξεκάθαρο μήνυμα
στην Αθήνα πως η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να τηρήσει τις δεσμεύσεις που
απορρέουν από το μνημόνιο, προκειμένου να συνεχιστεί η χρηματοδότηση της χώρας.Ταυτοχρόνως,
επιμένουν τα σενάρια περί επιστροφής στη δραχμή και το Βερολίνο συνεχίζει τις
προειδοποιήσεις του προς την Αθήνα.
Εν μέσω αυτού του κλίματος,
δημοσιεύματα του διεθνούς τύπου υποστηρίζουν πωςΡώμη και Παρίσι ενώνουν
τις δυνάμεις τους για να στηρίξουν την Αθήνα.Μάλιστα, ιταλική εφημερίδα
υποστήριξε πωςο γαλλοϊταλικός άξονας τείνει χείρα φιλίας και στη Βρετανίαπροκειμένου
να απομονωθεί ουσιαστικά η Γερμανία.
Μάλιστα, δεν θεωρείται καθόλου τυχαία
ησυνάντηση του Ιταλού πρωθυπουργού, Μάριο Μόντι, με τον Γάλλο πρόεδρο,
Φρανσουά Ολάντ, στις 14 Ιουνίου, λίγες ημέρες πριν από τις ελληνικές εκλογές,στη
μίνι σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. (22 Ιουνίου) και στην κανονική σύνοδο κορυφής (28
και 29 Ιουνίου).
«Η Ρώμη ετοιμάζει άξονα με το Παρίσι
για να στηρίξει την Αθήνα», υποστήριξε η ιταλική εφημερίδα «Ιλ Μεσατζέρο».
Σύμφωνα με τον αναλυτή, Μάρκο Κόντι, το Βερολίνο περιμένει την έξοδο της
Ελλάδας για να ξεκινήσουν στη συνέχεια οι διάφορες προσπάθειες στήριξης του
ευρώ.Οπως γράφει η«Ιλ Μεσατζέρο»,η κυβέρνηση του Μάριο Μόντι
χαρακτηρίζει το σενάριο αυτό πραγματικό εφιάλτη, με συνέπειες που ουδείς μπορεί
να προβλέψει όχι μόνο σε οικονομικό αλλά και σε πολιτικό επίπεδο. «Η συνάντηση
του Μάριο Μόντι με τον Φρανσουά Ολάντ στις 14 Ιουνίου στη Ρώμη θα συμβάλει στην
αύξηση της πίεσης επί του Βερολίνου επιβεβαιώνοντας την ύπαρξη ισχυρότατου
άξονα που ενώνει τη Ρώμη και το Παρίσι υπέρ του κοινού νομίσματος και της
ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης»,επισημαίνει ο Ιταλός αρθρογράφος.«Η έξοδος
της Ελλάδας θα λειτουργούσε στα γερμανικά σχέδια ως προειδοποίηση προς μη
ενάρετες χώρες, σαν την Ιταλία», καταλήγει η εφημερίδα της Ρώμης, προσθέτοντας
ότι «Ο Ολάντ και ο Μόντι την ερχόμενη Πέμπτη αναμένεται να επισημοποιήσουν μια
κοινή γραμμή με σκοπό να ζητήσουν και τη συμμετοχή της Βρετανίας, ώστε το
Βερολίνο να νιώσει όλο και πιο έντονα ότι οδεύει προς ουσιαστική απομόνωση».
(από την εφημερίδα "Αξία")