Η Ελλάδα Μπορεί να Αποφύγει το Θυσιαστήριο

Η Ελλάδα ύστερα από δυόμισι χρόνια κρίσης βρίσκεται σήμερα εκτός κάδρου της ευρωζώνης. Για να ξαναμπεί στο κάδρο, χρειάζεται όχι μόνο να καλύψει άμεσα το κενό της εκλογικής περιόδου Μαΐου-Ιουνίου στην εφαρμογή του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής, αλλά να δώσει και ένα ισχυρό δείγμα της αποτελεσματικότητάς της να αλλάξει το κράτος και τη διάρθρωση της οικονομίας, κάτι που θα μεταβάλει τους σημερινούς «όρους του παιχνιδιού» και θα ενισχύσει την αξιοπιστία της πολιτικής ηγεσίας μας, αυτό που οι ξένοι αποκαλούν gamechanger. Το δείγμα αυτό, για παράδειγμα, θα ήταν μια μεγάλη ή και περισσότερες από μία ιδιωτικοποιήσεις έως το τέλος του έτους, και ταυτόχρονα μια συγκεκριμένη άμεση μεταβολή στη λειτουργία του Δημοσίου που να δείχνει ότι η διοικητική μεταρρύθμιση δεν έχει μείνει στα χαρτιά και στα συνήθως ανεφάρμοστα νομοσχέδια της Βουλής.

Ο χρόνος πιέζει και το μέλλον της Ελλάδας στην ευρωζώνη συναρτάται από τις εξελίξεις στην Ισπανία και στην Ιταλία. Αν οι χώρες του ευρωπαϊκού κέντρου, στην προσπάθειά τους να σώσουν την Ισπανία και την Ιταλία αναγκαστούν να ελαστικοποιήσουν κανόνες της ευρωζώνης που οι ίδιες θεωρούν απαράβατους, τότε είναι λογικό να επιδιώξουν ως αντιστάθμισμα και την αποπομπή της Ελλάδας, μιας χώρας ήδη εκτός κάδρου. Ετσι μόνο θα μπορούν να δικαιολογήσουν την ελαστικοποίηση και το όποιο κόστος στους πολίτες τους, με τη λογική «βοήθεια στους καλούς, εκδίωξη των κακών, ισχυροποίηση της ευρωζώνης». Πολλοί ξένοι συνομιλητές, από φιλικές προς την Ελλάδα χώρες, βρίσκουν το σενάριο αυτό της Ιφιγένειας απόλυτα φυσιολογικό, πιθανόν και δίκαιο να συμβεί. Οι χώρες που ακόμη σήμερα μας συμπαραστέκονται, θα δυσκολευτούν να αντισταθούν στην πίεση των σκληροπυρηνικών αν ως τότε εξακολουθούμε να είμαστε εκτός κάδρου. Την έξωση θα την επιβάλει η ευρωπαϊκή πολιτική των ισορροπιών.

Στην εποχή της κρίσης και του φόβου διάσπασης ή και οριστικής διάλυσης της ευρωζώνης, η προσοχή των Ευρωπαίων σήμερα επικεντρώνεται στην Ισπανία και στην Ιταλία. Η Ελλάδα δεν συγκαταλέγεται πλέον ανάμεσα στις άμεσες ανησυχίες τους, αφού ως προορισμός των εξαγωγών των κρατών-μελών της ευρωζώνης είναι ασήμαντη έως μηδαμινή.

Εκπροσωπεί μόνο το 0,18% των συνολικών εξαγωγών τους. Τα εκταμιευμένα δάνεια των κρατών προς την Ελλάδα επίσης είναι μικρού μεγέθους, περίπου το 1% μιας μόνο ετήσιας παραγωγής της ευρωζώνης, και έτσι μπορούν να διαγραφούν χωρίς μεγάλο πρόβλημα, ενώ όποιες ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν έκθεση στην Ελλάδα την έχουν ήδη μειώσει και έχουν έτοιμο τον δρόμο διαφυγής (το Plan B). Συνεπώς, οι σκληροπυρηνικοί στην ευρωζώνη αδιαφορούν για την Ελλάδα και πιστεύουν ότι δυόμισι χρόνια μετά το ξέσπασμα της ελληνικής κρίσης έχουν θωρακίσει σε σημαντικό βαθμό τις υπόλοιπες χώρες από μια έξοδο της Ελλάδας. Επιπλέον, η κοινή γνώμη στην οποία απευθύνονται έχει βαρεθεί να ακούει και να διαβάζει στα τοπικά ΜΜΕ για τους «ατίθασους Ελληνες, που δεν συμπεριφέρονται ευρωπαϊκά και τρώνε και τα λεφτά τους».

Οι Ευρωπαίοι αλλάζουν σταδιακά την αρχιτεκτονική της ευρωζώνης και έτσι η θωράκιση των υπολοίπων χωρών γίνεται ευκολότερη με την πάροδο του χρόνου. Σε περίπτωση εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη και μιας συνεπαγόμενης διάχυσης του φόβου στην υπόλοιπη ευρωζώνη, τη διαφορά τους επόμενους μήνες θα την κάνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αν επέμβει γρήγορα με αγορές ισπανικών και ιταλικών κρατικών ομολόγων και με απεριόριστο δανεισμό προς τις ισπανικές και ιταλικές τράπεζες. Ηδη ο κ. Ντράγκι στέλνει τα πρώτα μηνύματα προς αυτή την κατεύθυνση και οι Ευρωπαίοι συζητούν τα περιθώρια ελαστικοποίησης των κανόνων. Στην περίπτωση αυτή, οι υπόλοιπες χώρες αναμένεται να προσπαθήσουν να διαφοροποιηθούν ακόμη περισσότερο από εμάς, αμαυρώνοντας την όποια προσπάθειά μας, θέλοντας έτσι να περάσουν το μήνυμα προς τις αγορές ότι αυτές δεν είναι σαν την Ελλάδα, να τις αφήσουν ήσυχες. Αλλωστε εδώ και πολύ καιρό οι Ευρωπαίοι διατυμπανίζουν ότι η Ελλάδα είναι «ειδική περίπτωση» και έτσι οι ευρωπαίοι πολίτες προετοιμάζονται για μια ευρωζώνη χωρίς τους Ελληνες. Ως αντίδραση ενάντια στην πίεση των αγορών, αναμένεται τότε να επιταχυνθεί και η πολυσυζητούμενη δημοσιονομική, τραπεζική και πολιτική ενοποίησή της ευρωζώνης, αλλά χωρίς την Ελλάδα ως μέλος της.

Σήμερα για να ξεφύγουμε από την ύφεση και να ακολουθήσουμε μια νέα αναπτυξιακή στρατηγική είναι σημαντικό να ξαναμπούμε στο κάδρο ώστε να περιορίσουμε και στο τέλος να μηδενίσουμε την πιθανότητα εξόδου από την ευρωζώνη, να επανέλθουν οι καταθέσεις στις τράπεζες και η ρευστότητα στην αγορά, να βελτιωθεί το κλίμα και να ανακάμψουν οι επενδύσεις. Πριν από τέσσερις-πέντε μήνες η εξαιρετικά αρνητική εικόνα για την Ελλάδα είχε αρχίσει να αλλάζει, όταν η κυβέρνηση Παπαδήμου απέδειξε ότι η χώρα μας τηρεί αυτά που υπόσχεται και έχει την ικανότητα να μεταμορφωθεί σε αξιόπιστη χώρα-εταίρο. Μάλιστα, όταν παρέδωσε τη διακυβέρνηση, από τα μέτρα που έπρεπε να ληφθούν έως το τέλος Απριλίου, λίγες ήταν οι εναπομένουσες κόκκινες κάρτες των υπουργείων. Σήμερα υπάρχει ανάγκη συνέχισης αυτής της πορείας ώστε να ξαναμπούμε στο κάδρο της ευρωζώνης.