Την περασμένη εβδομάδα αίσθηση προκάλεσε η απόφαση της
Gazprom
να
αναβάλει την ανάπτυξη του τεράστιου κοιτάσματος Στόκμαν στην ρωσική Αρκτική,
επικαλούμενη το υψηλό κόστος της όλης προσπάθειας. Οι άσχημες ειδήσεις
συνεχίστηκαν χθες, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι ξεκινά έρευνα για
το αν ο ρωσικός όμιλος προχώρησε σε κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης. Μήπως όμως οι
ειδήσεις αυτές αποτελούν απλά συμπτώματα και μαρτυρούν πολύ βαθύτερες
παθογένειες;
Καταρχήν, η εγκατάλειψη της προσπάθειας στο Στόκμαν είναι
έκδηλη για τα όρια που θέτει η
Gazprom
στον εαυτό της όσον αφορά την έρευνα και παραγωγή
υδρογονανθράκων. Υποτίθεται ότι είναι μια εταιρεία που δεν φοβάται να δοκιμάσει
την τύχη της σε αφιλόξενες περιοχές, τόσο πολιτικά, όσο και περιβαλλοντικά.
Άρα, αναρωτιέται κανείς: Αν η
Gazprom
δεν προσπαθεί να κερδίσει ένα τόσο μεγάλο «έπαθλο» όπως το
Στόκμαν, τότε τι ακριβώς σκοπεύει να κάνει στην Αρκτική; Θυμίζουμε ότι η Μόσχα
έχει εξαγγείλει μεγαλεπήβολα σχέδια στην συγκεκριμένη ζώνη. Στο παρελθόν, η
Gazprom
έδειξε
ότι είναι σε θέση, έστω και σε συνεργασία με άλλους, να υλοποιήσει δύσκολα
ενεργειακά σχέδια, όπως αυτό στη νήσο Σαχαλίνη και τον αγωγό
Nord
Stream. Έχει μείνει άραγε
πίσω όσον αφορά τις τεχνικές δυνατότητες;
Έπειτα, υπάρχει το οικονομικό σκέλος. Πλέον, η Ρωσία δεν
«παίζει» μόνη της στην αγορά της Ευρώπης. Οι περισσότερες χώρες έχουν την
δυνατότητα να εισάγουν
LNG
και η ζήτηση έχει περιοριστεί, με αποτέλεσμα οι εξαγωγές της
Gazprom
να
εμφανίζονται ιδιαίτερα μειωμένες σε σύγκριση με τα «χρυσά» έτη του 2008 και του
2007. Επίσης, η
Gazprom
δαπάνησε το 2011 το ποσό των 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων για
επενδύσεις, έναντι 37 δις. στην περίπτωση της
ExxonMobil. Το ποσό αυτό θεωρείται
ιδιαίτερα υψηλό και έκδηλο γραφειοκρατικών αγκυλώσεων που αυξάνουν τα κόστη.
Τέλος, στο πεδίο μάχης της ΝΑ Ευρώπης, το μέλλον του
South
Stream παραμένει αβέβαιο,
δεδομένης και της ταχύτητας με την οποία προχωρούν οι εξελίξεις για τους
αγωγούς του Νοτίου Διαδρόμου. Η
Gazprom
έχει τονίσει ότι δεν θεωρεί τον
South
Stream
ανταγωνιστικό προς αυτά τα σχέδια, αλλά στην πράξη θα πρέπει
να κρατήσει χαμηλά τις τιμές του αερίου που προσφέρει ώστε να προτιμήσουν οι
καταναλωτές ένα συμβόλαιο μαζί της. Αντίστοιχες μειώσεις προσέφερε ήδη σε
μεγάλους ενεργειακούς ομίλους της Γερμανίας και δεν αποκλείεται να αναγκαστεί
να το κάνει και στα Βαλκάνια κάποια στιγμή σύντομα. Όπως παρατηρούν κύκλοι της αγοράς
αερίου, στην Ευρώπη αργά η γρήγορα η
Gazprom θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει την άκαμπτη στάση της αναφορικά
με τα
oil
linked
μακροχρόνια συμβόλαια.
Εξυπακούεται ότι η
Gazprom
διατηρεί σε μεγάλο βαθμό τα
συγκριτικά της πλεονεκτήματα, δηλαδή τα τεράστια αποθέματα αερίου, το
ανεπτυγμένο δίκτυο αγωγών και την αποκλειστική πρόσβαση σε αρκετές αγορές. Έχει
όμως τις τσέπες και την τόλμη για να διατηρήσει τα κεκτημένα;