Ο δημοσιογράφος ο οποίος υπογράφει την συνέντευξη
του Αντώνη Σαμαρά στους New York Times επισημαίνει ότι, για να λαμπρύνει την εικόνα
και την αξιοπιστία της Ελλάδος, ο Πρωθυπουργός παρουσιάζει προγραμματικές πρωτοβουλίες
για "να απελευθερωθούν οι αγορές, να εκριζωθεί η διαφθορά και να αντικατασταθεί
η βαρειά σκιά των ολιγαρχών, των καρτέλ και της ευνοιοκρατίας από ένα αξιοκρατικό
σύστημα". Ο στόχος αυτός αποτελεί αφ’εαυτού επαναστατικό πρόγραμμα.
Κατά τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, οι ολιγάρχες,
τα καρτέλ και η ευνοιοκρατία συγκρότησαν μια παράλληλη, ίσως την πραγματική εξουσία
στην Ελλάδα. Οι εμφανείς δημοκρατικές πολιτικές διαδικασίες λειτουργούσαν εκ παραλλήλου
με σκοτεινές “υποθαλάσσιες” συγκρούσεις στο αφανές πεδίο της παράλληλης αυτής πολιτικής
ζωής. Στην επιφάνεια εμφανίζονταν ακατανόητοι βίαιοι κυματισμοί, ερμηνεύσιμοι μόνον
από τους “μυημένους” στα ολιγαρχικά μυστικά. Το ευρύ κοινό, όλοι εμείς, είτε δεν
είχαμε τις κατάλληλες πληροφορίες είτε χανόμασταν ανάμεσα στην πληροφόρηση και την
παραπληροφόρηση. Το σύστημα αυτό επεσήμανε και ονόμασε «διαπλοκή» ο τότε Πρωθυπουργός
Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.
Η de facto αντιδημοκρατική αυτή εκτροπή οδήγησε
την Ελλάδα στην σημερινή καταστροφή. Προκειμένου
να εγκαθιδρύσει και να εμπεδώσει την εξουσία του, το παράλληλο σύστημα ευνοούσε
την διανομή της έξωθεν προσόδου στα λαϊκά στρώματα. Από το 2009 και εξής, επεδίωξε
και επέτυχε να μετακυλίσει τις συνέπειες της καταστροφής στην μεσαία τάξη και στα
φτωχότερα στρώματα της κοινωνίας. Χρησιμοποίησε όλα τα μέσα: φυγή κεφαλαίων στο
εξωτερικό, διαφθορά, διάβρωση των κρατικών
μηχανισμών ελέγχου- ενδεχομένως και άλλα, μη αναγνωρίσιμα. Ως αποτέλεσμα, η νόμιμη
εξουσία και οι δημοκρατικοί θεσμοί έχουν τρωθεί. Η αξιοπιστία της Ελλάδος έφθασε
στο ναδίρ, η ελληνική κοινωνία προσεγγίζει την κοινωνική έκρηξη και την πολιτική
παράνοια.
Δεν υπάρχουν περιθώρια για την κυβέρνηση. Ακόμη
και όσοι αμφισβητούν τις προθέσεις του, σιωπηρά αναγνωρίζουν ότι ο Πρωθυπουργός
δεν διαθέτει παρά την διαδρομή την οποία εξέθεσε στους New York Times. Περαιτέρω
ανοχή προς τα κυκλώματα της υπόγειας εξουσίας συνεπάγεται την διάλυση της Ελλάδος.
Η κατάσταση παραπέμπει στην τελευταία καταλυτική περίοδο της Δικτατορίας. Σήμερα
πάλι, μετά από παρατάσεις και αναβολές, η χώρα φθάνει στην ρήξη: Δημοκρατία έναντι
ολιγο-κρατίας, Κράτος εναντίον παρα-κράτους.
Το θνήσκον σύστημα της άνομης εξουσίας δεν παραδίδεται
αμαχητί. Δεν αμφισβητεί ανοικτά τους θεσμικούς παράγοντες· προσπαθεί, όμως, να τους
υποσκάψει παντοιοτρόπως, αξιοποιώντας τις παλαιόθεν υπαρκτές αδυναμίες, επίσης προϊόντα
της αφανούς δράσης του. Ανοίγεται ένα ιστορικό κεφάλαιο το οποίο, τηρουμένων των
αναλογιών ως προς τις πολιτικές και πολιτισμικές διαφορές, είναι συγκρίσιμο με όσα
συνέβησαν σε άλλες χώρες.
Ο Πούτιν παρέλαβε την Ρωσία όταν οι εντόπιοι ολιγάρχες,
επωφελούμενοι από την ακυβερνησία της περιόδου Γέλτσιν, είχαν καταλάβει την οικονομική
και πολιτική δύναμη της χώρας. Κατέκτησε την πραγματική εξουσία όταν, με προσωπικές
αμφιλεγόμενες μεθόδους, κατάφερε να τους εξουδετερώσει. Ανάλογα ισχύουν και για
την γειτονική Τουρκία. Ο Ερντογάν χρειάστηκε χρόνια ολόκληρα μεθοδικής πάλης για
να απαλλαγεί από το παράλληλο κέντρο εξουσίας, το οποίο είχε συγκροτήσει ο στρατός.
Τόσο στην Ρωσία, όσο και στην Τουρκία, το φθίνον σύστημα δεν συνθηκολόγησε έναντι
της δημοκρατικά νομιμοποιημένης κυβέρνησης. Χρειάστηκε να εξουδετερωθεί, με την
κινητοποίηση πολιτικών συμμαχιών στο λαϊκό επίπεδο και με μεθοδεύσεις, η νομιμότητα
των οποίων συχνά αμφισβητείται.
Η Ευρώπη πρέπει να ενημερωθεί για την επικείμενη
ρήξη. Δεν είναι εύκολο για πολιτικούς και κοινωνίες με μακρά παράδοση δημοκρατικότητας
να κατανοήσουν τις εγγενείς δυσκολίες σε χώρες οι οποίες απέκτησαν την ελευθερία
τους σχετικά πρόσφατα. Όμως, πρωτίστως, η ελληνική κοινωνία πρέπει να διαμορφώσει
σαφή εικόνα των διακυβευμάτων, ώστε να μπορέσει να στηρίξει τους θεσμούς στην δύσκολη
αυτή φάση.
Το 1974 η κοινωνική επιλογή ήταν “Καραμανλής ή
τανκς”- για να θυμηθούμε και την γενναία προτροπή του Μίκη Θεοδωράκη. Σήμερα, όμως,
τα υφιστάμενα συνθήματα δεν πείθουν, καθώς
δεν σκιαγραφούν το πραγματικό διακύβευμα. Σε αντίθεση με τα τεθωρακισμένα οχήματα,
οι σημερινοί εχθροί της Δημοκρατίας είναι κρυφοί, μεταμφιεσμένοι και ανεντόπιστοι.
Όπως τα αόρατα σωματίδια της φυσικής, γίνονται αντιληπτοί από τις συνέπειες της
τοξικής δράσης τους.
(Ο Γιώργος Πρεβελάκης είναι καθηγητής πανεπιστήμιου στο Παρίσι)
από την εφημερίδα "ΕΣΤΙΑ"