25 χρόνια πριν, το έτος 1987, ένας έφηβος
από τη Δυτική Γερμανία, ονόματι Ματίας Ρουστ, εξέπληξε την παγκόσμια κοινή γνώμη
πετώντας με ένα μονοκινητήριο αεροσκάφος Τσέσνα μέσα από ολόκληρη την σοβιετική
αεράμυνα, διανύοντας απόσταση 750 χμ και προσγειώνοντας τελικά το αεροπλάνο
στην Κόκκινη Πλατεία. Ο Ρουστ πέρασε ένα χρόνο στις φυλακές της Ρωσίας, αλλά σήμερα
δηλώνει ότι δεν μετανιώνει για την ακραία πράξη του.
Ο 19χρονος τότε
Ρουστ ήταν βαθιά πολιτικοποιημένος και η ιδέα του ήρθε αρχικά όταν παρακολούθησε
τις αποτυχημένες διαπραγματεύσεις των δύο υπερδυνάμεων στο Ρέιγιαβικ σχετικά με
τους πυρηνικούς εξοπλισμούς. «Πίστευα ότι θα χρησιμοποιούσα το αεροπλάνο για να
φτιάξω μια φανταστική γέφυρα ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή ώστε να δείξω ότι
πολλοί Ευρωπαίοι ήθελαν να βελτιώσουν τις διμερείς σχέσεις», δήλωσε, όπως αναφέρει
το
BBC σε αφιέρωμά του
με αφορμή την επέτειο των 25 ετών.
Στις 13 Μαΐου του 1987 είπε στους γονείς
του ότι θα πήγαινε ταξίδι στη Βόρεια Ευρώπη με το αεροπλάνο και πέταξε σε
διαδοχικούς προορισμούς προτού καταλήξει στο Ελσίνκι, την πρωτεύουσα της Φινλανδίας.
Εκεί πέρασε αρκετές μέρες, μαζεύοντας το θάρρος του, προτού απογειωθεί τελικά
με προορισμό τη Μόσχα.
Σημειώνεται ότι η σοβιετική αεράμυνα ήταν
ιδιαίτερα ανεπτυγμένη και «πυκνή» εκείνη την περίοδο, ενώ μόλις μερικά χρόνια
πριν, δεν δίστασε να καταρρίψει πολιτικό αεροσκάφος της Νότιας Κορέας με 269
επιβάτες, το οποίο καταλάθος είχε εισέλθει στον εναέριο χώρο της Σ. Ένωσης.
Τελικά απογειώθηκε στις 28 Μαΐου, λέγοντας
στον πύργο ελέγχου ότι θα πήγαινε στην Στοκχόλμη. «Πήρα την τελική απόφαση μισή
ώρα μετά την απογείωση και άλλαξα την κατεύθυνση στις 170 μοίρες, κατευθείαν προς
τη Μόσχα», δήλωσε σχετικά ο Ρουστ.
Οι Φιλανδοί ανησύχησαν όταν έχασαν τα ίχνη
του από το ραντάρ και ξεκίνησαν επιχείρηση εντοπισμού, φοβούμενοι ότι είχε πέσει
στη θάλασσα. Την ίδια στιγμή, ο Ρουστ περνούσε μέσα στον εναέριο χώρο της Εσθονίας,
όπου και εντοπίστηκε από τα τοπικά ραντάρ. Εν συνεχεία, απογειώθηκε ένα μαχητικό
Μ
IG, το οποίο τον πλησίασε
σε απόσταση αναπνοής. Ο Ρουστ φοβήθηκε, αλλά το μαχητικό τον προσπέρασε τελικά
και απομακρύνθηκε.
Τελικά στάθηκε ιδιαίτερα τυχερός, καθώς
την προηγούμενη ημέρα είχε καταπέσει ένα αεροπλάνο στην συγκεκριμένη περιοχή
και βρισκόταν υπό εξέλιξη μια επιχείρηση διάσωσης από τις σοβιετικές αρχές. Κατ’
επέκταση, οι υπεύθυνοι μπερδεύτηκαν και θεώρησαν το αεροπλάνο του Ρουστ ως δικό τους.
Έχοντας εξασφαλίσει αυτή την τυχερή «ομπρέλα» προστασίας, ο Ρουστ κατάφερε να
διεισδύσει εκατοντάδες χιλιόμετρα στο εσωτερικό της ΕΣΣΔ, φτάνοντας τελικά στην
ίδια τη Μόσχα.
«Υπολόγιζα τότε ότι οι πιθανότητες
επιβίωσης που είχα ήταν 50-50», σημειώνει. Στη συνέχεια όμως, ήρθε αντιμέτωπος
με μια νέα πρόκληση: Που να προσγειώσει το αεροπλάνο.
Ήθελε να το προσγειώσει στην Κόκκινη
Πλατεία, προκειμένου να δημιουργήσει αίσθηση, αλλά αυτή ήταν γεμάτη κόσμο. Στο έδαφος,
οι πολίτες κοίταζαν με απορία το μικρό, λευκό αεροσκάφος να διαγράφει κύκλους
σε ύψος μόλις 10 μέτρων. Τελικά, ο Ρουστ εντόπισε μια γέφυρα με τέσσερις λωρίδες
κυκλοφορίας και προσγειώθηκε εκεί. Ήταν όμως για μια ακόμη φορά πολύ τυχερός,
καθώς οι αρχές του εξήγησαν ότι κανονικά στη γέφυρα αυτή υπήρχαν πυκνά καλώδια,
τα οποία θα απέτρεπαν την προσγείωση. Τα είχαν απομακρύνει όμως εκείνο το πρωί για να γίνει συντήρηση.
Στις 7 το απόγευμα λοιπόν, ο Ρουστ βγήκε
από το αεροπλάνο και είπε στους παρευρισκόμενους ότι «βρίσκομαι εδώ στα πλαίσια
μιας ειρηνικής αποστολής από τη Γερμανία». Οι σοβιετικοί νόμιζαν αρχικά ότι
εννοούσε την Ανατολική Γερμανία και χάρηκαν, αλλά ο ίδιος τους εξήγησε ότι προέρχεται
από τη Δυτική Γερμανία, πράγμα ανήκουστο.
Όπως είναι φυσικό, η αστυνομία τον συνέλαβε
λίγα λεπτά αργότερα, θεωρώντας μάλιστα ότι είχε συνεργάτες επί ρωσικού εδάφους.
Στο Κρεμλίνο τα πνεύματα ήταν ιδιαίτερα οξυμένα και όπως τονίζει το
BBC, ο Γκορμπατσώφ αντιμετώπισε
το γεγονός σαν ευκαιρία για να ξεφορτωθεί ορισμένους ενοχλητικούς ανώτερους στρατιωτικούς.
Μέσα στις επόμενες ημέρες παραιτήθηκαν ο υπουργός Αμύνης και ο επικεφαλής της αεράμυνας
της χώρας, ενώ απολύθηκαν περίπου 150 άλλοι αξιωματούχοι και στρατιωτικοί.
Οι επίσημες κατηγορίες κατά του Ρουστ έκαναν
λόγο για παραβίαση των διεθνών κανονισμών αεροπλοΐας, παράνομη διάβαση των συνόρων,
καθώς και «κακοήθη χουλιγκανισμό». Το δικαστήριο τον καταδίκασε σε τέσσερα χρόνια
καταναγκαστικών έργων. Τελικά αφέθηκε ελεύθερος μετά από ένα χρόνο, καθώς το
Κρεμλίνο ήθελε να προβεί σε μια πράξη καλής θέλησης μετά την υπογραφή της συνθήκης
της ΕΣΣΔ με τις ΗΠΑ σχετικά με τους εξοπλισμούς.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι η πτήση
του Ραστ είχε τέτοιο απόηχο στη Μόσχα, που οι πολίτες αποκαλούσαν την Κόκκινη
Πλατεία ως «Σερεμέτιεβο-3» για αρκετό καιρό μετά (το Σερεμέτιεβο 1 και 2 είναι
τα αεροδρόμια της πόλης).
(το άρθρο περιέχει πληροφορίες από
BBC και
Deutsche
Welle)