Ζούμε σε εποχές ταραγμένες, γεμάτες από φόβο κι
ανασφάλεια. Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό. Και στο σχετικά πρόσφατο
παρελθόν είχαμε ζήσει, κι εμείς στην Ελλάδα και στην Ευρώπη ολόκληρη, παρόμοιες
ταραγμένες εποχές. Αλλά τότε ο εχθρός ήταν σαφής κι ορατός. Σήμερα ζούμε σε
συνθήκες οικονομικού πολέμου, χωρίς να γνωρίζουμε επακριβώς τον αντίπαλό μας. Παρά
μόνον ότι εμείς οι ίδιοι με τις σπατάλες και τις ακρότητές μας συμβάλαμε τα
μέγιστα σε αυτή την κατάσταση, που σήμερα μοιάζει, χωρίς απαραίτητα να είναι,
αδιέξοδη.
Εδώ στην Ελλάδα, που το ευρωπαϊκό πρόβλημα το
αντιμετωπίζουμε στο πολλαπλάσιο, δεν δείχνουμε ακόμα την απαραίτητη
υπευθυνότητα. Ακόμα συμπεριφερόμαστε ωσάν τίποτα να μην έχει συμβεί. Πρέπει να
πούμε όμως μερικές σκληρές αλήθειες. Η πρώτη είναι ότι η Ελλάδα χρεοκόπησε.
Μπορεί την ώρα που βυθιζόμαστε στην άβυσσο, οι Ευρωπαίοι εταίροι μας, με τη
συνδρομή του ΔΝΤ, να μας πέταξαν ένα πολύ λεπτό κι εύκολο να κοπεί σχοινί
πρόσκαιρης σωτηρίας, μπορεί να αποφύγαμε επί του παρόντος την τυπική χρεοκοπία,
αλλά η ουσιαστική πτώχευση έχει ήδη επέλθει. Κι ο μόνος τρόπος να την
αντιμετωπίσουμε είναι να αλλάξουμε άρδην νοοτροπία και να αρχίσουμε να
εργαζόμαστε με εντελώς διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι μέχρι σήμερα.
Χρειάζεται να μάθουμε να παράγουμε και να μετέχουμε
στον διεθνή ανταγωνισμό δημιουργικά. Αλλά για να γίνει αυτό, πρέπει
προηγουμένως να περιορίσουμε δραστικά τον δημόσιο τομέα, τον μεγαλύτερο στον
κόσμο ολόκληρο, να αντιληφθούμε ότι η λογική του «δανειζόμαστε για να
καταναλώσουμε» τελείωσε και να ανατρέψουμε συνολικά την πορεία μας. Ειδάλλως το
τέλος θα επέλθει αργά αλλά οδυνηρά.
Εδώ κι αρκετά χρόνια γράφουμε από τις φιλόξενες
αυτές στήλες ότι, υπό τις παρούσες συνθήκες, «η Ευρώπη κινδυνεύει να βρεθεί στο
περιθώριο του διεθνούς ανταγωνισμού κι η Ελλάδα στο περιθώριο του περιθωρίου».
Το δυστύχημα για την πατρίδα μας είναι ότι η πρόβλεψή μας εκείνη σήμερα επιβεβαιώνεται.
Όμως οι συμπεριφορές κι οι αντιδράσεις πολλών
συμπολιτών μας, ακόμα και πολιτικών, ακόμα κι υπεύθυνων υπουργών, προκαλούν
βασίμως την εντύπωση ότι δεν έχουμε αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος που
αντιμετωπίζει η χώρα.
Οι περισσότεροι συνεχίζουν να πιστεύουν ότι η κρίση
είναι παροδική κι ότι στο ορατό μέλλον θα επιστρέψουμε στον γνωστό τρόπο ζωής
που συνηθίσαμε εδώ και δεκαετίες. Το πελατειακό κράτος θα επιστρέψει. Ο κόσμος
θα πιέζει τους πολιτικούς να τους διορίζει στο Δημόσιο, οι δημόσιοι υπάλληλοι
θα πιέζουν για περισσότερα επιδόματα τύπου «έγκαιρης προσέλευσης στην εργασία»,
η διαφθορά του Δημοσίου καλά θα κρατεί, οι συνδικαλιστές θα λύνουν και θα
δένουν, τα οργανογράμματα που θα διαμορφώνουν οι δημόσιες υπηρεσίες θα
προβλέπουν για την κάλυψη «πάγιων και διαρκών αναγκών» απίστευτο αριθμό
δημοσίων υπαλλήλων, που θα έπρεπε να υπερβαίνουν τον ελληνικό πληθυσμό για να
καλυφθούν, οι κρατικοί αξιωματούχοι, οι υπουργοί και τα τσιράκια τους θα
εκβιάζουν τους κρατικοδίαιτους επιχειρηματίες να τους δίνουν μίζα για να πάρουν
τη δουλειά του Δημοσίου, που θα συνεχίζει να είναι ο μοναδικός εργοδότης στη
χώρα κ.ο.κ.
Γι’ αυτό εκείνο που χρειάζεται να κάνουμε σήμερα
είναι να αλλάξουμε άρδην νοοτροπία και συμπεριφορά. Και να αντιληφθούμε ότι η
Ελλάδα του πελατειακού συστήματος που γνωρίζαμε από τη μεταπολίτευση κι έπειτα
δεν υπάρχει κι ούτε πρόκειται να επιστρέψει. Μόνον με τη δική μας
δημιουργικότητα και σκληρή δουλειά μπορούμε να αλλάξουμε τη μοίρα μας. Αλλά
αυτό δυστυχώς είναι πολύ ευκολότερο να το λέμε από το να το πράττουμε.
Αναγκαία τα μέτρα αλλά…
Οι αντιδράσεις κατά του νέου μνημονίου είναι
τεράστιες. Πολλοί χαρακτηρίζουν νέα μέτρα, που αρχίζουν να εφαρμόζονται από 1ης
Ιανουαρίου, άδικα, και είναι, καθώς και αναποτελεσματικά. Κι είναι. Αλλά
συγχρόνως είναι τα μόνα που υπό την ασφυκτική πίεση της Ε.Ε. μπορούν να μας
δώσουν μια διέξοδο από το τρομακτικό ενδεχόμενο της χρεοκοπίας. Στην πατρίδα
μας, όμως, μοιραίο είναι να αντιδρούν άνθρωποι που βλέπουν τη ζωή τους να
ανατρέπεται άρδην. Όμως η απόφαση αυτή είναι επιβεβλημένη. Όπως και τα μέτρα.
Συνεπώς, τα ερωτήματα που τίθενται εκφεύγουν της ουσίας. Δηλαδή αν τα μέτρα είναι
δίκαια ή άδικα. Αν είναι ηθικά ή ανήθικα. Όλα αυτά, πολύ φοβάμαι, μικρή σημασία
έχουν. Τα μέτρα είναι απλώς αναγκαία. Απαραίτητα για να αποφύγουμε τον αργό
θάνατο της ελληνικής οικονομία από τη μαζική αιμορραγία από την οποία πάσχει.
Και βέβαια η αποτελεσματικότητα τους δεν είναι ακόμη γνωστή. Καθώς από αυτή και
μόνον θα εξαρτηθεί η επιτυχία τους, κι όχι βέβαια από τις προθέσεις της
κυβέρνησης να τα επιβάλει.
(Του Γιάννη Λοβέρδου -
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Η ΑΞΙΑ», 29 Δεκεμβρίου 2012)