Η ελληνική εξωτερική πολιτική, τα εθνικά
θέματα και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις εν όψει της επανέναρξης των
διερευνητικών επαφών μεταξύ των δύο πλευρών, θα βρίσκονται στο επίκεντρο
του ενδιαφέροντος το επόμενο διάστημα.
Από την προετοιμασία για τις σχετικές συναντήσεις αναδεικνύεται
ένα ουσιαστικό ερώτημα που αφορά το αν η σημερινή συγκυρία οδηγεί στον
επαναπροσδιορισμό της πολιτικής μας προς τη γειτονική χώρα.
Ο προβληματισμός αυτός δεν βασίζεται σε αρνητική αξιολόγηση των
πεπραγμένων της τελευταίας περιόδου, στη διάρκεια της οποίας έγιναν
αρκετά σημαντικά βήματα. Βασίζεται στα νέα δεδομένα που οριοθετούν το
πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύσσονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Μερικά από τα δεδομένα αυτά είναι η Αραβική Ανοιξη και οι
πολιτικές αλλαγές που αυτή είχε ως αποτέλεσμα, οι εξελίξεις στη Συρία
που η διαχείριση τους αποτελεί πρόβλημα για την Τουρκία, το Κουρδικό, οι
εξελίξεις στο οποίο, κατά την άποψη ορισμένων, περιλαμβάνουν και
εδαφικές ανακατατάξεις στην ευρύτερη περιοχή, το Κυπριακό, το Ιράν, οι
κακές σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ και φυσικά το νέο ενεργειακό
τοπίο που έχει διαμορφωθεί στην περιοχή, στο οποίο επικεντρώνεται μεγάλο
μέρος του τοπικού, ευρωπαϊκού αλλά και διεθνούς ενδιαφέροντος.
Η λογική του επαναπροσδιορισμού είναι φυσικό να δημιουργεί και
προβληματισμούς και ίσως επιφυλάξεις. Στο παρελθόν όμως μια τέτοια
επανεξέταση που είχε αποτέλεσμα η Ελλάδα να αποδέχεται και να στηρίζει,
κριτικά, την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. δημιούργησε νέες
πραγματικότητες, όπως η αναγωγή πτυχών των ελληνοτουρκικών σχέσεων από
διμερείς σε ευρωπαϊκές και η θεσμοθετημένη παρεμβατική δυνατότητα της
Ε.Ε. για τα θέματα αυτά αλλά και για όλα τα άλλα που περιλαμβάνονται στο
κοινοτικό κεκτημένο .
Βέβαια, η Ε.Ε. άσκησε το δικαίωμα παρέμβασης, δυστυχώς κατά
τρόπο επιλεκτικό, αφού στο Κυπριακό επέτρεψε, για να αναφερθώ σε μία
μόνο πτυχή, τη διατήρηση του θεσμικού τερατουργήματος όπου στρατιωτικές
δυνάμεις υποψήφιας χώρας κατέχουν τμήμα της επικράτειας χώρας-μέλους.
Η απόφαση για τον επαναπροσδιορισμό του τρόπου προσέγγισης των
ελληνοτουρκικών σχέσεων είναι φυσικά πολιτική. Από τη στιγμή όμως που
λαμβάνεται, προϋποθέτει μια διαδικασία πολιτικο-τεχνοκρατικού διαλόγου
στο πλαίσιο του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής προκειμένου η
νέα πολιτική που θα αποφασιστεί να έχει την ευρύτερη δυνατή αποδοχή και
στήριξη.
Φυσικά, στη διαδικασία αυτή, το κύριο ζήτημα είναι απαντήσεις σε
ερωτήματα που αφορούν την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, την ανακήρυξη
ΑΟΖ, στη συνέχεια τη στήριξης της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας με
κατάληξη την ένταξη, ή την εξέταση και το ενδεχόμενο σύναψης συμφωνίας
ειδικής σχέσης Ε.Ε. - Τουρκίας, γεγονός που με δεδομένη την ώς σήμερα
συζήτηση για την ειδική σχέση θα απευχόμουν, αφού μια τέτοια σχέση δεν
εγγυάται τη θεσμοθετημένη παρεμβατική δυνατότητα που παρέχει στην Ε.Ε. η
ιδιότητα της υποψήφιας προς ένταξη χώρας. Οι απαντήσεις στα ερωτήματα
αυτά δεν θα καθορίσουν μόνο τη μελλοντική πορεία των ελληνοτουρκικών
σχέσεων. Θα επηρεάσουν κατά τον ένα ή τον άλλο τρόπο και τις διεθνείς
σχέσεις της χώρας αλλά και άλλους τομείς της πολιτικής μας, όπως για
παράδειγμα την αξιοποίηση του ενεργειακού πλούτου της χώρας, αφού οι
εταιρείες που θα αναλάβουν τα θέματα αυτά θέλουν τον υψηλότερο δυνατό
βαθμό νομικής βεβαιότητας και θεωρούν ότι αυτό επιτυγχάνεται με
ρυθμίσεις μόνιμου και μη αμφισβητήσιμου χαρακτήρα.
Τις τελευταίες ημέρες ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε αρκετές φορές
στο στοίχημα που πρέπει και θα κερδηθεί. Με βάση τα δεδομένα της
τελευταίας περιόδου, η αναφορά αυτή θεωρείται περισσότερο συνδεδεμένη με
τα οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα.
Λογικό! Υπάρχουν όμως οικονομικά, αναπτυξιακά και κοινωνικά
θέματα που είναι συνδεδεμένα με την εξωτερική πολιτική και τις διεθνείς
σχέσεις της χώρας, όπως για παράδειγμα κάποιες από τις
αποκρατικοποιήσεις ιδιαίτερα στον τομέα της ενέργειας.
Η λογιστική αντίληψη που επικρατεί στην Ε.Ε. επιβάλλει μερικές
φορές αποφάσεις που αντιστοιχούν σε αριθμούς και που μπορεί να μη
συμβαδίζουν με τον στρατηγικό σχεδιασμό, απαραίτητη προϋπόθεση για την
άσκηση εθνικά συμφέρουσας πολιτικής.
Κατά την άποψή μου, υπάρχει και εδώ ένα στοίχημα που πρέπει και μπορεί να κερδηθεί.
(
Του Γιώργου Δημητρακόπουλου, Διεθνολόγου και
πρώην ευρωβουλευτή, από την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία»,
Σάββατο 12 Ιανουαρίου 2013)