Του Αθανάσιου Παπανδρόπουλου
Εδραιώνεται όλο και περισσότερο στις Βρυξέλλες η άποψη ότι ο Έλληνας Επίτροπος αρμόδιος για το περιβάλλον στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κ. Σταύρος Δήμας, είναι αποφασισμένος να αφήσει σημαντικό έργο πίσω του. Έτσι, τον τελευταίο καιρό, γνωστές ευρωπαϊκές εφημερίδες αναφέρθηκαν θετικά στις δραστηριότητες και τις πρωτοβουλίες του, καθώς και στις περί το περιβάλλον απόψεις του.
Όπως μάς είπε ο Έλληνας Επίτροπος, «το περιβάλλον είναι ένας ζωτικός τομέας. Όμως, στις σημερινές παγκόσμιες συνθήκες, μόνον η συνεργασία σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο μπορεί να βελτιώσει πραγματικά την ποιότητα ζωής όλων μας. Γι αυτό και είμαι ιδιαιτέρως ευχαριστημένος που η επιδίωξή μου να προταθώ ως Επίτροπος αρμόδιος για το περιβάλλον έγινε πραγματικότητα». Κατά την διάρκεια των 30 τελευταίων ετών, η Ευρωπαϊκή Ένωση διαμόρφωσε ισχυρή περιβαλλοντική πολιτική και πρωτοστάτησε στην επίλυση προβλημάτων τα οποία, λόγω της φύσεώς τους, μπορούν να αντιμετωπισθούν μόνον σε διεθνές επίπεδο. Το Κοινοβούλιο και κυρίως αυτή η Επιτροπή, έπαιξαν σημαντικό ρόλο ως συννομοθέτης και υπέρμαχος της προστασίας του περιβάλλοντος, επισημαίνει ο κ. Στ. Δήμας.
Προσέθεσε δε ότι βασικές του προτεραιότητες είναι: η αντιμετώπιση των αιτίων της μεταβολής του κλίματος, η προστασία της βιοποικιλότητας, η σχέση περιβάλλοντος και υγείας του ανθρώπου και, τέλος, η εξεύρεση τρόπων παραγωγής και κατανάλωσης οι οποίοι να συμβαδίζουν με τη βιώσιμη ανάπτυξη. Πρόκειται για τέσσερις μακροπρόθεσμους στόχους, οι οποίοι ωστόσο απαιτούν άμεση δράση και σήμερα είναι εξίσου ή ακόμα πιο επίκαιροι από ό,τι ήταν το 2002, όταν αποφασίστηκε το Έκτο Κοινοτικό Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον.
«Η μεταβολή του κλίματος», λέει ο κ. Στ. Δήμας, «αποτελεί αναμφίβολα βασική προτεραιότητα. Πρέπει να εξακολουθήσουμε τον ηγετικό ρόλο που έπαιξε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οδεύουμε προς ένα μέλλον με περιορισμούς στη χρήση του άνθρακα και η Ένωση πρέπει να βρει κατάλληλες ενεργειακές λύσεις. Μπορούμε να δώσουμε το παράδειγμα παγκοσμίως, δείχνοντας ότι κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί χωρίς να θυσιαστεί η ανταγωνιστικότητα».
Μια άλλη διάσταση του περιβάλλοντος που απασχολεί τον Έλληνα Επίτροπο είναι η βιοποικιλότητα, η οποία, κατά την άποψή του, δεν είναι σημαντική μόνον για το περιβάλλον αλλά και για την οικονομία. «Στόχος μου είναι η αναχαίτιση της μείωσης της βιοποικιλότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μέχρι το 2010. Χρειάζεται να ενεργήσουμε αμέσως, σε κοινοτικό και εθνικό επίπεδο. Πρέπει να εφαρμοσθούν πλήρως οι κοινοτικές οδηγίες, να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα και σε άλλες πολιτικές όπως η γεωργία, η αλιεία, οι μεταφορές, να ολοκληρωθεί η διαδικασία του δικτύου Natura 2000 και να εξασφαλιστεί η καλή διαχείριση και η επαρκής χρηματοδότησή του. Σε διεθνές επίπεδο, πρέπει να συνεργαστούμε με τις αναπτυσσόμενες χώρες για τη λύση προβλημάτων όπως το εμπόριο τροπικής ξυλείας και των ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση», τονίζει ο κ. Στ. Δήμας.
Στο πλαίσιο αυτό, ένας από τους κύριους στόχους του Έλληνα Επιτρόπου είναι η εφαρμογή της υπάρχουσας κοινοτικής νομοθεσίας. «Είναι γνωστό», επισημαίνει, «ότι, μεταξύ των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο αριθμός των καταγγελιών και των παραβάσεων αυξάνεται. Οι περισσότερες δυσκολίες φαίνεται να επικεντρώνονται σε τέσσερις τομείς: στην προστασία της φύσης, στη διαχείριση των αποβλήτων, στο νερό και στην αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Όταν υπάρχουν καθυστερήσεις ή ελλιπής εφαρμογή της νομοθεσίας, πρέπει να γίνεται χρήση των μηχανισμών τους οποίους προβλέπει η Συνθήκη, αποφασιστικά και χωρίς διακρίσεις. Επιβάλλεται ωστόσο και η συνεργασία με τα κράτη μέλη, για την καλύτερη κατανόηση και επίλυση των προβλημάτων. Με αυτόν τον τρόπο, καταστολή και πρόληψη θα ενισχύουν η μία την άλλη στην επίτευξη ενός απώτερου στόχου μας, μιας αποτελεσματικής περιβαλλοντικής πολιτικής».
Συνεπώς, απαραίτητη είναι η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης σε άλλους τομείς, όπως οι μεταφορές και η ενέργεια. Σε πολλά μέρη της Ευρώπης, για παράδειγμα, η κυκλοφοριακή συμφόρηση επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα της ζωής στις αστικές περιοχές. Επιπλέον, η αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, για να είναι αποτελεσματική, πρέπει να αποτελεί κοινό στόχο τόσο της περιβαλλοντικής όσο και της ενεργειακής πολιτικής.
Αναφερόμενος στη σχέση μεταξύ της προστασίας του περιβάλλοντος και της ανταγωνιστικότητας, ο Έλληνας Επίτροπος τονίζει ότι γύρω από αυτήν καλλιεργείται ένας μύθος. «Υποστηρίζεται από ορισμένους ότι η προστασία του περιβάλλοντος ωφελεί την κοινωνία, αλλά επιβαρύνει οικονομικά την βιομηχανία και την ανταγωνιστικότητα. Όταν κερδίζει το ένα, αναπόφευκτα χάνει το άλλο», λέει ο κ. Στ. Δήμας. «Η αντίληψη αυτή βασίζεται σε μία στατική άποψη της ανταγωνιστικότητας, σύμφωνα με την οποία η τεχνολογία, τα προϊόντα και οι ανάγκες των καταναλωτών είναι σταθερές και η βιομηχανία δεν έχει επαρκή ευελιξία προσαρμογής σε καινούργια δεδομένα. Όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά, όταν τα δούμε από μία πιο δυναμική οπτική γωνία. Μία καλά σχεδιασμένη περιβαλλοντική νομοθεσία, μπορεί να δώσει ώθηση στην τεχνολογική καινοτομία και την παραγωγή νέων προϊόντων υψηλότερης ποιότητας ή με χαμηλότερο κόστος, που με την σειρά τους βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας».
Ο Έλληνας Επίτροπος υπογραμμίζει ότι «ένα από τα συνθήματα της Ολλανδικής Προεδρίας ήταν «clean, clever and competitive». Δεν αποτελεί σύμπτωση το γεγονός ότι, ανάμεσα στις καλύτερες επιχειρήσεις παγκοσμίως, είναι εκείνες που ακολουθούν υψηλά πρότυπα εταιρικής διακυβέρνησης και σέβονται το περιβάλλον. Χώρες όπως η Σουηδία και η Φινλανδία και περιοχές όπως η Καλιφόρνια, αποδεικνύουν ότι η ανάπτυξη και η ευημερία μπορούν να συνδυαστούν με ένα υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας. Έχουμε κάθε λόγο να περάσουμε αυτό το μήνυμα σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, στα κράτη μέλη, στη βιομηχανία, στα μέσα μαζικής επικοινωνίας, στην κοινωνία των πολιτών, στον ευρωπαίο πολίτη». Ο κ. Σταύρος Δήμας καταλήγει προσθέτοντας ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη σχέση του περιβάλλοντος με την υγεία.
(Από τη Ναυτεμπορική, 25/3/05)