Η συμφωνία της Δευτέρας για καταβολή της επόμενης δανειακής δόσης
στην ελληνική κυβέρνηση ήταν το εύκολο κομμάτι του προβλήματος για τους
Ευρωπαίους. Η Ευρωπαϊκή Ενωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν
ξόδεψαν τρία ολόκληρα χρόνια και περισσότερα των 200 δισεκατομμυρίων
ευρώ για να εγκαταλείψουν την Ελλάδα στη μοίρα της. Το δύσκολο, όμως, θα
είναι να πάρουν τα χρήματά τους πίσω.
Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και η διευθύντρια του
Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ εξυμνούν κατά καιρούς τα
«επιτεύγματα» της Αθήνας, και με το δίκιο τους. Ωστόσο, το ελληνικό
χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ ήταν 157% στο τέλος του περασμένου χρόνου, παρά
την αναδιάρθρωση που μείωσε δραστικά την αξία του χρέους που βρισκόταν
στα χέρια του ιδιωτικού τομέα. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού ήταν 10%
του ΑΕΠ για το 2012. Και όλα αυτά, με την ανεργία να φτάνει το 26,8%, το
ΑΕΠ να συρρικνώνεται επί πέντε συναπτά έτη και τις προβλέψεις να μιλούν
για νέα μείωσή του, κατά 4,4%, αυτή τη χρονιά.
Τα παραπάνω υπογραμμίζουν αυτό που αρχίζουν σιγά σιγά να συνειδητοποιούν
ακόμη και οι Βρυξέλλες και η Φραγκφύρτη: η Ελλάδα δεν θα αποπληρώσει
ποτέ τα χρήματα που δανείστηκε για να «διασωθεί». Η τρέχουσα διαμάχη για
το αν η Ελλάδα έχει πράξει όσα θα έπρεπε να πράξει αναφορικά με τις
μεταρρυθμίσες, τη φορολογία και τις περικοπές δαπανών, ώστε να
δικαιούται την επόμενη δανειακή δόση, είναι σε μεγάλο βαθμό άστοχη. Αν η
Ελλάδα εγκαταλειφθεί ή αποσκιρτήσει, οι δανειστές της από την Ευρωζώνη
θα χάσουν τα λεφτά τους. Ασφαλώς, τόσο οι Ελληνες όσο και οι Γερμανοί το
γνωρίζουν αυτό.
Γνωρίζουν, επίσης, ότι η κατάσταση του ελληνικού εξωτερικού χρέους είναι
πολύ χειρότερη από τότε που ξεκίνησαν τα προγράμματα διάσωσης –όταν το
δημόσιο χρέος έφτανε μόνο το 129% του ΑΕΠ– και ότι κάθε συζήτηση περί
βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους ακούγεται σήμερα σαν ανέκδοτο.
Η Αγκελα Μέρκελ είχε πει στην αρχή αυτής της περιπέτειας ότι ένας από
τους στόχους της ήταν να γίνει το πρόγραμμα διάσωσης τόσο επαχθές, ώστε
καμία άλλη χώρα να μην επιθυμεί να ενταχθεί σε κάτι παρεμφερές. Ο στόχος
επετεύχθη: ουδείς θα ήθελε να μοιραστεί τη μοίρα της Ελλάδας και η
εμπειρία των Ελλήνων κάνει πολύ λιγότερο ελκυστική τη λύση της διάσωσης
στα μάτια των υπολοίπων χωρών της Ευρωζώνης.
Ωστόσο, υπάρχει στη Βόρεια Ευρώπη η άποψη ότι χωρίς τη διαρκή πίεση των
Ευρωπαίων, η Αθήνα θα παλινδρομούσε στις παλιές, κακές συνήθειες και ότι
οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις δεν θα δρομολογούνταν ποτέ.
Στην πραγματικότητα, η Αθήνα προχωράει στις μεταρρυθμίσεις απρόθυμα και
με το σταγονόμετρο, παρά τις υποτιθέμενες πιέσεις. Ωστόσο, η
συνεχιζόμενη αστάθεια που περιβάλλει κάθε δανειακή δόση και η μόνιμη (αν
και απίθανη) απειλή ότι οι δανειστές θα διακόψουν τη βοήθεια αν δεν
ικανοποιηθούν οι όροι τους δεν δημιουργούν θετική ατμόσφαιρα για τον
ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. Ούτε δημιούργησε κάποιου είδους
οικονομική αναγέννηση η διαχείριση της ελληνικής οικονομίας από το
Βερολίνο, τις Βρυξέλλες και τη Φραγκφούρτη. Αντίθετα, επιδείνωσε τη
δυσλειτουργία του ελληνικού πολιτικού συστήματος και διόγκωσε την
ξενοφοβία.
Η διαγραφή των δανείων προς την Ελλάδα θα ήταν πολιτικά δύσκολη – κι
αυτός είναι ένας λόγος που η Αγκελα Μέρκελ δεν θέλει να συζητήσει καν το
θέμα προ των γερμανικών εκλογών του Σεπτεμβρίου. Θα έθετε ερωτήματα
αναφορικά με την ίση μεταχείριση που δικαιούνται χώρες σαν την Ιρλανδία,
η οποία επίσης αισθάνεται συντριπτικό το βάρος του χρέους προς την
Ευρωπαϊκή Ενωση. Επιπλέον, η Ελλάδα ευθύνεται για την άσχημη κατάσταση
στην οποία βρέθηκε.
Ταυτόχρονα, όμως, η Ελλάδα και οι εταίροι της στην Ευρωζώνη μοιράζονται
την ευθύνη για τα καταστροφικά, οικονομικά αποτελέσματα του προγράμματος
διάσωσης. Δεν θα έπρεπε η Ελλάδα να επωμιστεί μόνη της το κόστος από
ένα, σε μεγάλο βαθμό, συλλογικό σφάλμα. Είναι καιρός να σκεφτούμε τη
διαγραφή μεγάλου μέρους του χρέους της που βρίσκεται στα χέρια του
δημόσιου τομέα, όπως ακριβώς έγινε πριν από ένα χρόνο με την
αναδιάρθρωση του χρέους που κατείχε ο ιδιωτικός τομέας.
(από την εφημερίδα Wall Street Journal/ μτφρ. "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")