Ωφέλιμη πρέπει, οπωσδήποτε, να
χαρακτηριστεί η συνάντηση Ομπάμα- Σαμαρά στον Λευκό Οίκο. Και δεν υπήρξε
ωφέλιμη μόνο για τα ελληνικά συμφέροντα – στον βαθμό που όντως υπήρξε κάτι
τέτοιο και όχι, βέβαια, σε πλαίσια «παραφουσκωμένων» προσδοκιών. Κυρίως υπήρξε
ωφέλιμη γιατί αντιληφθήκαμε καθαρά την στάση των ΗΠΑ σε βασικά ζητήματα που
αφορούν την χώρα μας.
Πρωτίστως η συνάντηση βοήθησε να
καταλάβουμε πως οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν να παρέμβουν στην κρίση της ευρωζώνης
βοηθώντας οικονομικά την Ελλάδα και θέτοντας εν αμφιβόλω την γερμανική
στρατηγική. Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως ο Αμερικάνος πρόεδρος μίλησε εν
είδει ευχολογίου για ανάπτυξη και όχι στα πλαίσια μίας συγκρουσιακής λογικής
προς το Βερολίνο – όπως θέλουν, ίσως, κάποιοι που διακρίνουν στην κρίση του
ευρώ τον … Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο ανάμεσα σε Γερμανούς και Αμερικανούς. Η λύση
θα δοθεί μέσα από την ίδια την ευρωζώνη και αν υπάρξει συμμετοχή των ΗΠΑ σε
αυτήν, θα είναι συνεργατικής μορφής και όχι σε ανταγωνιστικό πλαίσιο. Η
θρυλούμενη αποχώρηση του ΔΝΤ από την Ευρώπη δεν θα σημαίνει τίποτε άλλο παρά
αναβάθμιση της σχέσης Ουάσιγκτον-Βερολίνου και την μετατροπή του τελευταίου σε
ακόμη πιο έμπιστο και αναβαθμισμένο «τοποτηρητή» των ΗΠΑ στην Γηραιά Ήπειρο.
Αλήθεια, πώς είναι δυνατόν οι δύο
αυτές πλευρές να είναι σε τροχιά μεγάλης σύγκρουσης τη στιγμή που συζητούν για
την ευρωατλαντική τελωνειακή ένωση; Στο θέμα αυτό, που περιλαμβανόταν στην
ατζέντα της επίσκεψης Σαμαρά στην Ουάσιγκτον, οι Γερμανοί συνομιλούν με πνεύμα
συνεργασίας και μεγάλη σύμπτωση απόψεων με τους Αμερικανούς – οι αντιρρήσεις
προέρχονται ως τώρα μόνο από το Παρίσι …
Η στήριξη των ΗΠΑ προς την Ελλάδα
αφορά κυρίως την γεωπολιτική ατζέντα σε Ανατολική Μεσόγειο, Μέση Ανατολή και Βόρειο
Αφρική. Σήμερα, η στρατηγική Ερντογάν για «νέο-οθωμανική σταθερότητα» μάλλον
παραπαίει, παρά τη στήριξη που είχε από την Ουάσιγκτον ήδη από τις αρχές της
προεδρίας Ομπάμα. Και παρ’ ότι η στήριξη αυτή δεν έχει αποσυρθεί, και η
αποτυχία του πειράματος της «Αραβικής Άνοιξης» και το ναυάγιο των σχεδίων της
Άγκυρας φαίνονται όλο και πιο έκδηλα, ενώ η Ουάσιγκτον φαίνεται να αναζητά νέο
«αγκυροβόλιο» σταθερότητας στην περιοχή. Η στήριξη που έδωσε στην Κύπρο από την
αρχή των εξορύξεων στο «Οικόπεδο 12» μέχρι σήμερα δείχνει τις διαθέσεις των ΗΠΑ
– καθώς και την αναγκαιότητα των σχέσεων Λευκωσίας-Τελ Αβίβ. Από την πλευρά της
Ελλάδος – αλλά και της Κυπριακής Δημοκρατίας – θα πρέπει να δοθεί στην
Ουάσιγκτον το μήνυμα πως η λύση του Κυπριακού δεν θα πρέπει ούτε να καθιστά
τους Ελληνοκυπρίους ομήρους ενός νέου «Σχεδίου Ανάν», αλλά ούτε και να
χρησιμοποιηθεί το φυσικό αέριο ως «μοχλός πίεσης» για λύση.
Από την άλλη, η Αθήνα οφείλει να δώσει
στις ΗΠΑ και ένα άλλο μήνυμα σοβαρότητας και σθένους, όσον αφορά την άσκηση των
κυριαρχικών της δικαιωμάτων και την αξιοποίηση του ενεργειακού της πλούτου. Και
δεν μιλάμε για εικαζόμενα κοιτάσματα σε περιοχές στις οποίες σχεδόν δεν έχουν
γίνει καθόλου έρευνες – δυστυχώς μαθαίνουμε πως από το «έρκος οδόντων» επισήμων έφυγαν αριθμοί για τεράστια αποθέματα
υδρογονανθράκων, σαν αυτά που ακούγονται σε μεταμεσονύκτιες τηλεοπτικές
εκπομπές …
Αντιθέτως,
μιλάμε για περιοχές στις οποίες έχουν διαπιστωθεί εδώ και δεκαετίες αξιόλογα
αποθέματα υδρογονανθράκων, π.χ. η περιοχή στα ανοικτά της Επανωμής, στον
Θερμαϊκό, ή στον κόλπο του Ορφανού, ανατολικά του Άθω, όπου η ΔΕΠ είχε
πραγματοποιήσει έρευνες ως το 1984. Κάποια από αυτά τα κοιτάσματα βρίσκονται
εντός των 12 ναυτικών μιλίων, που, ενώ το Δίκαιο της Θάλασσας επιτρέπει στην
Ελλάδα να εφαρμόσει, όσον αφορά τα χωρικά της ύδατα, η Άγκυρα, με το περίφημο –
και παράνομο, κατά το Διεθνές Δίκαιο –
casus
belli, απαγορεύει. Κι όμως, αν η
χώρα μας θέλει όντως να αποδείξει ότι είναι αξιόπιστος συνομιλητής των ΗΠΑ, θα
πρέπει να προβεί στην επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 ν. μ. και να
προκηρύξει διαγωνισμούς καλώντας – και – αμερικανικές εταιρείες σε αυτούς. Οι
σχετικές επαφές και οι απαραίτητες εγγυήσεις από πλευράς ΗΠΑ για μία τέτοια
κίνηση θα πρέπει να διασφαλιστούν εγκαίρως και αποτελεσματικά.
Οι
διεθνείς κανόνες δίνουν στην Ελλάδα όλα τα επιχειρήματα απέναντι σε κάθε
επίδοξο αμφισβητία. Αυτό που χρειάζεται- επαναλαμβάνουμε- είναι το τρίπτυχο:
σοβαρότητα – αξιόπιστες συμμαχίες – σταθερότητα αποφάσεων.