Συνέδριο για τις εξελίξεις και τις προοπτικές στον τομέα της ενέργειας
στη νοτιοανατολική Μεσόγειο διοργανώθηκε πρόσφατα στο Λονδίνο. Ο εκ των
διοργανωτών Δρ. Κώστας Ανδριοσόπουλος, Εκτελεστικός Διευθυντής του
Κέντρου Έρευνας για τη Διαχείριση Ενέργειας (RCEM) του ECSP Europe,
δήλωσε στον ΣΚΑΪ ότι η Ελλάδα πρέπει να τοποθετηθεί ως ένα από τα πιο
«καυτά» νέα σύνορα προς διερεύνηση στον τομέα πετρελαίου και αερίου.
Κατά
τον Έλληνα ειδικό, έχουν γίνει σημαντικά νομοθετικά βήματα από την
ελληνική πλευρά που επιτρέπουν την καλύτερη αξιοποίηση των δυνητικά
σημαντικών κοιτασμάτων πετρελαίου και αερίου. Όπως πρόσθεσε ο Δρ.
Ανδριοσόπουλος, η χώρα έχει υποχρέωση να αξιοποιήσει αυτά τα κοιτάσματα,
καθώς μεταξύ άλλων οι επενδύσεις στον τομέα μπορούν να επηρεάσουν
σημαντικά τις συζητήσεις αναφορικά με τη βιωσιμότητα του ελληνικού
χρέους έως το 2020, παράλληλα με σχεδόν άμεσα κοινωνικοοικονομικά οφέλη
όσον αφορά την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση.
Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:
Σε ποιο σημείο βρίσκεται η Ελλάδα ως προς την αξιοποίηση νέων ενεργειακών πόρων; Τι έχει γίνει μέχρι στιγμής και τι περιμένουμε;
Μετά από 15 χρόνια απουσίας η ελληνική κυβέρνηση έχει επαναρχίσει τις
ερευνητικές δραστηριότητες για πετρέλαιο και αέριο. Τα τελικά
αποτελέσματα από τις σεισμικές έρευνες που διενήργησε η νορβηγική
εταιρεία PGS στο Ιόνιο και νοτίως της Κρήτης θα είναι διαθέσιμα έως το
τέλος του έτους. Φαίνεται επίσης ότι μετά την εφαρμογή της πρακτικής του
«αναγκαστικού γάμου» από το αρμόδιο υπουργείο, μια κοινοπραξία
εταιρειών έρευνας και παραγωγής θα αρχίσουν εργασίες στην περιοχή του
Κατάκολου. Πρόκειται για τις Energean Oil & Gas SA, Trajan OIL AND
GAS LIMITED, and Grekoil Energy Ventures Limited.
Ένα πολύ σημαντικό βήμα από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης ήταν οι
αλλαγές στη σχετική νομοθεσία (από τον ν.2289/95 στον ν.4001/2011) από
τον τότε αναπληρωτή και νυν υπουργό Ενέργειας Γιάννη Μανιάτη. Τα πιο
σημαντικά σημεία του νόμου είναι: η εγκαθίδρυση μια πλειοδοτικής
διαδικασίας «ανοιχτής πόρτας» ή/και κατόπιν πρόκλησης για τεμάχια που
έχουν επιστραφεί στην κυβέρνηση ή είναι απόρροια προηγούμενων άκαρπων
διαδικασιών πλειοδοσίας, καθώς και η πιθανότητα διενέργειας σεισμικών
ερευνών μη-αποκλειστικής χρήσης.
Η προοπτική για την αύξηση της κατανάλωσης αερίου στην Ελλάδα είναι
θετική από τώρα και έως το 2020, καθώς φαίνεται να υπάρχει μια μεγάλης
κλίμακας προσπάθεια για την αξιοποίηση του αερίου σε οικιακές χρήσεις,
καθώς και στον εμπορικό και βιομηχανικό τομέα, σε μια προσπάθεια
υποκατάστασης του πιο ακριβού πετρελαίου. Γνωρίζουμε ότι το διεθνές
ενδιαφέρον από μεγάλες εταιρείες έρευνας και παραγωγής είναι υπαρκτό.
Όταν η κυβέρνηση του Μαυροβουνίου τον Ιούλιο του 2013 άνοιξε έναν
πλειοδοτικό διαγωνισμό για 13 τεμάχια στην Αδριατική Θάλασσα, 19 τέτοιες
εταιρείες πετρελαίου και αερίου εκδήλωσαν ενδιαφέρον για τη διαδικασία.
Εφεξής, ένας τομέας ενέργειας που λειτουργεί καλά θα επιταχύνει την
οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας, θα περιορίσει τη φτώχεια και να
ενδυναμώσει το κύρος της Ελλάδας ως αναπτυγμένης χώρας. Η Ελλάδα πρέπει
να τοποθετηθεί ως ένα από τα πιο «καυτά» νέα σύνορα προς διερεύνηση στον
τομέα πετρελαίου και αερίου. Οι επενδύσεις μπορούν να επηρεάσουν
σημαντικά τις συζητήσεις αναφορικά με τη βιωσιμότητα του ελληνικού
χρέους έως το 2020 με σχεδόν άμεσα κοινωνικοοικονομικά οφέλη, όσον αφορά
την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση.
Η Ελλάδα εξαρτάται βαριά από τις εισαγωγές πετρελαίου και αερίου. Την
ίδια ώρα η χώρα είναι πιθανό να έχει σημαντικά αποθέματα αερίου και
πετρελαίου (στο υπέδαφος και υποθαλάσσια). Επομένως, η Ελλάδα έχει
υποχρέωση να αξιοποιήσει αυτά τα κοιτάσματα, δεδομένων των οφελών που
προσφέρουν σε όρους απασχόλησης και οικονομικής ανάπτυξης. Η επιδίωξη
της κυβέρνησης θα έπρεπε να είναι η αύξηση της τρέχουσας ετήσιας
παραγωγής έως το 2020 μέσα από γύρους συμφωνιών αδειοδότησης και
Συμφωνιών Αναλογικού Καταμερισμού Παραγωγής.
Κατά την άποψή μου έως το 2020 η Ελλάδα μπορεί να επιτύχει ετήσια
εξοικονόμηση ενεργειακών δαπανών της τάξεως περίπου των 5-7
δισεκατομμυρίων ευρώ. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι οι διεθνείς
αποδείξεις δείχνουν ότι με την κινητοποίηση επενδύσεων περίπου 15
δισεκατομμυρίων ευρώ στη βιομηχανία πετρελαίου και αερίου, δεν είναι
υπερβολικά αισιόδοξο να περιμένουμε τη δημιουργία 25.000 νέων θέσεων
εργασίας. Άρα, αν η Ελλάδα διερευνήσει κατάλληλα τη δυναμική της σε
πετρέλαιο και αέριο, η δημιουργία άνω των 250.000 θέσεων εργασίας θα
αναμένεται έως το 2020.
Ποια είναι η θέση της χώρας σε σχέση με τις ενεργειακές
εξελίξεις σε άλλες χώρες της ανατολικής Μεσογείου; Για παράδειγμα,
υπάρχει ρόλος για την Ελλάδα στην αξιοποίηση του κυπριακού και
ισραηλινού αερίου ή στη λειτουργία της μονάδας υγροποιημένου αερίου που
σχεδιάζουν οι Κύπριοι;
Το πετρέλαιο, το αέριο και το ηλεκτρικό ρεύμα μπορούν να διαμορφώσουν
τη βάση μιας νέας βιομηχανίας για την Ελλάδα προσανατολισμένης στις
εξαγωγές, ώστε να προμηθεύεται η Ευρώπη με την ενέργεια που έχει τόση
ανάγκη και να συνεισφέρει η χώρα στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.
Ταυτόχρονα, το ελληνικό και το αιγυπτιακό υπουργείο Εξωτερικών
συναντήθηκαν πρόσφατα στο Κάιρο όπου συζήτησαν συμφωνία επί των ΑΟΖ, ένα
θέμα που εμποδιζόταν επί χρόνια λόγω της συμμαχίας της Τουρκίας και της
Αιγύπτου η οποία τερματίστηκε απότομα μετά την ανεπιτυχή στήριξη της
Τουρκίας στον πρωθυπουργό Μόρσι. Αυτό θα έχει ως συνέπεια ένα νέο γύρο
διαπραγματεύσεων στον οποίο η Αίγυπτος συμφώνησε να συμπεριληφθεί και η
Κύπρος, κάτι που ίσως καταλήξει στο να έχει η Ελλάδα μια ΑΟΖ που θα
φτάνει ως τα κοινά σύνορα Κύπρου-Αιγύπτου.
Η Ελλάδα αφήνει ήδη να εννοηθεί ότι το επόμενο βήμα θα είναι η χορήγηση
αδειών για εργασίες διερεύνησης ύπαρξης αερίου ώστε να μιμηθεί άλλες
χώρες της ανατολικής Μεσογείου. Αν υπάρξουν ουσιαστικά σχέδια εξαγωγής
αερίου από την ανατολική Μεσόγειο στην ΕΕ, η στενή συνεργασία όλων των
γειτονικών κρατών είναι αναγκαία ώστε να ενώσουν κοιτάσματα και να
μοιραστούν το κόστος που συνδέεται είτε με την εγκαθίδρυση ενός δικτύου
αγωγών είτε με τις εγκαταστάσεις υγροποιημένου αερίου (LNG).
Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμφώνησε να παράσχει στην Ελλάδα
στάτους χώρας κόμβου φυσικού αερίου, το οποίο θα μπορούσε να υλοποιηθεί
μόνο αν η χώρα επιτύχει εγχώρια παραγωγή. Η απόφαση, που αρχικά
συνετάχθη από την Ελληνίδα βουλευτή Νίκη Τζαβέλλα, ορίζει ότι η ανάπτυξη
εγχώριας ενέργειας δημιουργεί νέους εμπορικούς κόμβους στην ΕΕ, η οποία
με τη σειρά της θα μπορούσε να δημιουργήσει αγορά απευθείας διανομής
φυσικού αερίου.
Ποιες είναι οι αλλαγές που συντελούνται ήδη στην ανατολική
Μεσόγειο σε γεωπολιτικό επίπεδο και τι πιστεύετε ότι θα δούμε στο εξής;
Η ανακάλυψη σημαντικών αποθεμάτων φυσικού αερίου στην ανατολική
Μεσόγειο, κυρίως στο Ισραήλ και στην Κύπρο, μοιάζει να έχει αλλάξει
εντελώς τους όρους του παιχνιδιού στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στη ΝΑ
Ευρώπη. Σύμφωνα με τη Γεωλογική Επιθεώρηση των ΗΠΑ, τα ευρήματα αερίου
ανοιχτά των ακτών του Ισραήλ και της Κύπρου ανήκουν στο τεράστιο
κοίτασμα της λεκάνης Levant και θα μπορούσαν να επιφέρουν μεγάλες
αλλαγές στον τομέα ενέργειας πολλών περιφερειακών χωρών με τα
υπολογιζόμενα σε 1,7 δισεκατομμύρια βαρέλια ανακτήσιμου πετρελαίου και
τα περίπου 1,2 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ανακτήσιμου αερίου. Για
πρώτη φορά έχουμε μια κατάσταση κατά την οποία μπορούμε να φανταστούμε
τις ροές εξαγωγής πετρελαίου και αερίου εκτός περιοχής αραβικού ελέγχου.
Αυτό συνιστά μια πολλά υποσχόμενη προοπτική για την Κύπρο, αλλά και για
το Ισραήλ. Θα ενδυναμώσει το γεωπολιτικό ρόλο τους και θα μπορούσε να
αποδειχθεί κεντρικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα και
οικονομική ανάπτυξη, η οποία δεν είναι ασύνδετη με τις προοπτικές
οικονομικής ανάκαμψης της ΕΕ.
Πώς εκτιμάτε την ανανεωμένη έμφαση που δίνεται στους
υδρογονάνθρακες έναντι της ανάπτυξης εναλλακτικών-ανανεώσιμων πηγών
ενέργειας;
Η ελληνική αγορά πηγών ανανεώσιμης ενέργειας έχει δυνατή επίδοση από το
1993. Ωστόσο, υπάρχει σημαντική δυναμική για την προσαρμογή του
μείγματος ενέργειας για ηλεκτρική παραγωγή στην Ελλάδα. Για παράδειγμα,
το μερίδιο που κατέχει ο λιγνίτης που αναλογεί περίπου στο 53% του
μείγματος ενέργειας για ηλεκτρική παραγωγή, μπορεί να μειωθεί σημαντικά
με την ενίσχυση της διείσδυσης του φυσικού αερίου (στο 2% της ηλεκτρικής
παραγωγής αυτή τη στιγμή) και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (5%). Η
αξιοποίηση μη ανακαλυφθέντων κοιτασμάτων αερίου μπορεί επίσης να
παράσχει ηλεκτρική ενέργεια με αέριο που παράγεται τοπικά. Τη ίδια ώρα,
είναι επιτακτική ανάγκη οι ΑΠΕ να αναπτυχθούν επίσης. Η κρίσιμη απόφαση
είναι για ποιού τύπου ανανεώσιμα να δοθούν κίνητρα.
Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι ένα σοβαρό μα κοινό λάθος είναι
να υποθέσει κανείς ότι η δημιουργία πρασίνων θέσεων εργασίας είναι ένα
τρόπος να τονωθεί η ανάπτυξη. Πολλές τεχνολογίες χαμηλής εκπομπής ρύπων
συγκεντρώνουν λιγότερο κεφάλαιο και απαιτούν λιγότερο έμψυχο δυναμικό
από ό,τι οι τεχνολογίες που αντικαθιστούν και σε αυτό το πλαίσιο ο
καθαρός αντίκτυπος μια αλλαγής στις επενδύσεις στην απασχόληση μπορεί να
είναι αρνητικός.
(www.skai.gr)