Στις 28 Οκτωβρίου ξεκινούν οι διαπραγματεύσεις για την κατάρτιση μιας
συμφωνίας σύνδεσης και σταθεροποίησης ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση και
το Κόσοβο. Αυτό δεν ήταν κεραυνός και αποτελεί την αφετηρία εξελίξεων,
που πιθανόν να οδηγήσουν στην αναγνώριση του Κοσόβου από την Αθήνα, στη
διάρκεια της ελληνικής προεδρίας.
Οι διαπραγματεύσεις για συμφωνία σύνδεσης είναι μια χρονοβόρος
διαδικασία. Ωστόσο, ο αρμόδιος για τη διεύρυνση επίτροπος Στέφαν Φούλε
βιάζεται. Σε επίσκεψη στην Πρίστινα, τον Ιούλιο, δήλωσε ότι επιδιώκει να
έχουν ολοκληρωθεί αυτές έως την άνοιξη του 2014. Αν το χρονοδιάγραμμα
του Φούλε επιβεβαιωθεί, τότε η υπογραφή της συμφωνίας σύνδεσης θα γίνει
μέσα στην ελληνική προεδρία.
Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα είναι η μία από τις πέντε ευρωπαϊκές χώρες που
δεν έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο. Οι άλλες τέσσερις είναι η Κύπρος, η
Ρουμανία, η Σλοβακία και η Ισπανία. Η ελληνική θέση υπήρξε συνάρτηση της
πάγιας θέσης να μη γίνουν αποδεκτές αλλαγές συνόρων στα Βαλκάνια, των
παραδοσιακά καλών σχέσεων με τη Σερβία και της στήριξης στη Λευκωσία,
που φοβόταν ότι η αναγνώριση του Κοσόβου θα αποτελούσε προηγούμενο για
τα Κατεχόμενα. Ο Τάσσος Παπαδόπουλος είχε δηλώσει, μάλιστα, ότι «η
Κύπρος δεν θα αναγνωρίσει το Κόσοβο, ακόμα και αν το αναγνωρίσει η
Σερβία».
Με εξαίρεση τη Μαδρίτη, πάντως, όπου η πίεση της Καταλωνίας για
ανεξαρτησία οδηγεί σε περαιτέρω σκλήρυνση της θέσης για μη αναγνώριση,
στις άλλες πρωτεύουσες η άρνηση χαλαρώνει. Τέτοιες ενδείξεις υπάρχουν
και από το Βουκουρέστι και από την Μπρατισλάβα, τελευταία όμως και από
την Κύπρο: στη Λευκωσία δεν είχε περάσει απαρατήρητη η συνάντηση του
«υπουργού Εξωτερικών» του Κοσόβου, Εμβέρ Χοτζάι, με τον τότε Ελληνα ΥΠΕΞ
Δ. Αβραμόπουλο τον Μάρτιο.
Η κυβέρνηση Αναστασιάδη διέκρινε τον κίνδυνο να μείνει μόνο με την
Ισπανία στη γραμμή της μη αναγνώρισης, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τη
θεμελιώδη επιλογή της προσέγγισης με τις ΗΠΑ και τη Δύση και διατηρώντας
το προβληματικό προφίλ του κράτους με τη «μονοθεματική» εξωτερική
πολιτική. Εβαλε, λοιπόν, νερό στο κρασί της. Στις 24 Σεπτεμβρίου, στο
περιθώριο της Γ.Σ. του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, ο υπουργός Εξωτερικών της
Κύπρου Ι. Κασουλίδης συναντήθηκε για πρόγευμα με τον Χασίμ Θάτσι και τον
Χοτζάι. Η φωτογραφία ανέβηκε στο τουίτερ από το γραφείο του Κοσοβάρου
«πρωθυπουργού», χωρίς ωστόσο να προκαλέσει τον αναμενόμενο σάλο στη
Μεγαλόνησο.
Μία ημέρα νωρίτερα, ο Θάτσι και ο Χοτζάι είχαν δει στη Νέα Υόρκη τον Ευ.
Βενιζέλο. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές στην Πρίστινα, οι Κοσοβάροι
δήλωναν απολύτως ικανοποιημένοι από τη συνάντηση, στην οποία
επιβεβαιώθηκε η συμφωνία με τον Δ. Αβραμόπουλο να ανοίξει Γραφείο
Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων του Κοσόβου στην Αθήνα. Μάλιστα,
συζητήθηκε και η διοργάνωση ενός κοινού ελληνοκοσοβάρικου
επιχειρηματικού φόρουμ, που συμφωνήθηκε να γίνει στη Θεσσαλονίκη.
Σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πηγές, οι εκπρόσωποι του Κοσόβου έθεσαν στον
κ. Βενιζέλο και το θέμα της αναγνώρισης, εκφράζοντας την ελπίδα αυτή να
λάβει χώρα στις αρχές του 2014 και πάντως στη διάρκεια της ελληνικής
προεδρίας. Ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών δεν αποθάρρυνε αυτές τις
ελπίδες. Σύμφωνα με πηγές της «Κ», πάντως, για να προχωρήσει στο τελικό
βήμα η Αθήνα θέτει συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Αυτές είναι η ομαλή εξέλιξη των δημοτικών εκλογών στο Κόσοβο (3
Νοεμβρίου), η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Ε.Ε. με τη
Σερβία (Ιανουάριος) και ο συγχρονισμός με τη Λευκωσία, καθώς η Αθήνα δεν
θέλει να είναι η πρώτη που θα σπάσει το μέτωπο των πέντε.
Πάντως, μια τέτοια απόφαση διευκολύνεται και από τη χαλάρωση της
κυπριακής θέσης (οι ανωτέρω πηγές υποστηρίζουν, μάλιστα, ότι ο κ.
Κασουλίδης θα επισκεφθεί σύντομα την Πρίστινα), αλλά και από την de
facto εξομάλυνση των σχέσεων της Σερβίας με το Κόσοβο, μετά την ιστορική
συμφωνία του Απριλίου, η οποία συνοδεύεται από το άνοιγμα γραφείων
συνδέσμων με επικεφαλής εξέχοντες διπλωμάτες σε Πρίστινα και Βελιγράδι
αντίστοιχα.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 26-27/10/2013)