Όπως σημείωνε αυτή η στήλη στις αρχές Νοεμβρίου, η Ελληνική
προεδρία θα κληθεί να διαχειριστεί την «καυτή πατάτα» των σχέσεων Ε.Ε. –Ρωσίας με
επίκεντρο την Ουκρανία. Βέβαια, η άγαρμπη υπαναχώρηση του
Γιαννουκόβιτς από τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας με την Ε.Ε. στο Βίλνιους
έσωσε, προσωρινά ίσως, την Ευρώπη από μία επανάληψη των κρίσεων φυσικού αερίου το
2006 και το 2009. Μένει να δούμε, επίσης, αν η αναταραχή που επακολούθησε τόσο
στο εσωτερικό της Ουκρανίας, όσο και στις σχέσεις Δύσης-Ρωσίας θα επηρεάσει και
την συμφωνία που διαπραγματεύονται - με τόσες διακυμάνσεις – ΔΕΠΑ και
Gazprom για την τιμή
προμήθειας ρωσικού φυσικού αερίου στην χώρα μας.
Οι τελευταίες τρεις ημέρες επεφύλασσαν ραγδαίες εξελίξεις
για την Ουκρανία. Η 50ή Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια έγινε «θέατρο»
αντιπαράθεσης ανάμεσα στην Ρωσία από τη μία και τις ΕΕ και ΗΠΑ από την άλλη. Ο
ηγέτης της αντιπολίτευσης, Βιτάλι Κλίτσκο, επιτέθηκε στην ουκρανική κυβέρνηση,
παρουσία του ουκρανού υπουργού Εξωτερικών, Λεονίντ Κοζάρα, για τη βίαιη αντίδραση
σε βάρος των διαδηλωτών, ενώ η Γερμανία
προσέφερε περίθαλψη σε διαδηλωτή που καταγγέλλει ότι βασανίστηκε βάναυσα
από άτομα που μιλούσαν με ρωσική προφορά. Επίσης, ο πρόεδρος της ΕΕ Χέρμαν βαν
Ρομπάι τάχθηκε με δηλώσεις του «στο πλευρό της Ουκρανίας, μίας χώρας που ανήκει
στην Ευρώπη», ενώ ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι είπε ότι «πουθενά
στον κόσμο δεν είναι πιο επίκαιρος ο αγώνας για ένα δημοκρατικό και ευρωπαϊκό
μέλλον, όσο στην Ουκρανία».
Από την πλευρά του, ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ, δήλωσε ότι
«εδώ γίνεται προσπάθεια να επιβληθεί μια επιλογή στην Ουκρανία» για να
συνεχίσει: «Τι σχέση έχει με τη δημοκρατία η υποκίνηση σε ταραχές; Γιατί δεν
ακούμε κανέναν να καταγγέλλει και να καταδικάζει τις καταλήψεις κτιρίων, τις
επιθέσεις στους αστυνομικούς, τη χρήση ρατσιστικών, ναζιστικών και
αντι-σημιτικών συνθημάτων;»
Την ίδια στιγμή, στο Κίεβο, οι διαδηλώσεις μαίνονται, ενώ το
Σάββατο το υπουργείο Άμυνας της χώρας, σε ανακοίνωσή του, ανέφερε ότι οι
ένοπλες δυνάμεις «καλούν τον επικεφαλής του στρατεύματος (δηλαδή τον πρόεδρο
Γιανουκόβιτς) να λάβει επείγοντα μέτρα στο πλαίσιο του νόμου, ώστε να
σταθεροποιηθεί η κατάσταση στη χώρα και να αποκατασταθεί η κοινωνική
συναίνεση». Αν και νωρίτερα, το υπουργείο είχε καταστήσει σαφές ότι ο στρατός
δεν θα επέμβει στη σύγκρουση μεταξύ κυβέρνησης και διαδηλωτών, στην Ουκρανία η
κατάσταση είναι φανερό πως «μυρίζει μπαρούτι», με το φάσμα της διάσπασης της χώρας
να επικρέμαται … Όμως, μία τέτοια προοπτική θα οδηγούσε σε προσάρτηση της Ανατολικής
Ουκρανίας και της Κριμαίας στη Ρωσία, και, συνεπώς, θα έδινε το ήμισυ της Μαύρης
Θάλασσας στην ρωσική επιρροή, γεγονός που θα καθιστούσε τη Μόσχα ευρασιατική «αυτοκρατορική
δύναμη». Είναι σαφές πως αυτό δεν είναι επ’ ουδενί επιθυμητό από την ΕΕ και τη
Δύση - όπως
έχει πολλές φορές στο πρόσφατο παρελθόν πει η στήλη: ας ξαναδιαβάσουμε τον
Μπρεζίνσκυ.
Συνεπώς, αυτό που θα επιδιωχθεί θα είναι η μετατροπή της Ουκρανίας σε μία
γεωπολιτική «ουδέτερη ζώνη» ανάμεσα σε Ρωσία και Δύση με την εύθραυστη «ισορροπία
του τρόμου» να είναι ο κανόνας στην πολιτική της ζωή - ο χρόνος θα δείξει αν αυτό είναι εφικτό και για πόσο . Αλλιώς, μιλάμε για στρατηγική κόντρα Ρωσίας -Δύσης στο «μαλακό υπογάστριο»της Μόσχας ...
Το πρόβλημα σίγουρα θα έχει και ενεργειακό αντίκτυπο, καθώς
δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως πίσω από την απόφαση της Κομισιόν να κηρύξει ασύμβατες
με το κοινοτικό δίκαιο τις συμφωνίες διέλευσης που υπέγραψε η
Gazprom
με τις χώρες
από όπου θα περάσει ο
South
Stream
υπήρξε πρωτοβουλία της Γερμανίας. Μπορεί ο Andrey
Konoplyanik, σύμβουλος του Γενικού Διευθυντή της Gazprom Export, σε δηλώσεις
του στο Interfax, κατά τη διάρκεια του European Gas Conference, την περασμένη Τετάρτη,
στη Βιέννη, να εμφανίστηκε αισιόδοξος για λύση στο ζήτημα, αλλά οι Ρώσοι ξέρουν
καλά πως η ενεργειακή παράκαμψη της Ουκρανίας, μέσω του
South
Stream, δε θα γίνει εύκολα
αποδεκτή από τη Δύση, καθώς κάτι τέτοιο θα καθιστούσε πιο εύκολα χειραγωγίσιμο
το Κίεβο εκ μέρους της Μόσχας. Άλλωστε, κι ο ίδιος ο Konoplyanik παραδέχθηκε
πως η λύση στο θέμα της συμβατότητας των συμφωνιών διέλευσης «θα χρειαστεί
κάποιο χρόνο»…
«Και η Ελλάδα, κύριε;», για να θυμηθούμε και ένα προεκλογικό
σποτάκι του 2012. Ίσως στο θέμα της συμφωνίας με τη ΔΕΠΑ η χώρα μας να σταθεί
τυχερή, καθώς, αν κρίνουμε από τη σπουδή των Ρώσων να ανακοινώσουν την
περασμένη Παρασκευή «ευτυχές τέλος» – κάτι που, όμως, διεψεύσθη από ελληνικής
πλευράς - μάλλον είναι ενδεικτική της σπουδής
της
Gazprom
να μην ανοίξει άλλο ένα μέτωπο εντός Ε.Ε. Και πρέπει να
θεωρήσουμε πως απηχεί περισσότερο φόβους της Μόσχας το ΙΤΑΡ-ΤΑΣΣ μεταδίδοντας
ότι «και οι δύο πλευρές επιδιώκουν να πετύχουν αμοιβαία αποδεκτή λύση, ώστε να
αποφευχθεί προσφυγή της Ελλάδας σε διεθνή διαιτησία για την επίλυση της
διαφοράς». Όπως και να ΄χει, αυτή την εβδομάδα θα ξέρουμε τι ακριβώς να
περιμένουμε στο μέτωπο αυτό.
Τέλος, ίσως το ότι ασκούμε την προεδρία της Ε.Ε. αυτό το «καυτό»
εξάμηνο για τις ρωσο-δυτικές σχέσεις να έχει «παράπλευρες απώλειες» στις υπόλοιπες
ρωσικές επενδύσεις στην Ελλάδα . Έτσι, και παρά την αισιοδοξία που
καλλιεργήθηκε με την συνάντηση Πούτιν-Σαμαρά στις Βρυξέλλες, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ότι – χάρη και
στο ιδιότυπο ρωσικό … ταμπεραμέντο – δεν θα έχουμε μία επανάληψη του περσινού «σήριαλ»
στο θέμα της αποκρατικοποίησης της ΔΕΠΑ σε άλλες τομείς όπου οι Ρώσοι φέρονται
να δείχνουν ενδιαφέρον …