Ενα από τα υψηλότερα βιοτικά επίπεδα και ένα από τα πλέον γενναιόδωρα
συστήματα κοινωνικής ασφάλισης στον κόσμο, εκείνο της Νορβηγίας,
ενδέχεται να απειληθεί στο μέλλον καθώς η χώρα δεν έχει προετοιμαστεί
για την επόμενη ημέρα μετά το πετρέλαιο, όπως αναφέρουν οικονομικοί
παράγοντες. Το βιοτικό επίπεδο των Νορβηγών, σε μεγάλο βαθμό και όλη η
οικονομία της σκανδιναβικής χώρας, εξαρτάται από τα έσοδα του
πετρελαίου, που αντιπροσωπεύουν το 1/5 του ΑΕΠ της. Τα πράγματα
αλλάζουν, όμως, καθώς έχει εκτιναχθεί το κόστος της παραγωγής πετρελαίου
και πολλές ενεργειακές, όπως η Shell και η κρατική Statoil, ακυρώνουν
επενδυτικά σχέδια είτε εκποιούν περιουσιακά τους στοιχεία για να
καταβάλουν μέρισμα. Εχοντας επιδείξει προνοητικότητα, η Νορβηγία έχει
διαχειριστεί την «κατάρα του πετρελαίου» με επιτυχία καθώς διοχετεύει τα
έσοδα από τον «μαύρο χρυσό» στο κρατικό επενδυτικό ταμείο από το 1996.
Το αποτέλεσμα είναι τα κεφάλαια του εν λόγω ταμείου να ανέρχονται σήμερα
σε 860 δισ. δολάρια, ενώ η χώρα έχει δημοσιονομικό πλεόνασμα πάνω από
11%, την ανώτερη βαθμολογία πιστοληπτικής αξιολόγησης των τριών Α και
ανεργία 3,5%. Αυτά αποτελούν εγγύηση πως η πτώση του βιοτικού επιπέδου
των Νορβηγών δεν θα είναι άμεση. Συντρέχουν, όμως, οι λόγοι για να
εξετάσει η χώρα την προσαρμογή της στη νέα πραγματικότητα.
Τα τελευταία χρόνια, η κυβέρνηση αναγκάζεται να δαπανά μεγαλύτερο
ποσοστό από τα έσοδα του πετρελαίου. Για το σύνολο του 2014 εκτιμάται
πως θα αντλήσει 20 δισ. δολάρια περισσότερα από όσα είχε αντλήσει το
2007. Το γενναιόδωρο κοινωνικό κράτος της χώρας, άλλωστε, που παρέχει
στους εργαζομένους περίπου διπλάσια αναρρωτική άδεια από άλλες χώρες,
έχει γίνει εξαιρετικά δαπανηρό και οι βιομηχανίες πλην του πετρελαϊκού
κλάδου δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν. «Στη Νορβηγία ο κόσμος θεωρεί
δεδομένη την ασφαλή εργασία, σαν να ήταν ανθρώπινο δικαίωμα το να έχει
κανείς θέση εργασίας», σχολιάζει σχετικά ο Χανς Πέτερ Χαβντάλ, διευθύνων
σύμβουλος της βιομηχανίας ανταλλακτικών αυτοκινήτων Kongsberg
Automotive, που διαμαρτύρεται για τη διάρκεια των αναρρωτικών αδειών στη
χώρα.
Η εν λόγω βιομηχανία διατηρεί πλέον μόλις το 5% του προσωπικού της στη
χώρα καθώς έχει μεταφέρει μονάδες παραγωγής σε χώρες όπως το Μεξικό, η
Κίνα και οι ΗΠΑ, και έχει διατηρήσει στη Νορβηγία μόνο τις μονάδες
υψηλής τεχνολογίας. Αλλα διευθυντικά στελέχη εταιρειών καθώς και
ορισμένοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν πως η Νορβηγία πρέπει
να περιορίσει τις αυξήσεις μισθών ώστε να αυξήσει την παραγωγικότητα, να
αναχαιτίσει την άνοδο του κόστους του πετρελαίου, να μειώσει τους
φόρους και να δαπανά μικρότερο μερίδιο από τα έσοδα του πετρελαίου.
Μερικοί προτείνουν ακόμη και υποτίμηση του νομίσματος.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 09/05/2014)