Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου
Όπως συνήθως συμβαίνει στην οικονομία άλλο είναι το πρόβλημα και αλλού εστιάζονται οι ανησυχίες και οι αντιδράσεις. Αναφέρομαι βέβαια στο ζήτημα της ενέργειας και στον τρόπο αντίδρασης το πολιτικού κόσμου. Από τον περασμένο Μάρτιο ήταν παραπάνω από σίγουρο, για όσους παρακολουθούσαν τα σχετικά μεγέθη και τις κινήσεις των αγορών, πως τον Αύγουστο η τιμή του βαρελιού του πετρελαίου θα πλησίαζε η και θα ξεπέρναγε τα 70 δολ. το βαρέλι.
Οι σχετικές μου όμως από τότε προειδοποιήσεις προσέκρουαν σε «ώτα μη ακουόντων». Κανένας δεν νοιάστηκε να βάλει μπροστά από τότε κάποιο πρόγραμμα μείωσης της κατανάλωσης. Ούτε βέβαια κι έγιναν σοβαρές κινήσεις προς την κατεύθυνση της αύξησης των σχετικών εθνικών αποθεμάτων. Ώστε κάποια ανάσα να μπορούσε να εξασφαλισθεί την ώρα των μεγάλων πιέσεων. Τώρα πια η χτένα έχει φθάσει στον κόμπο. Κι όλοι αναζητούν λύσεις κοιτώντας προς την...κατεύθυνση των βενζινάδων!!
Τα μέτρα που πάρθηκαν στο μέτωπο της ΔΕΗ είναι τελείως αντιδραστικά. Το πρόβλημα είναι η μείωση της κατανάλωσης. Κι όχι η, μάλλον αντισυνταγματική, ρύθμιση του ποιος πληρώνει περισσότερο για τα ίδια πράγματα. Αυτοί που έχουν χρήματα δεν θα μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας. Είτε θα αναζητήσουν άλλους τρόπους (γεννήτριες, αέριο κλπ) είτε απλά θα πληρώσουν ακριβότερα την ίδια κατανάλωση. Κι όπως σωστά επεσήμανε ο Πάσχος Μανδραβέλης στην «Απογευματινή», αυτή είναι μια ακατανόητη συμπεριφορά για – εισηγμένη στο χρηματιστήριο μάλιστα – επιχείρηση (είτε δημόσια είναι αυτή, είτε ιδιωτική). Να τιμωρεί δηλαδή τους καλύτερους πελάτες της!! Και να απεργάζεται έτσι συνειδητά την μείωση των κερδών της...
Από την άλλη μεριά, η γενικότερη συζήτηση που γίνεται για το πετρέλαιο είναι εντελώς αποπροσανατολιστική. Το πρόβλημα δεν βρίσκεται στην τιμή της βενζίνης στο πρατήριο. Με την οποία οι πάντες φαίνεται να ασχολούνται. Το πραγματικό πρόβλημα έχει να κάνει με το κόστος του πετρελαίου. Με το πόσο κοστίζει δηλαδή σήμερα η εξόρυξη των υπαρχόντων αποθεμάτων, πόσο ακριβές είναι οι επενδύσεις σε νέα τεχνολογία και μεθόδους ανακάλυψης κι εξόρυξης του ορυκτού πετρελαίου και πόσο, σε τελευταία ανάλυση, αυτά αντανακλούνται στις τιμές της διύλισης, των μεταφορών και της τελικής τιμής με την οποία το προϊόν φθάνει στην γενική κατανάλωση. Ακόμη και με τις σημερινές υψηλές διεθνείς τιμές οι επενδύσεις στον εντοπισμό, την εξόρυξη και την ανακάλυψη κοιτασμάτων σε βαθύτερους υπεδάφους ορίζοντες οικονομικά δεν είναι κερδοφόρες.
Βλέπουμε έτσι την παραγωγή της Ρωσίας να παραπαίει, τις μελλοντικές εξαγωγικές δυνατότητες της Σαουδικής Αραβίας να γεμίζουν με ανησυχία τις αγορές και την Κίνα να πασχίζει, με καμιά φορά άκομψους επιχειρηματικά τρόπους (βλ. λ.χ. την αποτυχημένη προσπάθεια εξαγοράς της Unocal) να εξασφαλίσει προσβάσεις σε υπάρχουσες ενεργειακές πηγές ώστε να συν-ελέγχει το κύκλωμα κόστος, διαθέσιμα, κατανάλωση.
Με άλλα λόγια, κανένας έλληνας λ.χ. Υπουργός Ανάπτυξης, ανεξάρτητα από το πόσο φωνάζει η αντιπολίτευση και πόσο εχθρεύεται ο ΣΥΝ τον νεοφιλελευθερισμό, δεν είναι σε θέση να ελέγξει την τιμή της αντλίας. Εκτός αν έχει άπειρα συναλλαγματικά διαθέσιμα κι έχει αποφασίσει να φύγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οπότε επιδοτεί την κατανάλωση της βενζίνης, επιβαρύνει δυσβάστακτα τον προϋπολογισμό και γίνεται ο βασικός αιμοδότης των Αράβων κυρίως παραγωγών. Αν κρίνουμε όμως από την συμπεριφορά της κυβέρνησης στο ζήτημα της ΔΕΗ τέτοιες επιλογές είναι αδύνατες. Γι αυτό εξ άλλου και η πολιτική παρουσία της Αριστεράς, με τις θέσεις που προβάλει, συνιστά ουσιαστικά – ανεξάρτητα από τα συμπαθή στελέχη που την εκπροσωπούν – ένα πραγματικό αναχρονισμό !!
Τι μπορεί να γίνει; Εκτεταμένης μορφής εκστρατεία περιορισμού της κατανάλωσης. Και στροφή στις νέες τεχνολογίες που είναι δραστικά λιγότερο ενεργοβόρες. Κι από τα πράγματα, προσαρμογή των τιμών στα διεθνή κόστη. Ούτως ώστε να αντανακλά η τιμή τα πραγματικά οικονομικά μεγέθη. Κι ο καθένας να έχει συναίσθηση πως η ενέργεια δεν είναι ατέλειωτη. Πως κάποιοι την πουλάνε σαν το μοναδικό τους εξαγώγιμο προϊόν. Και πως αποτελεί δυσεύρετο αγαθό με μεγάλες οικονομικές ουρές.
Η μείωση της κατανάλωσης θα έρθει σαν φυσική ροή τότε των πραγμάτων. Και δεν θα είναι αποτέλεσμα αυταρχικών κρατικών παρεμβάσεων. Συνδιαμορφώνοντας στην πορεία μια καινούργια παραγωγική υποδομή για την χώρα. Κι ένα νέο δυναμικό σύστημα οικονομικής ανάπτυξης.
(Από την Ημερησία, 27/8/05)