Του Κώστα Κόλμερ
Η φωτοβολταϊκή τεχνολογία απετέλεσε το αντικείμενο της πρώτης Μεσογειακής διασκέψεως διά πηγάς ανανεουμένης ενεργείας, στην πρωτεύουσα της Σικελίας, Κατάνια, την περασμένη εβδομάδα. Το εύστοχον της επιλογής είναι προφανές: ΄Οχι μόνον υπάρχει άφθονος ηλιοφάνεια στην Μεσογειακή λεκάνη, που καθιστά την περιοχή από τις πλέον κατάλληλες για την αξιοποίησι της ηλιακής ενεργείας, αλλά και το κόστος της αξιοποιήσεώς της συνεχώς μικραίνει τελευταίως εν σχέσει με τα συμβατικά καύσιμα, που ανατιμώνται ραγδαίως.
Χώρες πτωχές σε ήλιο αλλά πλούσιες εις ανανεωτικόν πνεύμα πρωτοπορούν στην φωτοβολταϊκή τεχνολογία, όπως η Γερμανία και η Ιαπωνία τεχνολογικώς και θεσμικώς. Ηλιόλουστες χώρες, ως η ιδική μας, καλούνται ν' αφυπνισθούν και να εκμεταλλευθούν τις παρεχόμενες ευκαιρίες των φωτοβολταϊκών και αιολικών συστημάτων.
Εν τούτοις, η χώρα μας βραδυπορεί απαισίως στους τομείς της αειφόρου ενεργείας. Ακόμη δεν έχει ρυθμίσει το νομοθετικό πλαίσιο των ανανεουμένων μορφών ηλεκτρισμού ενώ τα κρατικά ενεργειακά μονοπώλια -δηλαδή ο κομματικοεργατοπατερικός συνδικαλισμός- αντιδρούν. Λ.χ. πολλά ιδιωτικά αιολικά πάρκα αργούν, λόγω μη ανταποκρίσεως της ΔΕΗ στην ανάγκη ρεαλιστικής τιμολογήσεως και μεταφοράς ηλεκτρισμού από ανανεούμενες πηγές ενεργείας. Το φορομπηχτικόν κράτος αναιρεί την έκπτωσι των δαπανών ηλιακού θερμοσιφώνου απ' το εισόδημα ενώ θα εισέπραττε πολλαπλασίως από τον ΦΠΑ, καθώς η Ελλάς παράγει το 35% της ευρωπαϊκής παραγωγής ηλιακών θερμοσιφώνων.
Τα πλεονεκτήματα του φωτός
Το συνέδριο της Κατάνια ησχολήθη με τα νέα φωτοβολταϊκά συστήματα και υπεστήριξε ότι είναι ανταγωνιστικά έναντι του συμβατικού ηλεκτρισμού, δεν ρυπαίνουν το φυσικό περιβάλλον μ' εκπομπές αερίων (το φαινόμενο του θερμοκηπίου) και προσφέρουν νέες θέσεις εργασίας εις εποχάς εντάσεως της ανεργίας.
Ο γερμανός βουλευτής Χανς Γιόσεφ Φελλ ετόνισε στο συνέδριον ότι, καθ'όν χρόνον τα παγκόσμια πετρελαϊκά αποθέματα εξαντλούνται και οι αντίστοιχες ανάγκες ενεργείας αυξάνονται, ενώ οι τιμές του πετρελαίου ανέρχονται (50% εφέτος διεθνώς), η φωτοβολταϊκή παραγωγή ηλεκτρισμού προσφέρει μια εναλλακτική λύσι που θα ημπορούσε ν' ανακουφίσει την κατάστασι. Χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία, η Ταϊλάνδη και πάνω απ' ολες οι Ηνωμένες Πολιτείες παρουσιάζουν «εκρηκτικές αυξήσεις» στην κατανάλωσι ενεργείας τα τελευταία χρόνια, ενώ χώρες τεχνολογικά προηγμένες, όπως η Γερμανία και Ιαπωνία, προσπαθούν να μειώσουν την εξάρτησί των από το εισαγόμενο πετρέλαιο.
Πολιτικοί ανταγωνισμοί, απεργίες, θεομηνίες, ακόμη και τοπικοί πόλεμοι (Ιράκ, Σουδάν) προστίθενται στην εξίσωσι ενεργείας, δημιουργούν πρόσθετες ελλείψεις που επηρεάζουν ανοδικώς τις τιμές και επιτρέπουν την δράσι της κερδοσκοπίας η οποία υπερβάλλει τις τιμές. Όσον ο ρυθμός της καταναλώσεως θα υπερβαίνει τον αντίστοιχο της ανακαλύψεως νέων αποθεμάτων υδρογοναναθράκων τόσον η διεθνής κερδοσκοπία θα στοιχηματίζει στις προσεχείς αυξήσεις του πετρελαίου και του φυσικού αερίου και θ' άνεβάζει τις τιμές. Οι χώρες του ΟΠΕΚ θα παραμένουν απρόθυμοι κομπάρσοι του παιγνίου.
Η σπάνις φυσικού αερίου στις αρχές του 2000 στην Βόρειον Αμερική έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου γιά την έλλειψι ενεργείας που επέρχεται. Η προσφορά ουρανίου για την παραγωγή πυρηνικής ενεργείας εμφανίζεται περιορισμένη, ενώ η καύσις άνθρακος (και λιγνίτου) διά την παραγωγή ηλεκτρισμού μολύνει το περιβάλλον και επιβαρύνει την κατανάλωσι με τα «τέλη ρυπάνσεως» της συνθήκης του Κιότο (6 ευρώ ζητεί η ΔΕΗ σχετικώς ανά λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος). Η μανία των αγωγών στην οποία έχει παρασυρθή και η χώρα μας δεν λύει το πρόβλημα, παρά προσθέτει εθνικάς δουλείας.
Η εξάντλησι των πετρελαϊκών αποθεμάτων, η ραγδαία αύξησι των τιμών και ταυτοχρόνως η παγκόσμιος περιβαλλοντική κρίσις θα επέβαλον την ανακάλυψι νέων μορφών ενεργείας ακόμη και αν δεν υπήρχον. Ευτυχώς υπάρχουν. Είναι η ηλιακή, η αιολική, η υδροηλεκτρική, η γεωθερμική, η βιο-ενέργεια και η ωκεάνιος. Η εκμετάλλευσι των πηγών αυτών δύναται να υποκαταστήσει εν μέρει την χρήσι του πετρελαίου-φυσικού αερίου, έως ότου η ερχομένη προσεχώς «οικονομία του υδρογόνου» τ' αντικαταστήσει πλήρως, ως ανέφερε ο γενικός διευθυντής του ιταλικού υπουργείου Περιβάλλοντος Καρράντο Κλίνι, στο συνέδριο της Κατάνια. Εν τω μεταξύ οι χρονικές «μη συμπτώσεις» επιβάλλουν την ανάπτυξι νέων μορφών ενεργείας, όπως η φωτοβολταϊκή «εδώ και τώρα», ιδίως εις χώρας ως η ιδική μας, που υφίσταται αιμορραγία 6-7 δισ. ευρώ εισοδήματος διά την εισαγωγή 20 εκατ. τόνων πετρελαίου ετησίως. Αρκεί να υπάρξη η πολιτική βούλησις.
Η Γερμανία ανταποκρίνεται πολιτικώς στην πρόκλησι και δημιουργεί το θεσμικό και ερευνητικό πλάισιο γιά την ανάπτυξι της νέας αγοράς των φωτοβολταϊκών. Ο γερμανικός νόμος για την ανανεούμενη ενέργεια υποστηρίζει τις φωτοβολταϊκές επενδύσεις, που ανέρχονται μέχρι τούδε εις 50 εκατ. ευρώ και παρέχει φορολογικά κίνητρα. Η άλληλοχρέωσι των λογαριασμών ηλεκτρισμού (Feed in tariff) δύναται να διαρκέσει επί μίαν 20ετίαν, όπερ παρέχει στις φωτοβολταϊκές επενδύσεις την απαραίτητη ασφάλεια ώστε ν' αποσβεσθούν και ν' αποφέρουν κέρδη. ΄Ανευ επιχειρηματικού κέρδους είναι πολύ δύσκολη η ανάπτυξι αναταγωνιστικών μορφών ενεργείας.
Η Ισπανία, κυρίως, και οι Βρεταννία και Ιταλία, δευτερευόντως, δίδουν περισσοτέραν έμφασι στην αιολική ενέργεια, ενώ η Ιαπωνία, που είχε μέχρι πρότινος τα πρωτεία στην φωτοβολταϊκή ενέργεια, φαίνεται να τα χάνει απ' τη Γερμανία. Οι δύο χώρες μαζί πραγματοποιούν μεγάλα βήματα στην εγκατάστασι συγεντρωτικών φωτοβολταϊκών συστημάτων, ενώ 9 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενώσεως παρέχουν τιμή φωτοβολταϊκής κιλοβατώρας που φθάνει τα 0,50 ευρώ. Μεταξύ αυτών δεν περιλαμβάνεται η Ελλάς. Προτιμά να επιδοτεί τους «πετρελαιάδες»...
Η εξάπλωσι εν τούτοις του φωτοβολταϊκού ηλεκτρισμού καθυστερεί λόγω του ανταγωνισμού των συμβατικών πηγών (αέριο, άνθραξ, πυρηνική) που εμμέσως επιδοτούνται από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Λ.χ. ο στόχος για 100 φωτοβολταϊκά μεγαβάτ τοποθετείται για το 2015. Χρειάζονται μεγάλα εργοστάσια που να παράγουν φ/βκά συστήματα για κατοικίες, τοπικά δίκτυα συνεχούς ηλεκτρικού ρεύματος και συσσωρευτές που να συνδυάζονται με το δίκτυο εναλλασσομένου ρεύματος. Στην Ιταλία υπολογίζεται ότι φωτοβολταϊκό ρεύμα θα γίνει συναγωνίσιμο το 2008, μόνον εφ' όσον το κόστος του συμβατικού παύσει να επιδοτείται.
Στα κλιματιστικά μηχανήματα το φωτοβολταϊκό ρεύμα θα είναι σύντομα φθηνότερο κατά την ώρα της αιχμής ηλεκτρικής καταναλώσεως, η οποία και ευθύνεται και διά τις διακοπές ρεύματος -ραδιοτηλελληνιστί «μπλακ άουτ». Σκάφη και οχήματα έχουν ήδη επιτύχει κόστος έως 10 ευρώ ανά 1.000 χιλιόμετρα. Με την κατάλληλο πολιτικήν, η χρησιμοποίησι της ηλιακής ενεργείας μπορεί να επεκταθή στον φωτισμό αυτοκινητοδρόμων, στην θέρμανσι, ψύξι και κίνησι. Αν λ.χ. οι σκεπές του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου Αθηνών-Πειραιώς είχαν καλυφθή με φωτοβολταϊκούς συλλέκτες, η εταιρεία θα μπορούσε να μειώσει τα ελλείμματα που καλύπτει σήμερα ο φορολογούμενος.
Η χρηματοδότησι των φωτοβολταϊκών συστημάτων είναι εξησφαλισμένη από την γερμανική τράπεζα ΚfW. Η γαλλική εταιρία «Τεμασόλ» διαδίδει την χρήσι φωτοβολταϊκών στο Μαρόκο, όπου οι καταναλωτές απομεμακρυσμένων χωρίων πληρώνουν για ένα τυπικό φωτοβολταϊκό πλαίσιο (πάνελ) μόλις 6 ευρώ τον μήνα, διά μίαν ισχύ που καλύπτει 6 λάμπες των 60 βατ, ένα ραδιόφωνο και φορτωτή κινητού τηλεφώνου και πλήρη εξυπηρέτησι (σέρβις) μετά την πώλησι γιά 10 χρόνια.
Προσεχώς η αγορά των 20.000 καταναλωτών του Μαρόκου θα επεκταθή και στην χρησιμοποίησι του ηλιακού φωτός για ατομικά ψυγεία, κάτι που θα βοηθήσει την δημοσία υγεία και την δημογραφία-αστυφιλία. Διότι ακόμη και αυτές οι παράμετροι επηρεάζονται από την διάδοσι του φθηνού ηλεκτρισμού. Ο κόσμος εισέρχεται βραδέως αλλ'ασφαλώς στην φωτοβολταϊκή εποχή. Καθίσταται όθεν επιτακτική η ανάγκη στην χώρα μας, ακόμη και πρό των ανατιμήσεων του ρεύματος υπό της ΔΕΗ (6% εφέτος) και των υγρών καυσίμων (30%), να αξιοποιήσει την ευκαιρία. Το υπουργείο Ανάπτυξης απουσίαζε απελπιστικώς απ' το συνέδριο της Κατάνια αλλ' επέστη ο καιρός ν'ασχοληθή με το ζήτημα δραστηρίως, αν πράγματι ασκεί «πολιτική ενεργείας» και παύσει να ενεργεί «πολιτικά».
Διά την μέχρι τούδε καθυστέρησι ισχύει το ουδέν κακόν αμειγές καλού. Ο κ. Αλέξανδρος Παπαδόπουλος υποστηρίζει ότι με τα υβριδικά φωτοβολταϊκά συστήματα, που είναι συνδυσμός ηλιακών θερμοσιφώνων και συγκεντρωτικών φωτοβολταϊκών, η Ελλάς θα ημπορούσε να «ψαλιδίσει» την κατανάλωσι των κλιματιστικών την ώρα της αιχμής, που κοστίζει στο κράτος 1.000-1.500 ευρώ για 3-4 ΚWp, και να λύσει τουλάχιστον το ηλεκτρικό πρόβλημα των 4.000 ελληνικών νήσων που κοστίζει αντιστοίχως 2-3.000 ευρώ. (βλ. σχ. «Κόσμος της Ενέργειας», του ομωνύμου Ινστιτούτου, τ. ?, σελ. 38).
Χρειάζεται ούτως η ΔΕΗ να... δεήσει ταχέως!
(Το Παρόν, 16/10/05)