Θα πρέπει να αναγνωρίσετε στις αγορές το εξής: κάθε άλλο παρά βαρετές
είναι. Την ενδεκαετία από το 2000 έως το 2011 οι γενικότεροι δείκτες των
τιμών των εμπορευμάτων τριπλασιάστηκαν, υπερσκελίζοντας με ευκολία τον
ρυθμό ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας και προκαλώντας κύματα
υστερίας. Ωστόσο, από εκείνη την εποχή οι τιμές των εμπορευμάτων έχουν
κατρακυλήσει σχεδόν κατά 25% και από φέτος τον Ιούνιο μέχρι σήμερα
σχεδόν 11%. Η αντιστροφή της πορείας, όπως είναι φυσιολογικό, είναι πολύ
καλύτερα νέα για τους εισαγωγείς πρώτων υλών από ό,τι για τους
εξαγωγείς. Οσον δε αφορά τους καταναλωτές, μία μείωση στην τιμή του
φυσικού αερίου ή του ρυζιού μοιάζει με φοροαπαλλαγή, εφόσον αφήνει τα
νοικοκυριά με περισσότερο διαθέσιμο εισόδημα. Η άνοδος της τιμής του
πετρελαίου συχνά ωθεί τις χώρες - εισαγωγείς σε ύφεση και μπορεί να
δημιουργήσει πιέσεις στα νομίσματα, καθώς τα ελλείμματα στα ισοζύγια
τρεχουσών συναλλαγών διογκώνονται. Αντιθέτως, οι φθηνές πρώτες ύλες της
δεκαετίας του 1990 συνέβαλαν στο να ενισχυθούν οι πραγματικοί μισθοί
στις πλούσιες χώρες.
Οι χώρες, οι οποίες παράγουν πρώτες ύλες και πολλές από αυτές είναι
σχετικά φτωχές, υποφέρουν με την πτώση των τιμών. Το τελευταίο μεγάλο
πλήγμα, το οποίο χρονικά τοποθετείται στα τέλη της δεκαετίας του 1970,
αποτέλεσε τροχοπέδη για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες για είκοσι χρόνια.
Η δε περίοδος ακμής των εμπορευμάτων τη δεκαετία του 2000 λειτούργησε
πολύ θετικά για την ταχεία αύξηση των εισοδημάτων στις αναπτυσσόμενες
χώρες. Οι χαμηλές τιμές μπορεί να μεταφράζονται σε οικονομικά προβλήματα
για ορισμένες κυβερνήσεις, οι οποίες βασίστηκαν στις υψηλές τιμές,
προκειμένου να χρηματοδοτήσουν γενναιόδωρες δημόσιες δαπάνες. Μία σοβαρή
κάμψη τιμών μπορεί να αναστατώσει τις διεθνείς αγορές σε όλο τον κόσμο.
Το πόσο σοβαρό θα είναι το πρόβλημα, που θα δημιουργηθεί, εξαρτάται από
το πόσο μεγάλη είναι η πτώση των τιμών. Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα οι
τιμές των εμπορευμάτων αποτελούν ένα μηχανισμό μεταβολών στις προσδοκίες
για την παγκόσμια ζήτηση σε συνδυασμό με προσωρινές διακοπές στην
προσφορά πρώτων υλών. Οταν η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση ξέσπασε
στα τέλη του 2008, οι τιμές των πρώτων υλών κατακρημνίσθηκαν. Λόγου
χάριν, η τιμή του πετρελαίου από τα υψηλά επίπεδα των 144 δολαρίων το
βαρέλι το καλοκαίρι του 2008 υποχώρησε δραστικά στα 33 δολάρια το βαρέλι
τον Δεκέμβριο εκείνης της χρονιάς. Στα τέλη του 2010 και καθώς η
διεθνής οικονομία ανέκαμπτε χάρις στη ραγδαία ανάπτυξη των αναδυόμενων
αγορών, η τιμή του πετρελαίου προσέγγιζε και πάλι τα 100 δολάρια το
βαρέλι.
Η σημερινή ηπιότερη πτώση στις τιμές πρώτων υλών φανερώνει και μια
εξασθενημένη παγκόσμια οικονομία. Το 2010 η οικονομία της Κίνας είχε
αναπτυχθεί με διψήφιο ρυθμό, αλλά φέτος μετά δυσκολίας θα φθάσει το 7%.
Επιπροσθέτως, το παγκόσμιο εμπόριο αποδυναμώνεται και αυτό. Το 2010
ανέκτησε το χαμένο έδαφος εξαιτίας της ύφεσης και αυξήθηκε με ρυθμό της
τάξεως του 12,8%. Eκτοτε, όμως, επιβραδύνθηκε στο 6,2% το 2011 και στο
3% το 2013. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου έχει προβλέψει ότι το
τρέχον έτος θα αναπτυχθεί με ρυθμό της τάξεως του 4,7%, αλλά τον
προηγούμενο μήνα αναθεώρησε προς τα κάτω την εκτίμηση στο 3,1%, Ωστόσο,
το 2015 κάνει λόγο για ανάκαμψη στην οικονομία και στο εμπόριο. Η
ανάκαμψη των πλουσίων χωρών ειδικά είναι κάθε άλλο παρά διασφαλισμένη: η
Ευρωζώνη, η οποία ισοδυναμεί με το 13% της παγκόσμιας παραγωγής, για
μία φορά ακόμη παραπαίει στο χείλος της ύφεσης. Η Κίνα, μια αγορά με
ακόρεστη διάθεση για κατανάλωση πρώτων υλών, αποτελεί τη σοβαρότερη
απειλή. Οι Αρχές εκεί προσπαθούν να διαμορφώσουν νέες ισορροπίες,
αποσυνδέοντας την ανάπτυξη από τις επενδύσεις εντάσεως εμπορευμάτων και
να την προσανατολίσουν στη στέγη και σε άλλα είδη υποδομών.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")