Προκαλεί η
τοποθέτηση του τούρκου βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος AKP Οσμάν Ασκίν Μπακ,
ο οποίος, μιλώντας στην ελληνική Βουλή στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής
συνέλευσης του ΝΑΤΟ για τη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, υποστήριξε ότι η
δραστηριότητα στην περιοχή της Κύπρου σχετικά με τις έρευνες για φυσικό αέριο,
δεν μπορεί να είναι «μονομερής».
«Όλη η
υφαλοκρηπίδα είναι προσβάσιμη από όλους και οι δύο λαοί πρέπει να αποφασίζουν
πώς να χρησιμοποιήσουν τους πόρους. Δεν μπορεί να είναι μονομερής η
δραστηριότητα στην περιοχή, πρέπει να υπάρξει συμφωνία, και έτσι να γίνει
μοίρασμα των πόρων του φυσικού αερίου. Θα πρέπει να υπάρξει μέσω του ΟΗΕ, μια
σύγκλιση που ξεκινά από το 2008 που ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις» δήλωσε
χαρακτηριστικά ο κ. Οσμάν Ασκίν.
Ωστόσο, η
τοποθέτηση του κ. Μπακ, μέσα στην ίδια την ελληνική Βουλή, δεν αιφνιδιάστηκαν
κορυφαία στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών, καθώς ο κ. Μπακ είναι...
«σεσημασμένος» στην προσπάθεια προώθησης ακόμη και των πλέον ακραίων τουρκικών
θέσεων στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Ατλαντικής Συμμαχίας.
Σύμφωνα με την
εφημερίδα «Το Βήμα», ο κ. Μπακ είναι άλλωστε ο συντάκτης έκθεσης, μέσω της
οποίας επιχείρησε να περάσει αναλλοίωτες τις θέσεις της Άγκυρας για την
Ανατολική Μεσόγειο σε κείμενο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΝΑΤΟ. Η
έκθεση είχε τίτλο «Ευρωπαϊκή ενεργειακή Ασφάλεια: Ο Νότιος Διάδρομος Αερίου»
και είχε εκπονηθεί στο πλαίσιο της Επιτροπής Επιστήμης και Τεχνολογίας (και πιο
συγκεκριμένα της Υποεπιτροπής Ενεργειακής και Περιβαλλοντικής Ασφαλείας).
Όποιος
ανατρέξει στο σημερινό κείμενο της έκθεσης, δεν θα βρει τίποτα το επιλήψιμο.
Έχει όμως ενδιαφέρον να δει κανείς τι περιείχε το αρχικό προσχέδιο του κ. Μπακ.
Σε αυτό αναφερόταν χαρακτηριστικά ότι «η ελληνοκυπριακή πλευρά έχει υπάρξει
πολύ δραστήρια, επιδιώκοντας μονομερείς ενέργειες (unilateral activities) στην
έρευνα των ενεργειακών πόρων της Κυπριακής Δημοκρατίας, με τις αρχικές έρευνες
να ξεκινούν το 2006... Η τουρκοκυπριακή πλευρά έχει προτείνει την καθιέρωση
μηχανισμών καθορισμού των σχετικών μεριδίων (σσ. του φυσικού αερίου),
διαμοιρασμού των εσόδων και εξαγωγής αυτών των πόρων. Οι προτάσεις αυτές
έμειναν αναπάντητες από τους Ελληνοκυπρίους».
Οι αναφορές
σε «μονομερείς ενέργειες», καθώς και στις τουρκοκυπριακές προτάσεις συνεκμετάλλευσης
των ενεργειακών πόρων απαλείφθηκαν έπειτα από κινητοποίηση ελλήνων βουλευτών,
πρωτοστατούντος του βουλευτή της ΝΔ Ευριπίδη Στυλιανίδη.
Η πιο
ενδιαφέρουσα όμως παράγραφος στο προσχέδιο της έκθεσης Μπακ ήταν η υπ' αριθμόν
44, σήμερα υπ' αριθμόν 56 στο τελικό σχέδιο. Σε αυτή γίνεται αναφορά στις
δραστηριότητες της Τουρκίας. Σε εκείνη την παράγραφο υπήρχε η ακόλουθη αναφορά:
«Η Τουρκία αντιτίθεται επίσης σε οποιαδήποτε παραβίαση των νομικών και νομίμων
δικαιωμάτων της στην Ανατολική Μεσόγειο και καταθέτει την αντίθεσή στις
ελληνοκυπριακές προσπάθειες. Επιπλέον, τον Μάρτιο του 2013, η Τουρκία κατέγραψε
στα Ηνωμένα Έθνη ότι έχει ipso facto και ab initio νομικά και κυριαρχικά
δικαιώματα σε θαλάσσιες περιοχές στην Ανατολική Μεσόγειο δυτικά του μεσημβρινού
32
ο 16' 18"E από τη νήσο Κύπρο».
Η σχετική
επισήμανση σχετίζεται με τη ρηματική διακοίνωση, με την οποία η Άγκυρα απάντησε
στην προηγούμενη ελληνική ρηματική διακοίνωση (του Φεβρουαρίου 2013), με την
οποία η Αθήνα είχε διαμαρτυρηθεί στα Ηνωμένα Έθνη για την προκήρυξη, από την
Τουρκία, οικοπέδων προς έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, ακόμη και
εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Η εν λόγω προκήρυξη είχε δημοσιευθεί
στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεων το 2012.
Πέραν των
συντεταγμένων, δε, η Τουρκία σημείωνε στο κείμενο της ρηματικής διακοίνωσης ότι
«τα εξωτερικά όρια της τουρκικής ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας στις προαναφερθείσες
περιοχές ακολουθούν τη μέση γραμμή μεταξύ της τουρκικής και της αιγυπτιακής
ακτογραμμής, το δυτικό οριακό σημείο της οποίας θα καθοριστεί σύμφωνα με το
αποτέλεσμα μελλοντικών συμφωνιών οριοθέτησης στο Αιγαίο καθώς και στη Μεσόγειο
ανάμεσα σε όλα τα ενδιαφερόμενα κράτη, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις σχετικές και
ειδικές περιστάσεις».
Όλα αυτά
σημαίνουν ότι ο κ. Μπακ ήταν ο κομιστής της πάγιας τουρκικής θέσης πως στην
Ανατολική Μεσόγειο η Κύπρος, αλλά και η Ελλάδα, δεν δικαιούνται κανένα κομμάτι
υφαλοκρηπίδας ή ΑΟΖ, καθώς ουσιαστικά οι τουρκικές θαλάσσιες ζώνες εφάπτονται
των αντιστοίχων αιγυπτιακών. Δεν είναι επομένως περίεργο που η Αγκυρα έχει
εσχάτως εκφράσει τόσο έντονη ενόχληση για την τριμερή συνεργασία Αθήνας
-Λευκωσίας -Καΐρου και τη Σύνοδο Κορυφής του προσεχούς Σαββάτου.