Περνά στην τελική τιμή της βενζίνης και του πετρελαίου θέρμανσης
ολόκληρη η πτώση της τιμής του αργού; Και αν όχι ποιός φταίει; Η
κερδοσκοπία, η ισοτιμία ευρώ-δολαρίου ή οι φόροι;
Προφανώς, να βρει απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα ψάχνει και η
εισαγγελία που χθες διέταξε έρευνα σχετικά με τις καταγγελίες ότι οι
τιμές παραμένουν αδικαιολόγητα υψηλές παρά την μεγάλη πτώση των τιμών
του αργού πετρελαίου.
Ας κάνουμε λοιπόν μια σύγκριση των τιμών του αργού, του διυλιστηρίου,
της βενζίνης και του πετρελαίου θέρμανσης συγκρίνοντάς τις όλες με τις
αντίστοιχες του περυσινού Δεκεμβρίου.
Καταρχήν τον Δεκέμβριο του 2013 η τιμή του αργού πετρελαίου ήταν 110,62
δολάρια το βαρέλι έναντι 71,60 δολαρίων στις 2 Δεκεμβρίου 2014. Εχει
υποχωρήσει δηλαδή κατά 35%. Αν κάνουμε τη μετατροπή σε ευρώ για τις
ίδιες ημερομηνίες, προκύπτει ότι από 80,73 ευρώ/ βαρέλι, έχει υποχωρήσει
στα 57,6 ευρώ, δηλαδή κατά 28%.
Ας πάρουμε τώρα τη διεθνή τιμή της βενζίνης (platts), η διακύμανση της
οποίας αν και παρακολουθεί το αργό, εντούτοις επηρεάζεται και απο άλλες
παραμέτρους όπως η εποχιακή ζήτηση ή μη για το προιόν. Στο ίδιο λοιπόν
διάστημα, από τα 696 ευρώ/ τόνος, υποχώρησε στα 523 ευρώ/ τόνος, δηλαδή
κατά 25%. Αντίστοιχη είναι και η μείωση της τιμής διυλιστηρίου στην
Ελλάδα: Από 561,5 ευρώ/ κυβικό, μείωθηκε στα 441,3 ευρώ/ κυβικά, δηλαδή
κατά 21%. Τέλος, η τιμή αμόλυβδης στην αντλία μειώθηκε στην ίδια
περίοδο, από τα 1,65 ευρω στα 1,50 ευρώ το λίτρο, δηλαδή μόνο κατά 9%.
Που οφείλεται η απόκλιση; Στο γεγονός ότι κάθε πτώση της διεθνούς τιμής
ενός καυσίμου, επηρεάζει την τελική του τιμή μόνο στο τμήμα που αφορά
αυτό καθ' εαυτό το προιόν, καθώς το υπόλοιπο είναι φόροι, και τέλοι. Και
το κακό είναι ότι οι φόροι αυτοί είναι σε μεγάλο τους βαθμό σταθεροί,
και αναφερόμαστε φυσικά στον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚ). Στην
προκειμένη περίπτωση, ο ΕΦΚ της βενζίνης στην Ελλάδα είναι ο 3ος
υψηλότερος στην Ευρωπαική Ενωση, μετά την Ολλανδία και την Ιταλία.
Σαν αποτέλεσμα των παραπάνω, η τιμή αντλίας της βενζίνης διαμορφώνεται
κατά 63% από τους φόρους. Αρα, η πτώση 21% της διυλιστηριακής τιμής
επηρεάζει μόνο το 37% της τιμής. Στην πράξη δηλαδή, η μείωση στην αντλία
δεν θα έπρεπε να είναι πάνω από 9%. Ακριβώς 9% έπεσε σύμφωνα με τα
επίσημα στοιχεία και η λιανική τιμή της αμόλυβδης.
Τα τρία δεδομένα
Η παραπάνω αριθμητική δεν θέλει παρά να δείξει ότι η μείωση της τιμής
του αργού επηρεάζει θετικά τις τελικές τιμές των προϊόντων, αλλά δεν
μεταφέρεται αυτούσια σε αυτές, για 3 διαφορετικούς λόγους:
Τα δεδομένα αλλάζουν από την ισοτιμία ευρώ/ δολαρίου. Το αργό
τιμολογείται σε δολάρια, ενώ οι ευρωπαίοι καταναλωτές αγοράζουμε τα
παράγωγά του σε ευρώ.
Η βενζίνη, το πετρέλαιο κίνησης, το πετρέλαιο θέρμανσης
διαπραγματεύονται στα χρηματιστήρια ως ξεχωριστά προιόντα από το αργό,
έχουν τη δική τους συμπεριφορά, και οι τιμές τους επηρεάζονται από την
εποχιακή ζήτηση.
Τέλος, στην Ελλάδα όπου η εκτίναξη των φόρων στα πετρελαιοειδή έχει
κάνει τα καύσιμα πανάκριβα, δεν περνά στις τελικές τιμές παρά ένα μικρό
μόνο μέρος της μείωσης του αργού. Μεγάλο μέρος της πτώσης χάνεται
εξαιτίας των υψηλών φόρων.
Πετρέλαιο θέρμανσης
Παρόμοια συμπεράσματα προκύπτουν και για το πετρέλαιο θέρμανσης. Στο
εξεταζόμενο διάστημα, η διεθνής τιμής του πετρελαίου θέρμανσης (platts)
έπεσε από τα 678 ευρώ/ τόνος στα 501,05 ευρώ/ τόνος. Μείωση 26%.
Αντίστοιχα η διυλιστηριακή τιμή υποχώρησε από τα 620,50 ευρώ/ κυβικό στα
473,92 ευρώ/ κυβικό. Μείωση 24%. Αλλά αυτό το ποσοστό πτώσης 24% δεν
επηρεάζει το σύνολο της λιανικής τιμής στο πετρέλαιο θέρμανσης, παρά
μόνο το κομμάτι που δεν αφορά φόρους.
Δηλαδή το 61,5% της τελικής τιμής, αφού στην περίπτωση του πετρελαίου
θέρμανσης οι φόροι είναι χαμηλότεροι απ’ ότι στη βενζίνη. Αλλά και εδώ, ο
ΕΦΚ του πετρελαίου θέρμανσης στην Ελλάδα φιγουράρει στην 4η υψηλότερη
θέση πανευρωπαικά. Στην πράξη, και με βάση τα παραπάνω, η τελική μείωση
(στην αντλία) θα έπρεπε να είναι 15%. Συγκρίνοντας τις λιανικές τιμές
του πετρελαίου θέρμανσης, προκύπτει ότι από τα 1,27 ευρώ/ λίτρο πέρυσι
τον Δεκέμβριο, σήμερα πωλείται προς 1 ευρώ/ λίτρο κατά μέσον όρο.
Πρόκειται για μείωση 21%. Αλλά αν αφαιρέσει κανείς τα 10 λεπτά κατά τα
οποία μειώθηκε από φέτος ο ΕΦΚ, προκύπτει ότι η μείωση είναι ακριβώς
15%.
(από την εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ", 04/12/2014)