Μία από τις ρήσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή που
έμειναν στην ιστορία είχε να κάνει με τα χαρακτηριστικά μας. «Δεν υπάρχει
τίποτε δυσκολότερο», είχε πει, «από το
να κυβερνήσεις τους Έλληνες. Κι αυτό γιατί όλοι νομίζουν ότι είναι ικανοί για
όλα». Γι αυτό και μιλούν ανεξέλεγκτα, θα προσθέταμε εμείς, χωρίς να διαθέτουν
ούτε την κατάρτιση, ούτε την ενημέρωση, ούτε, την ειδίκευση. Ωσάν ξερόλες.
Το τι γίνεται εδώ και
μία εβδομάδα στα κοινωνικά δίκτυα, αυτούς τους σύγχρονους καφενέδες, με
απόψεις, θέσεις, ρητορικές, σχόλια, υποδείξεις, για όσα γίνονται από την
κυβέρνηση, πρέπει να γίνουν, χρειάζεται να αναθεωρηθούν, πρέπει να προσεχθούν
και πάει λέγοντας, είναι πράγματι εντυπωσιακό. Ο καθένας, το κοντό του και το
μακρύ του. Για να μην συμπεριλάβουμε τις φάρσες που γίνονται ή τα δημοσιεύματα
από αμφιλεγόμενα
sites
που
αναπαράγονται, χωρίς κανέναν έλεγχο.
Θα μπορούσε να
υποστηριχθεί ότι έτσι λειτουργεί στο διαδίκτυο μια ιδιότυπη δημοκρατία, καθώς
όλοι έχουν αποκτήσει το δικαίωμα να καταθέτουν τη γνώμη τους. Καμία αντίρρηση. Αλλά,
ταυτόχρονα, ελλοχεύει ο κίνδυνος να δημιουργείται ένα κλίμα, που ελάχιστα,
ενδεχομένως, βοηθά τις πολιτικές κινήσεις που γίνονται. Κρείττον του λαλείν, το
σιγάν, έλεγε ο παππούς Σόλων. Ειδικά, αν θυμηθούμε και μία άλλη ρήση του
αείμνηστου Καραμανλή. «Στην πολιτική υπάρχουν πράγματα, τα οποία γίνονται χωρίς
να λέγονται, όπως υπάρχουν και πράγματα, τα οποία λέγονται χωρίς να γίνονται».
Αυτήν ακριβώς την
περίοδο, κατά την οποία διακυβεύεται το μέλλον της χώρας, θα ήταν άτοπο, έως
εξαιρετικά επικίνδυνο, να εκστομίζονται θέσεις και απόψεις χωρίς προηγούμενη
επεξεργασία και σκέψη. Κι αυτό σαφώς αφορά και στους κυβερνώντες. Είδαμε πόσο
ευαίσθητο είναι το Χρηματιστήριο, που λειτουργεί άμεσα ως βαρόμετρο των
τελευταίων πολιτικών εξελίξεων.
Είναι σαφές ότι το θέμα
της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές μας είναι κρίσιμο, ευαίσθητο και κινείται
σε λεπτές ισορροπίες. Υπό αυτήν την έννοια, δεν αναμένονται να υπάρξουν ουσιαστικές
δηλώσεις που θα αποκάλυπταν τις προθέσεις της μιας ή της άλλης πλευράς. Και δεν
πρέπει να υπάρξουν. Βεβαίως, κινήσεις που υπακούουν στην εξυπηρέτηση
επικοινωνιακών παιχνιδιών έγιναν και θα γίνουν. Είναι κι αυτές μέρος της πίεσης
που επιδιώκεται να διοχετευθεί και από εμάς και από τους δανειστές μας. Οι
κινήσεις αυτές δεν θα πρέπει να δημιουργούν ούτε ευφορία, αλλά ούτε και πανικό.
Πρώτον, γιατί δεν είμαστε σε θέση να τις αποκωδικοποιήσουμε με πολιτικά
κριτήρια και δεύτερον, γιατί ανήκουν στα διαπραγματευτικά «όπλα» της κάθε
πλευράς. Το να προσπαθούμε δε να τις «δούμε» με κομματικά κριτήρια, αυτό,
μάλιστα, θα συνιστούσε καταστροφή.
Ας αφήσουμε, συνεπώς,
τις κραυγές τύπου «νικήσαμε», «τους δείξαμε τι θα πει Ελλάδα», «πτωχεύουμε»,
«βγαίνουμε από το ευρώ». Ας έχουμε υπομονή, γιατί οι διαπραγματεύσεις με τους
δανειστές μας ούτε εύκολες θα είναι, ούτε άμεσα αποτελέσματα θα παράξουν. Ας
παρακολουθήσουμε με προσοχή κάθε βήμα που γίνεται, γιατί αυτό έχει σημασία.
Άλλωστε, «δεν υπάρχει περισσότερο επικίνδυνο πράγμα στη δημοκρατία από τη
σύγχυση», όπως έχει πει σωστά ο Κωνσταντίνος Καραμανλής.