Πολιτική διάσταση επιχειρεί να
προσδώσει στο έργο κατασκευής του Νοτίου Διαδρόμου η Ευρωπαϊκή Ένωση, ως
εναλλακτική πηγή τροφοδότησης της Ευρώπης με φυσικό αέριο. Καθώς στο κάδρο έχει
εμφανιστεί, ως αντίπαλο δέος, ο τουρκικός αγωγός (
Turkish
stream), αλλά και η πρόθεση της Ελλάδας να
επαναδιαπραγματευθεί τους όρους για τη διέλευση του
TAP από την Ελλάδα, η Κομισιόν ανεβάζει
τους ρυθμούς επιτάχυνσης του έργου, σε μια προσπάθεια να ξεφύγει από ένα
project σχεδιασμένο στα χαρτιά και να μπει
σε άμεση τροχιά υλοποίησης, ώστε να είναι λειτουργικά έτοιμο τέλη του 2019, με
αρχές του 2020.
Έτσι, η πρώτη συνάντηση του
Συμβουλευτικού Συμβουλίου (
Advisory
Council) σήμερα, στο Μπακού του
Αζερμπαϊτζάν, για το Νότιο Διάδρομο αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Όλες οι
συγκλίνουσες πληροφορίες αναφέρουν ότι θα επιδιωχθεί να τεθούν στο τραπέζι
πιθανά προβλήματα που υπάρχουν για την ολοκλήρωση του Νοτίου Διαδρόμου και να
αναζητηθούν οι λύσεις τους. Επί της ουσίας, θα καταβληθεί προσπάθεια να
δεσμευθούν πολιτικά όλες οι συμμετέχουσες χώρες και οι εμπλεκόμενες εταιρίες
και παράλληλα να συμφωνηθεί ένα είδος
road
map, που θα περιλαμβάνει συγκεκριμένο
χρονοδιάγραμμα ενεργειών και θα λειτουργεί ως μόνιμο εργαλείο συντονισμού
ανάμεσα στους εταίρους του έργου. Υπό αυτήν την έννοια έχει ενδιαφέρον η θέση
που θα αναπτύξει ο υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και
Ενέργειας Παναγιώτης Λαφαζάνης, αλλά και η ανταπόκριση που θα τύχει, για τον
TAP, καθώς η νέα κυβέρνηση έχει
διαμηνύσει ότι επιδιώκει να αποκτήσει περισσότερα οφέλη από τη διέλευση του επί
ελληνικού εδάφους. Οφέλη που προσδιορίζονται καταρχήν στην καταβολή
transmission
fees και δευτερευόντως στη συμμετοχή και
του ελληνικού δημοσίου στην εταιρία διαχείρισης του
TAP.
Το Συμβουλευτικό Συμβούλιο αποτελεί κοινή
πρωτοβουλία της Κομισιόν και του Αζερμπαϊτζάν, που συμφωνήθηκε από τον
αντιπρόεδρο της Ενεργειακής Ένωσης Μάρος Σέφκοβιτς και τον Αζέρο πρόεδρο Ιλχάμ
Αλίγεφ, το Νοέμβριο του 2014, στο Μπακού. Στη σημερινή, πρώτη, συνάντηση, που
θα γίνει στην Αζέρικη πρωτεύουσα, θα είναι παρόντες οι κ.κ. Αλίγιεφ και
Σέφκοβιτς, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης της Ιταλίας
Claudio
de
Vincenti, οι υπουργοί Ενέργειας, της Ελλάδας,
της Γεωργίας και της Βουλγαρίας, Παναγιώτης Λαφαζάνης,
Kakha
Kaladze και
Temenujka
Petkova, εκπρόσωποι από το
IFC της Παγκόσμιας Τράπεζας, την
EBRD, τη
Socar, τη
BP-
Azerbaijan, τον
TANAP, τον
TAP, αλλά και την Αλβανία.
Ο Νότιος Διάδρομος έχει χαρακτηρισθεί
έργο υψηλής προτεραιότητας για την Ε.Ε., καθώς προσδοκάται να συμβάλει στη
διαφοροποίηση των πηγών τροφοδοσίας της με φυσικό αέριο. Εσχάτως, η ανάδειξη
του
Turkish
Stream
φαίνεται ότι προκάλεσε αποφασιστικά τα αντανακλαστικά της Κομισιόν, που
προσπάθησε να υποβαθμίσει τόσο τη σημασία, όσο και τη δυνατότητα ολοκλήρωσης
του συγκεκριμένου αγωγού. Ο ίδιος ο κ. Σέφκοβιτς χαρακτήρισε την προηγούμενη
εβδομάδα μη βιώσιμο έργο τον αγωγό αυτό, διαμήνυσε ότι αντιβαίνει στις νομικά
δεσμευτικές συμφωνίες που υπέγραψαν ευρωπαϊκές εταιρίες με τη Ρωσία, ενώ
εξέφρασε αμφιβολίες κατά πόσο ο αγωγός θα καταλήξει στα σύνορα
Ελλάδας-Τουρκίας.
Καθίσταται σαφές ότι με ενδιαφέρον
αναμένονται και οι απόψεις της τουρκικής πλευράς που συμμετέχει στη σημερινή
συνάντηση, καθώς εμφανίζεται να προωθεί δύο αγωγούς στο έδαφος της, καθαρά
ανταγωνιστικούς, τον
TANAP και τον
Turkish
Stream. Να υπενθυμίσουμε ότι το αζέρικο
φυσικό αέριο από το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ ΙΙ προβλέπεται να διοχετευθεί στην
Ευρώπη, μέσω της επέκτασης του αγωγού του Νότιου Καύκασου, στη Γεωργία, καθώς
και την κατασκευή του
TANAP, στην Τουρκία και του
TAP στην Ελλάδα, την Αλβανία και την
Ιταλία. Σε πρώτη φάση, θα διοχετευθούν 10 δισ. κ.μ. στην Ευρώπη, ενώ 6 δισ.
κ.μ. θα παραδίδονται σε ετήσια βάση στην Τουρκία. Η συμφωνία για την ανάπτυξη
του κοιτάσματος του Σαχ Ντενίζ ΙΙ υπογράφηκε το 1996 και η τελική επενδυτική
απόφαση ελήφθη το Δεκέμβριο του 2013. Το κοίτασμα έχει βεβαιωμένα αποθέματα 1,2
τρισ. κ.μ. φυσικού αερίου.