Του Κ.Ν. Σταμπολή
Το έτος που σύντομα φθάνει στο τέλος του αναδεικνύεται ως μία από τις πλέον αποδοτικές χρονικές περιόδους για τον Όμιλο «Ελληνικά Πετρέλαια», του μεγαλύτερου βιομηχανικού ομίλου της χώρας. Με κύκλο εργασιών που θα φθάσει φέτος τα 6.0 δις ευρώ και λειτουργικά κέρδη (EBITDΑ) που προβλέπεται να ξεπεράσουν τα 0.6 δις ευρώ, η ΕΛΠΕ έχει αναδειχθεί σε εθνικό πρωταγωνιστή στην προσπάθεια για εκσυγχρονισμό, ανάπτυξη και κερδοφορία σε ένα αρκετά δύσκολο και άκρως ανταγωνιστικό διεθνές οικονομικό περιβάλλον. Η διετία 2004-2005 ήταν ουσιαστικά η περίοδος ένταξης και αποδοτικής λειτουργίας, ως ενιαίο πλέον τμήμα του Ομίλου, του διυλιστηρίου της «Πετρόλα» στην Ελευσίνα, μετά τη συγχώνευση του 2003, γεγονός που επηρέασε θετικά τις συνέργειες από επιχειρηματικής άποψης, και τα οικονομικά μεγέθη. Σε αυτό ασφαλώς συνέβαλε και η σημαντική άνοδος, των διεθνών τιμών πετρελαίου. Οι υψηλές τιμές και αυξανόμενες ανάγκες για τροφοδότηση της αγοράς με προϊόντα υψηλών προδιαγραφών, συνέβαλαν στην διαμόρφωση υψηλών σχετικά περιθωρίων διύλισης, γεγονός που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην υψηλή κερδοφορία. Ήσαν όμως αποκλειστικά οι υψηλές διεθνείς τιμές και η μεγάλη ζήτηση οι παράγοντες που επηρέασαν καταλυτικά την εκτόξευση των κερδών της ΕΛΠΕ; Τι ρόλο στην κερδοφορία παίζουν τα περιθώρια διύλισης για τα οποία πολλοί κατηγορούν την ΕΛΠΕ ότι τα αναπροσαρμόζει αυθαίρετα έχοντας δημιουργήσει ένα περιβάλλον αθέμιτου ανταγωνισμού; Την απάντηση σε αυτά τα κρίσιμα ερωτήματα μας τη δίδει ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΛΠΕ Δρ. Πάνος Καβουλάκος, απόφοιτος του ΜΙΤ, ο οποίος πριν έλθει στον Όμιλο εργάστηκε επί σειρά ετών σε επιτελικές διοικητικές θέσεις σαν σύμβουλος μεγάλων ενεργειακών επιχειρήσεων στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ. «Σε ότι αφορά την υψηλή κερδοφορία μας πρωταρχικό ρόλο παίζουν το θετικό περιβάλλον και η βελτιωμένη διοικητική λειτουργία του Ομίλου» παρατηρεί ο κ. Καβουλάκος. «Όπως επίσης και η ισχυρή χρηματοοικονομική μας θέση και η σταθερή μετοχική σύνθεση της εταιρείας. Σε ότι αφορά τη χρηματοοικονομική μας θέση τα απασχολούμενα κεφάλαια έφθασαν τα 3.0 δις ευρώ το πρώτο 9μηνο του 2005 και η σχέση καθαρού δανεισμού, προς απασχολούμενα κεφάλαια είναι μόλις 24.3%» συμπληρώνει ο κ. Καβουλάκος. Υπάρχει όμως και μία ολόκληρη σειρά άλλων παραγόντων που επηρεάζουν την κερδοφορία της ΕΛΠΕ. Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν τα εξής: (α) Η τελευταία αναβάθμιση του διυλιστηρίου του Ασπροπύργου, κόστους 50 εκ. ευρώ, που επέτρεψε αύξηση της παραγωγής και τη δημιουργία περισσότερων λευκών προϊόντων (με καλύτερο yield). (β) Αξιοποίηση της ισχυρής θέσης της ΕΛΠΕ στη διύλιση, εφοδιασμό και εμπορία με τα δύο συγκροτήματα διυλιστηρίων (hubs) που διαθέτουν στον Νότο (Ασπρόπυργος – Ελευσίνα) και στον Βορρά (Θεσσαλονίκη – Σκόπια που μέσω αυτών η ΕΛΠΕ ελέγχει το 75% της δυναμικότητας διύλισης στην Ελλάδα και 100% στη FYROM, (με συνολικές πωλήσεις 16 εκ. τόνους κατ’ έτος). (γ) Σε μία σχετικά φθίνουσα εσωτερική αγορά, η ΕΛΠΕ κατάφερε να αυξήσει το μερίδιό της. (δ) Επιτεύχθηκε συγκράτηση των λειτουργικών δαπανών της επιχείρησης στα επίπεδα του 2004. (ε) Υπήρξαν σημαντικές αποδόσεις από τις διεθνείς δραστηριότητες της ΕΛΠΕ (βλέπε Κύπρος, FYROM, Αλβανία, Σερβία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Γεωργία). (στ) Σημαντική βελτίωση της ποιότητας του μάνατζμεντ. Σε ότι αφορά το ευαίσθητο θέμα των περιθωρίων διύλισης ο κ. Καβουλάκος απαντάει με χαρακτηριστική ευθύτητα: «Τα εκάστοτε περιθώρια διύλισης ενός διυλιστηρίου εξαρτώνται από μία σειρά παραγόντων, πολλοί εκ των οποίων δεν ελέγχονται καν από το ίδιο το διυλιστήριο, όπως λ.χ η διεθνής και τοπική ζήτηση, οι διεθνείς τιμές. Από την άλλη πλευρά σημαντικό ρόλο παίζει η τεχνολογική κατάσταση ενός διυλιστηρίου και ο δείκτης συνθετότητάς του (το γνωστό Nelson index) καθώς και η δυνατότητα παραγωγής λευκών προϊόντων εις βάρος του μαζούτ π.χ. το διυλιστήριο του Ασπροπύργου θεωρείται ένα πολύ σύγχρονο συγκρότημα με υψηλό δείκτη συνθετότητας, στο 10.6 (με ανώτερο επίπεδο 12.0). Συνολικά τα τέσσερα διυλιστήρια της ΕΛΠΕ διαμορφώνουν ένα δείκτη 6.6, ενώ στόχος μας είναι να φθάσουμε τα 8.2 μέχρι το 2010.» Τα ανωτέρω όμως δεν εξηγούν επαρκώς γιατί η ΕΛΠΕ λειτουργεί με υψηλά περιθώρια διύλισης, γεγονός που επηρεάζει και τις τιμές προϊόντων στην αντλία. «Η αυξανόμενη ζήτηση προϊόντων πετρελαίου και η χαμηλή πλεονάζουσα δυναμικότητα διύλισης οδηγούν σε υψηλά διεθνή περιθώρια. Η ΕΛΠΕ δεν αποτελεί εξαίρεση» μας πληροφορεί ο κ. Καβουλάκος και συμπληρώνει: «Το 2002 και το 2001 όταν είχαμε χαμηλές διεθνείς τιμές και μειωμένη ζήτηση, το περιθώριο διύλισης για μονάδες cracking ήσαν 1.6 και 2.5 δολ. ανά βαρέλι αντίστοιχα. Το 2004 αυτό έφθασε τα 6.0 δολ./βαρέλι και το 3ο τρίμηνο του 2005 (μετά τους τυφώνες στις ΗΠΑ) αναρριχήθηκε στα 7.5 δολ./βαρέλι ενώ τώρα το περιθώριο cracking είναι στα 4 δολ./βαρέλι. Το περιθώριο διύλισης αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες κερδοφορίας ενός διυλιστηρίου. Μέσω του περιθωρίου κέρδους του πρέπει να μπορεί να καλύψει τις προμήθειες του σε αργό, το κόστος των αποθεμάτων του (90 ημέρες στην Ελλάδα), τα λειτουργικά του έξοδα, τις δαπάνες μισθοδοσίας, και τις μεγάλες επενδύσεις που καλούμεθα να κάνουμε σε διαρκή βάση». Η Νέα Στρατηγική της ΕΛΠΕ Πέρα όμως από τα περιθώρια διύλισης υπάρχει και η γενικότερη εικόνα του Ομίλου και το που μπορεί ή θέλει να φθάσει. Σύμφωνα με τη διοίκηση, υπάρχουν σοβαρά συγκριτικά πλεονεκτήματα αλλά και στρατηγικές προτεραιότητες για την περαιτέρω ανάπτυξη του Ομίλου τα οποία συνοψίζονται ως εξής: · Ισχυρή θέση στην αγορά πετρελαιοειδών και πετροχημικών στην Ελλάδα. · Εξαιρετική θέση και γεωγραφική κατανομή των εγκαταστάσεων. · Τεχνολογική υπεροχή διυλιστηρίου Ασπροπύργου. · Καθετοποιημένες λειτουργίες στη διύλιση και τα χημικά. · Ισχυρή χρηματοοικονομική θέση για χρηματοδότηση της ανάπτυξης. «Ο Όμιλος Ελληνικά Πετρέλαια βρίσκεται, τα τελευταία χρόνια, σε μία σταθερή πορεία μετασχηματισμού. Προσαρμόζουμε την εταιρική μας κουλτούρα και τις εσωτερικές μας διαδικασίες προς αυτές μίας ιδιωτικής, ανταγωνιστικής ενεργειακής εταιρείας, ενώ ταυτόχρονα μετασχηματίζουμε το χαρτοφυλάκιο των δραστηριοτήτων μας. Αναπτυσσόμαστε σε όλη την αλυσίδα παραγωγής της ενέργειας, εισάγουμε νέες δραστηριότητες όπως η ηλεκτροπαραγωγή, η έρευνα και η παραγωγή υδρογονανθράκων, και το Φυσικό Αέριο (μέσω ΔΕΠΑ) και επεκτεινόμεθα γεωγραφικά» μας πληροφορεί ο κ. Καβουλάκος. Όμως η αποτελεσματική διαχείριση των δραστηριοτήτων αυτών είναι ένα πολύπλοκο έργο που απαιτεί το συνδυασμό μίας σειράς παραμέτρων και προϋποθέσεων. «Θα προτιμούσα να αναφερθώ σε προϋποθέσεις» μας πληροφορεί ο κ. Καβουλάκος. «Δηλαδή προϋποθέτει συνεργασίες με εταιρείες του τομέα μας, προϋποθέτει συνεργασίες με κρατικές εταιρείες των χωρών της περιοχής, προϋποθέτει σωστή συνεργασία με τις κυβερνήσεις των χωρών όπου δραστηριοποιούμαστε. Προϋποθέτει ακόμη εκμετάλλευση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων, στα οποία συμπεριλαμβάνονται οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις μας, το ανθρώπινο δυναμικό, η εθνική μας ταυτότητα και η πολιτιστική μας εγγύτητα τόσο με τις γειτονικές χώρες όσο και με τον αραβικό κόσμο». Νέες Προκλήσεις Έχοντας δημιουργήσει μία αξιοζήλευτη παραγωγική βάση, που συνδυάζει μία σοβαρή διυλιστική ικανότητα, αποθήκευση, μεταφορά, διανομή και εμπορία πετρελαιοειδών, παραγωγή ευρείας γκάμας χημικών, έρευνα και ανάπτυξη υδρογονανθράκων και τελευταία ηλεκτροπαραγωγή, η ΕΛΠΕ βρίσκεται σε αναζήτηση νέων προκλήσεων. Πριν μερικά χρόνια η ΕΛΠΕ ήσαν ακόμα μία αμιγώς Ελληνική εταιρεία με ενδιαφέροντα σχεδόν αποκλειστικά στο χώρο της διύλισης και της εσωτερικής εμπορίας. «Η εξωστρέφειά μας» παρατηρεί ο κ. Πάνος Καβουλάκος «περιοριζόταν κυρίως στις αγορές αργού για τα δύο διυλιστήριά μας στην Ελλάδα. Αγοράζαμε αργά κυρίως από τις χώρες της Μέσης Ανατολής και από τη Ρωσία. Σήμερα εξακολουθούμε να ασκούμε αυτή τη δραστηριότητα, σε μεγαλύτερη κλίμακα, καθώς έχουμε πλέον τέσσερα διυλιστήρια. Πέραν όμως αυτής, έχουμε σήμερα αναπτύξει μία σειρά άλλων σημαντικών παρεμφερών δραστηριοτήτων στην ευρύτερη περιοχή». Η ΕΛΠΕ εξελίσσεται σήμερα σ’ ένα σημαντικό περιφερειακό Όμιλο (regional group). Οι πωλήσεις από τις θυγατρικές στο εξωτερικό ανέρχονται σε περίπου 750 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, δηλαδή 12% του συνολικού κύκλου εργασιών του Ομίλου (εκτίμηση 2005). Τα απασχολούμενα κεφάλαια στο εξωτερικό ανέρχονται σε περίπου 400 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή 14% των συνολικά απασχολουμένων κεφαλαίων του ομίλου, και ο αριθμός των εργαζομένων στο εξωτερικό ανέρχεται σε περίπου 2000, αριθμός που αντιπροσωπεύει το 35% του συνόλου των εργαζομένων στον Όμιλο (5.700 εργαζόμενοι). Σύμφωνα με τη διοίκηση της ΕΛΠΕ, δύο είναι οι τομείς αυτήν την εποχή, όπου ο Όμιλος επικεντρώνει τη στρατηγική του με στόχο την επέκταση των δραστηριοτήτων του: (α) στην έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων εντός και κυρίως εκτός Ελλάδος, (τομέας higher risk, higher return) (β) στην ηλεκτροπαραγωγή, (τομέας lower risk, lower return) Οι ανωτέρω προκλήσεις δεν επιδιώκονται μόνο στα πλαίσια της περαιτέρω ανάπτυξης και κερδοφορίας αλλά διότι η επιτυχής αντιμετώπισή τους θα ικανοποιήσει βασικές ανάγκες στην παραγωγική διαδικασία όπως ο έλεγχος κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, γεγονός που έχουμε επισημάνει σε παλαιότερη αρθρογραφία μας (λ.χ. βλέπε άρθρο μας στην «Κ» της 22/8/2004) Έλεγχος Κοιτασμάτων Η ΕΛΠΕ είναι πράγματι από τις λίγες καθετοποιημένες εταιρείες πετρελαιοειδών αυτού του μεγέθους παγκοσμίως που δεν παράγουν ούτε ένα βαρέλι από τα 380.000 περίπου που διυλίζουν καθημερινά. Η σημερινή διοίκηση της ΕΛΠΕ έχει πλήρη επίγνωση αυτής της αδυναμίας και για αυτό έχει δώσει ιδιαίτερο βάρος στις έρευνες για πετρέλαιο με απώτερο στόχο την εξασφάλιση κοιτασμάτων. Επειδή η όλη διαδικασία της έρευνας και παραγωγής κοιτασμάτων υδρογονανθράκων είναι μία πανάκριβη υπόθεση, η ΕΛΠΕ συμμετέχει σε κοινοπρακτικά σχήματα που ήδη εκτελούν έρευνες στην Αλβανία (σε ποσοστό 50% με την Αυστριακή ΟΜV) και στη Λιβύη, μαζί με την Αυστραλιανή Woodside (45%) και την Ισπανική Repsol (35%). Η ΕΛΠΕ ενδιαφέρεται ακόμα να αναπτύξει κοιτάσματα στην Ελλάδα, όπως λ.χ. στο Κατάκωλο και την Επανωμή, για τα οποία και έχει δικαιώματα επί συγκεκριμένων παραχωρήσεων. Όμως η απουσία κατάλληλου εποπτικού κρατικού φορέα εμποδίζει την ανάληψη σοβαρών επενδυτικών πρωτοβουλιών. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΛΠΕ έχει ξεκάθαρες απόψεις επί του θέματος. «Στρατηγικός μας στόχος», παρατηρεί ο κ. Καβουλάκος, «είναι η δημιουργία κερδοφόρου χαρτοφυλακίου με παραγωγικά κοιτάσματα και ερευνητικές περιοχές, το οποίο θα παρέχει αντιστάθμιση των κινδύνων του τομέα της διύλισης. Στόχος μας η παραγωγή 50 χιλ. βαρελιών την ημέρα συνολικά μέχρι το 2010». Στα σχέδια της ΕΛΠΕ στον τομέα έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων περιλαμβάνονται ακόμη η αξιοποίηση δικαιωμάτων υποθαλάσσιων ερευνών στο Μαυροβούνιο, όπου εκκρεμεί η οριστικοποίηση των εμπορικών όρων. Για να πετύχουν όμως οι φιλόδοξοι αυτοί στόχοι απαιτούνται σημαντικά κεφάλαια. Σύμφωνα με το business plan της διοίκησης, ο Όμιλος πρόκειται να επενδύσει περίπου 500 εκ. ευρώ (δηλ. 600 εκ. δολ) την περίοδο 2006 – 2010. Όμως σε ένα διεθνές περιβάλλον όπου υπάρχει έντονος ανταγωνισμός και δίνονται καθημερινές μάχες μεταξύ εταιρειών του χώρου για την εξασφάλιση βεβαιωμένων ή παραγωγικών κοιτασμάτων, η προσπάθεια της ΕΛΠΕ φαντάζει αχνή. Γιατί μπορεί 100 – 120 εκ. ευρώ για τα Ελληνικά δεδομένα να θεωρούνται πολλά χρήματα αλλά με τους κανόνες της διεθνούς αγοράς αυτά είναι ψιχία. «Η αλήθεια είναι ότι η διοίκηση της ΕΛΠΕ μάλλον αργά έλαβε την απόφαση για δράση στον διεθνή χώρο, με αποτέλεσμα οι τιμές των κοιτασμάτων να έχουν υπερδιπλασιαστεί τους τελευταίους 18 μήνες», παρατηρεί γνωστό στέλεχος της διεθνούς αγοράς. Η διοίκηση της ΕΛΠΕ, και ιδιαίτερα ο πρόεδρός της κ. Τίμος Χριστοδούλου, δεν φαίνεται να διαφωνεί με αυτή την διαπίστωση πλην όμως τονίζει ότι όταν ανέλαβε αυτή τις τύχες του Ομίλου πριν 20 μήνες είχε άλλες σοβαρές προτεραιότητες που αφορούσαν κυρίως το «μάζεμα του μαγαζιού» και την πιο ορθολογική λειτουργία της επιχείρησης. Κάτι που κατά τα φαινόμενα έχει επιτευχθεί. Ηλεκτροπαραγωγή Ένας άλλος τομέας που παρουσιάζει καλές προοπτικές ανάπτυξης είναι αυτός της ηλεκτροπαραγωγής. Η προηγούμενη διοίκηση, προβλέποντας το άνοιγμα της αγοράς αποφάσισε μία σοβαρή επένδυση με την κατασκευή μεγάλης μονάδος στη Θεσσαλονίκη πλησίον του χώρου του διυλιστηρίου. Η μονάδα αυτή, συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 390 MW, θα χρησιμοποιεί φυσικό αέριο ως βασικό καύσιμο και πρόκειται να ξεκινήσει τη λειτουργία της σε εμπορική βάση εντός του Δεκεμβρίου 2005. «Η ΕΛΠΕ καθίσταται ουσιαστικά ο πρώτος ιδιώτης ηλεκτροπαραγωγός στην Ελλάδα με τεχνολογία συνδυασμένου κύκλου φυσικού αερίου και υδρόψυκτη, γεγονός που εξασφαλίζει υψηλή απόδοση», σημειώνει ο κ. Καβουλάκος. Η λειτουργία της ανωτέρω μονάδας εξασφαλίζει στην ΕΛΠΕ μία σοβαρή εμπορική δραστηριότητα στην ηλεκτροπαραγωγή. «Εκτιμούμε έσοδα της τάξης των 150 εκ. € κατ’ έτος από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα», παρατηρεί ο κ. Καβουλάκος «όπου τα κέρδη μας ΕΒΙΤDΑ μπορεί να φθάσουν τα 35 εκ. €». Όμως το ενδιαφέρον της ΕΛΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή δεν περιορίζεται στην λειτουργία μίας μόνο μονάδος. «Εφ’ όσον διαπιστώσουμε ότι μπορούμε να λειτουργήσουμε τη μονάδα στη Θεσσαλονίκη με επιτυχία, τότε θα επιδιώξουμε την περαιτέρω ανάπτυξη μας στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής με την κατασκευή τουλάχιστον δύο ακόμη μονάδων, το πιθανότερο σε συνεργασία με άλλες εταιρείες που διαθέτουν κατάλληλη εμπειρία και ενδιαφέρονται να μοιραστούν μαζί μας το ρίσκο. Σε διαφορετική περίπτωση, δηλ. μη επικερδούς λειτουργίας της Μονάδας, τότε θα αναγκαστούμε να αναζητήσουμε άλλες λύσεις», δηλώνει ο κ. Καβουλάκος. Ο Διεθνής Ρόλος της ΕΛΠΕ Χωρίς αμφιβολία η σημερινή διοίκηση της ΕΛΠΕ και όραμα έχει και διοικητικές ικανότητες διαθέτει, γεγονός που αντανακλάται στα λίαν ικανοποιητικά οικονομικά μεγέθη και στην σημαντική αύξηση της αξίας της μετοχής της το τελευταίο 12μηνο. Εάν δει όμως κάποιος την ΕΛΠΕ σε έναν διεθνή ή Ευρωπαϊκό έστω ορίζοντα, η αλήθεια είναι ότι παραμένει ένας μικρός σχετικά βιομηχανικός – εμπορικός όμιλος χωρίς μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης. Και αυτό γιατί η Ελληνική αγορά είναι εξαιρετικά μικρή και στο μεγαλύτερό μέρος της ελέγχεται ήδη από την ΕΛΠΕ ενώ οι περιφερειακές ευκαιρίες είναι ελάχιστες. Μετά την εξαγορά πέρυσι της Ρουμανικής “PETROM” από την Αυστριακή OMV, και την δυναμική είσοδο της Ρωσικής Lukoil στη Βουλγαρία, δεν υπάρχουν και πολλές άλλες επιλογές. Μία σοβαρή επενδυτική ευκαιρία παρουσιάζει τώρα η Σερβική εταιρία πετρελαιοειδών NIS, η οποία πρόκειται να πουληθεί σύντομα και τμηματικά μέσω διεθνούς διαγωνισμού στα πλαίσια του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων της Σερβικής κυβέρνησης. Εάν η ΕΛΠΕ κατορθώσει και αγοράσει έστω και ένα τμήμα των δραστηριοτήτων της ΝΙS, τότε θα αυξηθεί αυτομάτως το οικονομικό της μέγεθος καθώς και η παραγωγή σε διυλισμένα προϊόντα. Εκτιμάται ότι θα προστεθούν ακόμη 80 – 100.000 βαρέλια σε ημερήσια βάση ενώ θα αποκτηθεί πρόσβαση και σε ορισμένα κοιτάσματα σε Λιβύη και Αγκόλα που ελέγχει η Σερβική εταιρεία. Όμως το βασικό ερώτημα θα εξακολουθήσει να παραμένει ως προς την μελλοντική πορεία και τη δυνατότητα η μη μετεξέλιξης της ΕΛΠΕ σε μία διεθνή εταιρεία και τη μετάταξή της στην δεύτερη τάξη (2nd tier) των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών, όπως τα τελευταία χρόνια έχουν καταφέρει άλλες μέχρι πρόσφατα εθνικές εταιρείες (πχ η Αυστριακή OMV, η Ιταλική ENI, η Ισπανική Repsol, η Ουγγρική MOL). Σύμφωνα με τη διοίκηση της ΕΛΠΕ το ζητούμενο στον προσανατολισμό του Ομίλου δεν είναι το μέγεθος ούτε η παγκόσμια παρουσία. Αυτό που προέχει είναι η περαιτέρω βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων, η διαφοροποίηση της παραγωγικής βάσης και η εξασφάλιση υψηλής ποιότητας. «Η ανάπτυξη και επέκταση των δραστηριοτήτων μας δεν αποτελεί αυτοσκοπό και προτιθέμεθα να κινηθούμε στο πλαίσιο των πραγματικών δυνατοτήτων μας. Αυτό που μας ενδιαφέρει πρωτίστως είναι μία κερδοφόρος ανάπτυξη που να βασίζεται σε συγκριτικά πλεονεκτήματα και συγκεκριμένη στρατηγική. Απαραίτητη προϋπόθεση γι’ αυτό είναι η διοικητική επάρκεια (management capacity) και η δυνατότητα χρηματοδότησης, η οποία όμως να μην επηρεάζει αρνητικά την κερδοφορία του Ομίλου» παρατηρεί εν κατακλείδι ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΛΠΕ, κ. Καβουλάκος. Ανεξάρτητοι παρατηρητές πάντως επισημαίνουν ότι απ’ εδώ και εμπρός η περαιτέρω ανάπτυξη της ΕΛΠΕ θα προέλθει κυρίως από την ικανότητα διείσδυσή της σε χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η τεχνογνωσία, η κεφαλαιουχική επάρκεια και η δυναμική της ΕΛΠΕ είναι σήμερα τέτοια που δεν αφήνει αδιάφορες πολλές εταιρείες της ευρύτερης περιοχής που αποβλέπουν σε μία επικερδή συνεργασία με έναν Όμιλο που θεωρούν πρωτίστως ως ένα πολύ αξιόπιστο συνεργάτη. Έτσι δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν ως μία απόλυτα φυσική εξέλιξη την απορρόφηση και ένταξη σταδιακά στο δυναμικό των ΕΛΠΕ μιας σειράς μικρότερων ενεργειακών εταιρειών της περιφέρειας, όχι όλες απαραίτητα από τον πετρελαϊκό τομέα. Εάν λ.χ. η ΕΛΠΕ δεν καταφέρει να επιτύχει στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα, κάτι που θα οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στις δυσλειτουργίες της εγχώριας ηλεκτρικής αγοράς και στη δεσπόζουσα θέση της ΔΕΗ, τότε η ΕΛΠΕ μπορεί άνετα να εισέλθει ως ηλεκτροπαραγωγός στις βόρειες χώρες. Το ίδιο περίπου συμβαίνει και στον τομέα έρευνας και ανάπτυξης υδρογονανθράκων. Είναι εξαιρετικά πιθανό η ΕΛΠΕ να μπορέσει να ανακαλύψει πετρέλαιο πρώτα στη Λιβύη, ή στην Αίγυπτο και όχι στην Ελλάδα όπου εμποδίζεται να αναπτύξει κοιτάσματα από το νομικό κενό που υπάρχει και για το οποίο έχουν φροντίσει διαδοχικές κυβερνήσεις. Άρα σε κάθε περίπτωση μπορεί μετά βεβαιότητας να λεχθεί ότι το μέλλον των ΕΛΠΕ ευρίσκεται εκτός Ελλάδος.