Μία στρατηγικής
κατεύθυνσης μελέτη ολοκλήρωσε πρόσφατα το ΙΕΝΕ, με αντικείμενο την αποθήκευση
φυσικού αερίου σε υπόγειους ταμιευτήρες και τις εναλλακτικές οδούς εφοδιασμού
με
LNG
στην Ελλάδα και τη ΝΑ Ευρώπη γενικότερα. Αφορμή για την εκπόνηση της μελέτης
ήταν η Ουκρανό-Ρωσική κρίση, η οποία θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρές
ελλείψεις και πιθανή διακοπή στην τροφοδοσία με φυσικό αέριο πολλών ευρωπαϊκών
χωρών και ιδίως στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης. Το πλήρες κείμενο της νέας αυτής
μελέτης έχει αναρτηθεί στην Περιοχή Μελών του
www.
iene.
gr
(κατηγορία «Μελέτες»).
Σε ενδεχόμενες περιπτώσεις σαν και
αυτές αναδεικνύεται η σημασία της εκ των προτέρων αποθήκευσης επαρκών ποσοτήτων
σε υπόγειους ταμιευτήρες, πρακτική την οποία ακολουθούν τα περισσότερα κράτη,
ώστε να είναι σε θέση να καλύπτουν τις ανάγκες των πρώτων εβδομάδων, έως ότου
προσαρμοστεί το σύστημα σ’ ένα πρόγραμμα χαμηλότερης κατανάλωσης με προοπτική
να ξεπεραστεί η κρίση. Γι’ αυτό και ο ρόλος των υπόγειων δεξαμενών φυσικού
αερίου, όσο και του
LNG,
ως μίας εναλλακτικής και συμπληρωματικής πηγής εφοδιασμού με φυσικό αέριο,
είναι ιδιαίτερα αναβαθμισμένος, στο πλαίσιο δημιουργίας ενός ρεαλιστικού
σχήματος ενεργειακής ασφάλειας.
Εξάλλου, πρόσφατα (Σεπτέμβριος
2014), το ΙΕΝΕ είχε ολοκληρώσει μια σημαντική μελέτη με θέμα ‘‘
The
Outlook
for
a
Natural
Gas
Trading
Hub
in
SE
Europe’’, με την υποστήριξη των βασικών
φορέων της αγοράς φυσικού αερίου στην Ελλάδα. Ένα από τα κύρια θέματα που
ανέδειξε η εν λόγω μελέτη ήταν ο κρίσιμος ρόλος της αποθήκευσης φυσικού αερίου
και εναλλακτικών οδών προμήθειας, συμπεριλαμβανομένου και του
LNG.
Βασική
υπόθεση της νέας αυτής μελέτης του ΙΕΝΕ, με τίτλο «Αποθήκευση φυσικού αερίου σε
υπόγειους ταμιευτήρες και εναλλακτικές οδοί εφοδιασμού με
LNG στην Ελλάδα και τη ΝΑ Ευρώπη»
(Μ18), η οποία υποστηρίχθηκε οικονομικά από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ),
είναι μία πιθανή επιδείνωση της όλης κατάστασης από πλευράς παραδόσεων από τη ρωσική
Gazprom.
Σε μία τέτοια περίπτωση, οι χειρότερα πληττόμενες χώρες θα είναι αυτές της ΝΑ
Ευρώπης, και ιδιαίτερα η Βουλγαρία, η
FYROM, η Σερβία, η Κροατία, και η Ελλάδα, όπως ακριβώς μάς
διδάσκουν και οι κρίσεις του 2006 και 2009.
Καθώς
η Ελλάδα εξαρτάται κατά 80% για τις προμήθειες της μέσω αγωγών που επηρεάζονται άμεσα από μια
διακοπή τροφοδοσίας από τη Ρωσία, η εξασφάλιση εφεδρικών ποσοτήτων μέσω
υπόγειων ταμιευτήρων και
LNG
έχει ιδιαίτερη σημασία. Εάν μάλιστα ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η τροφοδοσία
μας μέσω αγωγών διέρχεται μέσω άλλων
χωρών (δηλ. Ουκρανία, Μολδαβία, Ρουμανία και Βουλγαρία), τότε η δυνατότητα των
χωρών αυτών να αποθηκεύουν ικανές ποσότητες αερίου σε υπόγειους χώρους, αλλά
και να έχουν εναλλακτικούς τρόπους εφοδιασμού μέσω
LNG, έχει επίσης μεγάλη σημασία για
την εύρυθμη λειτουργία του εθνικού μας συστήματος. Εύλογα, λοιπόν, η νέα αυτή
μελέτη του ΙΕΝΕ λαμβάνει σοβαρά υπόψη της το ρόλο των γειτονικών χωρών και της
ΝΑ Ευρώπης γενικότερα.
Συγγραφείς
της εν λόγω μελέτης είναι οι κκ. Αναστάσιος Μαστραπάς (Ηλεκτρολόγος-Μηχανικός, Μ
Sc, Οικονομικά και
Χρηματοοικονομικά ΟΠΑ, Επιστημονικός Συνεργάτης, ΙΕΝΕ) και Κωστής Σταμπολής
(Αρχιτέκτων – Ενεργειολόγος
A.
A.
Dip.
Grad., Εκτελεστικός
Διευθυντής, ΙΕΝΕ).
Ας σημειωθεί, επίσης, ότι η μελέτη
τονίζει τη σημασία που έχουν οι δυνατότητες αποθήκευσης ποσοτήτων φυσικού
αερίου όχι πλέον κατ’ ανάγκη για κάθε χώρα ξεχωριστά, αλλά για την ευρύτερη
περιοχή της ΝΑ Ευρώπης γενικότερα, καθώς, μάλιστα, κατά τα επόμενα χρόνια θα
εξελίσσεται η διασύνδεση των διαφόρων εθνικών δικτύων μέσω των
προγραμματισμένων διασυνδετηρίων αγωγών (
interconnectο
rs), αλλά και των δυνατοτήτων για
αντίστροφη ροή στους υπάρχοντες.
Από τα παραπάνω συνάγεται, ως βασικό
συμπέρασμα της μελέτης, η ανάγκη οι αποθηκευτικές δυνατότητες της Ελλάδας να
εξετασθούν σταδιακά και να αξιολογηθούν στο ευρύτερο πλαίσιο της ΝΑ Ευρώπης με
ρεαλιστικές παραδοχές και εκτιμήσεις κατανάλωσης κατά τα επόμενα δέκα (10)
χρόνια τουλάχιστον. Εξάλλου, λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της
ελληνικής αγοράς φυσικού αερίου, σύμφωνα με τη νέα αυτή μελέτη του ΙΕΝΕ, η
ασφάλεια εφοδιασμού μπορεί να βελτιωθεί ουσιαστικά μέσα από ένα καλά μελετημένο
συνδυασμό αποθηκευτικής δυναμικότητας, αποτελούμενο από υπόγειους ταμιευτήρες, το
δίκτυο των ίδιων των αγωγών αλλά και τερματικές εγκαταστάσεις
LNG. Ο συνδυασμός αυτός ισχύει
ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ελλάδας, λόγω της συγκεκριμένης γεωγραφικής
κατανομής των υπαρχόντων και μελλοντικών εγκαταστάσεων και των κέντρων
κατανάλωσης.
Σε κάθε περίπτωση, η τελευταία αυτή
μελέτη του ΙΕΝΕ υπογραμμίζει και συστήνει, ως βασική προτεραιότητα και
κατεύθυνση πολιτικής στο πλαίσιο μιας εθνικής ενεργειακής στρατηγικής για την
ασφάλεια ενεργειακής τροφοδοσίας της χώρας, τη δημιουργία υπόγειων
αποθηκευτικών χώρων με την παράλληλη ανάπτυξη νέων τερματικών
LNG. Συνεπώς, η σχεδίαση,
χρηματοδότηση και κατασκευή των απαραίτητων εγκαταστάσεων θα πρέπει να επισπευσθεί
με τη συμφωνία και δέσμευση πάνω σε συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα.