Έχει περάσει περίπου ένας χρόνος από
όταν οι τιμές του πετρελαίου άρχισαν την ιστορική τους πτώση, από
επίπεδο άνω των 100 δολαρίων το βαρέλι, στα περίπου 45 δολάρια το
Μάρτιο. Έχοντας συρθεί μετά δυσκολίας έως τα 60 δολάρια, οι τιμές
δέχονται και πάλι πιέσεις από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του
Ιράν αλλά και την παραγωγή-ρεκόρ της Σαουδικής Αραβίας.
Όμως οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου είναι καλές για την ανάπτυξη των ΗΠΑ, έτσι δεν είναι;
Φθηνό πετρέλαιο σημαίνει φθηνή βενζίνη
και η σκέψη κατά τη διάρκεια της ραγδαίας πτώσης της τιμής ήταν πως για
την οικονομία των ΗΠΑ που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις
καταναλωτικές δαπάνες, η φθηνή βενζίνη είναι καλό πράγμα. Θεωρητικά,
ναι. Στην πράξη, όμως, ήταν δύσκολο να διακρίνουμε τα οφέλη στα
οικονομικά στοιχεία του τρέχοντος έτους.
Η Goldman Sachs εκτιμά ότι η μείωση των
επενδύσεων που σχετίζονται με την ενέργεια, (πχ νέος εξοπλισμός
γεώτρησης) που προκλήθηκε από τις χαμηλές τιμές πετρελαίου, αφαίρεσε
περίπου μισή ποσοστιαία μονάδα από την οικονομική ανάπτυξη κατά τη
διάρκεια του πρώτου εξαμήνου. Αυτή είναι μια μεγάλη "δαγκωματιά" σε έναν
ρυθμό ανάπτυξης που πιθανότατα δεν θα υπερβεί το 2,5% κατά τους πρώτους
έξι μήνες του 2015. Ένα σημείωμα της Goldman αυτή την εβδομάδα δείχνει
ότι μέχρι στιγμής τα μειονεκτήματα του φθηνού αργού πετρελαίου φαίνεται
να υπερτερούν έναντι της ώθησης που δόθηκε στις καταναλωτικές δαπάνες. Η
Goldman προβλέπει ότι η πτώση των τιμών του πετρελαίου θα
αντιπροσωπεύει περίπου το 30-40% της επιβράδυνσης του ρυθμού ανάπτυξης
από τα επίπεδα που βρισκόταν στο τέλος του περασμένου έτους.
Ο οίκος εκτιμά ότι οι απολύσεις και ο
βραδύτερος ρυθμός προσλήψεων στη βιομηχανία του πετρελαίου ευθύνονται
για το 20% περίπου της επιβράδυνσης του ρυθμού αύξησης των θέσεων
απασχόλησης από τις αρχές του έτους. Έως τον Ιούνιο, η οικονομία
προσέθετε κατά μέσο όρο 208.000 θέσεις απασχόλησης το μήνα. Το μέγεθος
είναι ισχυρό αλλά έρχεται να συγκριθεί με το μηνιαίο ρυθμό των 281.000
θέσεων εργασίας του δευτέρου εξαμήνου του 2014. Η μείωση αυτή είναι
ιδιαίτερα έντονη στις πολιτείες που παράγουν πετρέλαιο από σχιστόλιθο,
όπως το Τέξας, η Οκλαχόμα, η Βόρεια Ντακότα, το Ουαϊόμινγκ, και το Νέο
Μεξικό, όπου η συρρίκνωση της δραστηριότητας γεωτρήσεων έχει διαχυθεί
στην ευρύτερη οικονομία και επηρεάσει την ανάπτυξη της απασχόλησης και
σε άλλους κλάδους.
Τα χειρότερα φαίνεται να έχουν παρέλθει.
Οι νέες αιτήσεις επιδομάτων ανεργίας στις πετρελαιοπαραγωγούς πολιτείες
έχουν υποχωρήσει από την πρόσφατη αναρρίχησή τους στη διάρκεια των
πέντε πρώτων μηνών του έτους. Οι ανακοινώσεις απολύσεων από τις
επιχειρήσεις ενέργειας δεν είναι πλέον τόσο συχνό φαινόμενο όσο ήταν το
χειμώνα ή την άνοιξη. Ο αριθμός των εξέδρων γεώτρησης στις ΗΠΑ, όπως
μετρώνται από την Baker Hughes, σταθεροποιήθηκε τον περασμένο μήνα στις
περίπου 860, μετά από πτώση κατά περισσότερο από 50% από το τέλος του
Νοεμβρίου.
Η δραστηριότητα γεωτρήσεων θα μπορούσε
να συρρικνωθεί και πάλι και οι απολύσεις να πληθύνουν εάν καταγραφεί νέο
selloff στην αγορά πετρελαίου. Η διαφορά της τιμής από τα 45 στα 60
δολάρια είναι τεράστια για τις αμερικανικές εταιρείες πετρελαίου.
Υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι είμαστε στα πρόθυρα μιας έκρηξης αγορών
και συγχωνεύσεων στον κλάδο ενέργειας. Ενώ αυτό θα ήταν καλό για τους
ισολογισμούς του κλάδου, πιθανότατα θα κατέληγε σε περισσότερες
απολύσεις.
Αλλά ο αντίκτυπος θα μπορούσε πιθανότατα
να περιοριστεί σε πολιτείες όπως το Τέξας και η Οκλαχόμα. Η Goldman
προτείνει πως δεν υπάρχει σημαντικός λόγος ανησυχίας για τις ευρύτερες
αναπτυξιακές τάσεις –ιδιαίτερα την ώρα που αυτό το σοκ δείχνει να
ξεθωριάζει και οι θετικές επιπτώσεις των χαμηλών τιμών πετρελαίου να
γίνονται αισθητές. Οι Αμερικανοί οδηγούν περισσότερα μίλια και αγοράζουν
νέα οχήματα με ρυθμούς που προσεγγίζουν επίπεδα-ρεκόρ.
Το ποσοστό αποταμίευσης των ΗΠΑ
παρέμεινε πάνω από το 5% τους πρώτους πέντε μήνες του έτους, γεγονός που
υποδηλώνει ότι οι ισολογισμοί των νοικοκυριών είναι πιο υγιείς από ό,τι
εδώ και χρόνια. Η εθνική τιμή ενός γαλονιού απλής βενζίνης ήταν κατά
μέσο όρο 2,47 δολάρια έως τις 13 Ιουλίου. Ήταν δηλαδή φθηνότερη κατά
περισσότερο από 1 δολάριο σε σχέση με τη μέση τιμή την ίδια περίοδο
πέρυσι. Λαμβάνοντας υπόψιν τα 137 δισεκατομμύρια γαλόνια βενζίνης που
καταναλώθηκαν στις ΗΠΑ το περασμένο έτος, αυτό θα πρέπει να μεταφραστεί
σε επιπλέον 137 δισ. δολάρια αυξημένης αγοραστικής δύναμης. Πρόσφατα
στοιχεία έχουν αρχίσει να το αντικατοπτρίζουν αυτό. Το Μάιο, οι
καταναλωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 0,9%, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη
μηνιαία αύξηση σε διάστημα έξι ετών. Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι
Αμερικανοί δαπανούν ορισμένες από τις δαπάνες που εξοικονομούν από τη
βενζίνης σε προϊόντα ψυχαγωγίας, όπως βιβλία και αθλητικά είδη.
Έτσι, ενώ τα οφέλη των χαμηλών τιμών του πετρελαίου έχουν αργήσει να
φανούν, το κάνουν τώρα αλλά όχι με εντυπωσιακό ή συνεπή τρόπο. Οι
Αμερικανοί φαίνεται να είναι ακόμη επιφυλακτικοί ως προς το αν το φθηνό
πετρέλαιο ήρθε εδώ για να μείνει, όποτε τα κέρδη των δαπανών υπήρξαν
ανομοιογενή και μόλις πρόσφατα εμφανή. Τα νούμερα της καταναλωτικής
δαπάνης του Μαΐου δεν επανεμφανίστηκαν τον Ιούνιο με την ίδια ορμή που
ήλπιζαν ορισμένοι. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία των λιανικών πωλήσεων από το
υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ έδειξαν μάλιστα ότι οι καταναλωτές άρχισαν
τις περικοπές στις αγορές τους τον περασμένο μήνα.
(www.capital.gr)