«Στροφή στο ρεαλισμό» φαίνεται πως σηματοδοτεί η επιλογή του Ρεξ Τίλερσον, προέδρου
και διευθύνοντος συμβούλου του αμερικανικού πετρελαϊκού κολοσσού ExxonMobil,
για τη θέση του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, εκ μέρους του νεοεκλεγέντος
Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Παράλληλα, αν, τελικά, παρά τις επικρίσεις που δέχεται
ο Τίλερσον για τη δραστηριότητα της ExxonMobil στη Ρωσία και την αντίθεσή του στις
κυρώσεις της Δύσης, η υποψηφιότητά του εγκριθεί από το Κογκρέσο, αυτό δε θα
σημάνει μόνο ενίσχυση του ίδιου του Προέδρου Τραμπ έναντι των επικριτών του (εκτός
αλλά και εντός Ρεπουμπλικανικού Κόμματος) και της ανθυποψηφίου του, Χίλλαρυ
Κλίντον, που δείχνει να μην προτίθεται να παραδεχθεί εύκολα την ήττα της.
Κυρίως θα αποτελέσει μία ισχυρή ώθηση τόσο στην επαναπροσέγγιση
Ουάσιγκτων-Μόσχας, που υποσχέθηκε προεκλογικά ο Τραμπ, αλλά και στην ενίσχυση
πιο «ρεαλιστικών» ενεργειακά πολιτικών, τουλάχιστον σύμφωνα με κάποιους, και που μάλλον θα απομακρύνουν τις ΗΠΑ από
το περιβαλλοντικά «φιλικό» προφίλ που καλλιεργούσε η κυβέρνηση Ομπάμα.
Εξάλλου, όπως σημειώνει η εφημερίδα «Ημερησία», ο Τίλερσον, που θα
παραμείνει στο «τιμόνι» της ExxonMobil ως τις 31 Δεκεμβρίου, επί προεδρίας
Ομπάμα έκλεισε πετρελαϊκή συμφωνία με την τοπική κυβέρνηση των Κούρδων στο
Βόρειο Ιράκ, υπονομεύοντας την εθνική κυβέρνηση της Βαγδάτης και πηγαίνοντας
κόντρα στη γραμμή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Η ExxonMobil δεν ζήτησε άδεια από το
ΥΠΕΞ και εκ των υστέρων δήλωσε ότι «έπρεπε να κάνω το καλύτερο για τους
μετόχους μου».
Αν και η επιλογή του ως επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ επικρίνεται καθώς ο
Τϊλερσον χρεώνεται με έλλειψη πείρας σε δημόσια αξιώματα, η Σουζάν Μαλόνεϊ,
πρώην στέλεχος της ExxonMobil και νυν επιστημονική συνεργάτρια του Brookings
Institution, έγραψε στο Twitter ότι «κάποιος που διαχειρίζεται μακροχρόνια
projects δισεκατομμυρίων δολαρίων σε δεκάδες χώρες προφανώς δεν είναι τυχαίος»,
ενώ πρόσθεσε ότι «ο Τίλερσον ηγείται μιας εταιρείας που διακρίνεται για την
τεχνική της αριστεία και την χρηματοοικονομική της ευρωστία... Σαφώς δεν είναι
η χειρότερη επιλογή για το Στέιτ Ντιπάρτμεντ».
Πολλοί στην πετρελαϊκή βιομηχανία δεν συμπαθούν τον Ρεξ Τίλερσον, στον οποίο
καταλογίζουν αλαζονεία και θρασύτητα. Ολοι όμως τον σέβονται και αναγνωρίζουν
την ποιότητα των μηχανολογικών εργασιών της Exxon και τον αποτελεσματικό τρόπο
που διαχειρίζεται τα projects της. Σε κάθε περίπτωση, είναι βέβαιο ότι εκτός
από τις ικανότητές του ως μάνατζερ και μηχανικός, κρίσιμο ρόλο για την
αναρρίχησή του στην κορυφή της ExxonMobil διαδραμάτισαν τα «χρυσά» deals που
έκλεισε στη Ρωσία, αρχής γενομένης από την περίοδο 1998-1999. Η κορωνίδα ήταν
οι συμφωνίες της περιόδου 2011-2013, που αφορούν στην ανάπτυξη των κοιτασμάτων
πετρελαίου της Ρωσίας στην Αρκτική και των σχιστολιθικών κοιτασμάτων (shale)
στη Σιβηρία, οι οποίες έχουν «παγώσει» από το 2014, λόγω των εμπορικών κυρώσεων
που έχει επιβάλει η Δύση στη Μόσχα.
Σύμφωνα με τους Financial Times, ο χαρακτήρας του μεγαλόσωμου Τεξανού με την
τυπική αργόσυρτη προφορά αντανακλά το προφίλ της εταιρείας που υπηρέτησε για 41
χρόνια: Βαθιά συντηρητικός, εξαιρετικά ικανός, συχνά ασυμβίβαστος. Οταν ο πρώην
πρόεδρος της Βενεζουέλα Ούγκο Τσάβες έθεσε υπό ασφυκτικό κρατικό έλεγχο τα
πετρελαϊκά projects της ζώνης του Ορινόκου το 2007, οι περισσότερες ξένες
εταιρίες που δραστηριοποιούνταν εκεί δέχθηκαν τους δυσμενέστερους γι’ αυτές
όρους, με εξαίρεση της Exxon. Ως αποτέλεσμα, η κυβέρνηση της χώρας εθνικοποίησε
τα περιουσιακά στοιχεία που διαχειριζόταν, με την Exxon να σύρει τη Βενεζουέλα
στα διεθνή δικαστήρια απαιτώντας αποζημίωση.
Ποιος είναι ο Ρεξ Τίλερσον
Ο Ρεξ Γουέιν Τίλερσον γεννήθηκε το 1952 στη Γουιτσιτά του Τέξας. Ασχολήθηκε
από μικρός με τον προσκοπισμό και αργότερα έγινε πρόεδρος του Εθνικού Συλλόγου
Προσκόπων των ΗΠΑ. Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο
Οστιν και αμέσως μετά τη αποφοίτησή του (1975) προσελήφθη στην Exxon ως
μηχανικός παραγωγής. Το 1989 έγινε γενικός διευθυντής της κεντρικής μονάδας
παραγωγής στις ΗΠΑ. Το 1998 προήχθη σε αντιπρόεδρος της εταιρείας, υπεύθυνος
για τις δραστηριότητες της Exxon στη Ρωσία και την Κασπία Θάλασσα.
Μετά τη συγχώνευση με την Mobil το 1999, έλαβε τον τίτλο του εκτελεστικού
αντιπροέδρου της ExxonMobil. Την 1η Ιανουαρίου του 2006, ο Τίλερσον εξελέγη
πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου. Την 1η Ιανουαρίου 2007, θα
παραδώσει τα ηνία της Exxon στον Ντάρεν Γουντς. Ο προσκοπισμός και η Exxon
είναι οι δυο βασικοί πόλοι της ζωής του. Στον ελεύθερο χρόνο του ιππεύει άλογα
φορώντας καουμπόικα καπέλα, και κάνει επισκευές στην εξοχική του κατοικία.
Είναι παντρεμένος με τέσσερα παιδιά και παραδοσιακός Ρεπουμπλικάνος που δεν
χρηματοδότησε την προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ, αλλά αυτή του Τζεμπ Μπους
που έληξε άδοξα.