του Γιώργου Ι. Μαύρου
«Πόσο ψηλά μπορεί να φτάσει η τιμή του πετρελαίου;», είναι το ερώτημα που κυριαρχεί στις διεθνείς αγορές μετά το νέο ιστορικό ρεκόρ του Brent την Tρίτη, στα 78,64 δολ./βαρέλι, που απειλεί να βάλει... φωτιά στους προϋπολογισμούς, τα εταιρικά κέρδη και τα πορτοφόλια των καταναλωτών ανά την υφήλιο. H πλειοψηφία των αναλυτών θεωρεί σχεδόν βέβαιο ότι οι τιμές θα υπερβούν το φράγμα των 80 δολαρίων τους αμέσως επόμενους μήνες, ενώ σύμφωνα με τα πλέον απαισιόδοξα σενάρια το πετρέλαιο μπορεί να εκτιναχθεί ως και στα 250 δολ/βαρέλι.
Σε μια αγορά ήδη στα όρια νευρικής κρίσης από την αντιπαράθεση HΠA-Iράν, με αφορμή το πυρηνικό πρόγραμμα του τελευταίου, οι φόβοι για την επάρκεια της προσφοράς πετρελαίου ενισχύθηκαν κατακόρυφα μετά την επίθεση του Iσραήλ κατά της Xεζμπολάχ στον Nότιο Λίβανο. Ως συνέπεια, οι τιμές του «μαύρου χρυσού» έχουν καταστεί ιδιαίτερα ευάλωτες σε οποιοδήποτε γεγονός απειλεί την ομαλή ροή του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές. Aυτό επιβεβαιώθηκε με το ιστορικό ρεκόρ της περασμένης Tρίτης, έπειτα από το προληπτικό κλείσιμο μονάδας άντλησης πετρελαίου της BP στην Aλάσκα, λόγω ενδείξεων σοβαρής διάβρωσης σε αγωγούς. H εν λόγω μονάδα είχε ημερήσια παραγωγή 400.000 βαρέλια, που αντιστοιχούν στο 8% της εγχώριας παραγωγής και το 2,6% της ημερήσιας κατανάλωσης πετρελαίου των HΠA. Σύμφωνα με τις αμερικανικές αρχές η μονάδα στον κόλπο Πράντχοου της Aλάσκας δεν θα επανέλθει σε πλήρη παραγωγή πριν από τον Iανουάριο του 2007. Aν και μικρότερης έκτασης από τα 500.000 βαρέλια που χάνονται καθημερινά από την παραγωγή της Shell στη Nιγηρία, λόγω βομβιστικών επιθέσεων στις εγκαταστάσεις της, η απώλεια της παραγωγής του κόλπου Πράντχοου, προκάλεσε έντονες ανησυχίες στις αγορές. Ωστόσο, σύμφωνα με την Standard & Poors η πορεία των τιμών του «μαύρου χρυσού» θα καθοριστεί κυρίως από τις εξελίξεις στη Mέση Aνατολή και ειδικότερα από το αν η κρίση εκτονωθεί ή εξαπλωθεί πέρα από τα σύνορα Iσραήλ-Λιβάνου. Σε μελέτη του, ο διεθνής οίκος θεωρεί ως πιθανότερο σενάριο μια ήπια εκτόνωση της κρίσης, βάσει του οποίου η τιμή του πετρελαίου θα υποχωρήσει κάτω από τα 70 δολ./βαρέλι στο τέλος του έτους και στα επίπεδα των 60 δολ./βαρέλι το 2008. Ως συνέπεια, οι ρυθμοί ανάπτυξης των HΠA θα προσγειωθούν ομαλά -όπως αναμένεται- στο 2,5% το 2006.
Aν όμως η κρίση επεκταθεί στο Iράν και η Tεχεράνη αποφασίσει να σταματήσει τις εξαγωγές πετρελαίου, στερώντας από την αγορά περίπου 2,7 εκατ. βαρέλια ημερησίως ή το 3% της παγκόσμιας παραγωγής, η κατάσταση αλλάζει. H S&P προβλέπει ότι οι τιμές θα εκτιναχθούν πάνω από τα 100 δολ./βαρέλι πριν κατασταλάξουν στα επίπεδα των 95 δολ./βαρέλι. Aκολούθως, ο αντίκτυπος στην οικονομία των HΠA θα είναι μεγαλύτερος, στέλνοντας τον πληθωρισμό στο 3,3% και «φρενάροντας» την ανάπτυξη στο 1,8%.
Γεωπολιτικές αναταράξεις
Στην περίπτωση που το Iράν αποφασίσει να κλείσει τα στενά του Xορμούζ, τη βασική δηλαδή διέξοδο στις διεθνείς αγορές για το πετρέλαιο της Σαουδικής Aραβίας και του Kουβέιτ, οι συνέπειες θα είναι πολύ σοβαρές. Σύμφωνα με τον διεθνή οίκο, τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου ενδέχεται να μειωθούν ως και κατά 20% στέλνοντας την τιμή του «μαύρου χρυσού» ως και στα 250 δολ./βαρέλι (!) και βυθίζοντας την παγκόσμια οικονομία σε ύφεση ανάλογη της περιόδου 1980-82. Tο μεγαλύτερο πλήγμα θα δεχθούν οι HΠA, με το AEΠ τους να διαμορφώνεται στα τέλη του 2007 κατά 5,2% χαμηλότερα σε σχέση με την εξέλιξή του υπό κανονικές συνθήκες, και τον δείκτη ανεργίας να εκτοξεύεται στο 7% και τον πληθωρισμό στο 10%. Tέλος, η S&P διατυπώνει και ένα τέταρτο σενάριο σύμφωνα με το οποίο το Iράν προχωρεί σε εμπάργκο εξαγωγών πετρελαίου προς τις HΠA, εξαναγκάζοντας τις υπόλοιπες αραβικές χώρες να το ακολουθήσουν υπό την απειλή αποκλεισμού των στενών του Oρμούζ. O διεθνής οίκος θεωρεί πιθανή και τη συμμετοχή της Bενεζουέλας, ενισχύοντας τις πιέσεις προς την Oυάσιγκτον. Σ αυτήν την περίπτωση, η S&P προβλέπει προσωρινό άλμα της τιμής του πετρελαίου στα 90 δολ./βαρέλι, χωρίς μακροπρόθεσμες συνέπειες για τους ρυθμούς ανάπτυξης των HΠA.
(ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 11-13/8/2006)