Σε κατάσταση σύγχυσης φαίνεται ότι βρίσκονται αυτήν την περίοδο τόσο οι χώρες-μέλη του ΟΠΕΚ όσο και οι τραπεζίτες και οι αναλυτές, οι οποίοι προβλέπουν ότι τον επόμενο χρόνο η τιμή του πετρελαίου θα σημειώσει μία ευρύτατη διακύμανση από τα επίπεδα κάτω των 50 δολαρίων το βαρέλι έως και τα 100 δολάρια και πλέον.
Ορισμένοι, πάντως, σημειώνουν ότι η πρόσφατη εξασθένηση στις τιμές είναι απλώς εποχική σε μία αγορά, η οποία ούτως ή άλλως εκδηλώνει ένα σταθερά ζωηρό αγοραστικό ενδιαφέρον και τροφοδοτείται από την αυξανόμενη ζήτηση της Ασίας και την αβέβαιη προσφορά από χώρες, όπως η Νιγηρία, το Ιράν και η Βενεζουέλα.
Ορισμένοι άλλοι επισημαίνουν ότι αυτήν την περίοδο βρισκόμαστε στην αρχή της ολοκλήρωσης του κύκλου, καθώς οι υψηλές τιμές αναχαιτίζουν τη ζήτηση και οι κερδοσκόποι, οι οποίοι έχουν συγκεντρωθεί πέριξ του πετρελαίου και άλλων εμπορευμάτων, έχουν τρομοκρατηθεί.
Πάντως, θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι συνήθως τη δεδομένη χρονική περίοδο η ζήτηση για πετρέλαιο από πλευράς Ηνωμένων Πολιτειών υποχωρεί μετά την καλοκαιρινή έξαρση, οπότε και οι καταναλωτές λόγω διακοπών μετακινούνται περισσότερο και καταναλίσκουν. Επιπλέον, μέχρι στιγμής, η περίοδος τυφώνων στον Ατλαντικό αποδείχθηκε λιγότερο βίαιη από τις προβλέψεις και η διένεξη Ουάσιγκτον - Τεχεράνης λιγότερο θυελλώδης απ’ ό,τι αναμενόταν. Εν τω μεταξύ, η Διεθνής Επιτροπή Ενέργειας (IEA) έχει προβλέψει ότι η αύξηση της ζήτησης θα είναι μειωμένη το υπόλοιπο του έτους αλλά και το 2007.
Χωρίς εφεδρείες
Παρά ταύτα, στην προθεσμιακή αγορά πετρελαίου η τιμή του εμπορεύματος για το μεγαλύτερο διάστημα του 2007 και του 2008 διατηρείται σε επίπεδα πλησίον των 70 δολαρίων το βαρέλι. Η ΙΕΑ αναγνωρίζει ότι οι χώρες του ΟΠΕΚ δεν διαθέτουν περισσότερα από 2 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως σε εφεδρική παραγωγική δυνατότητα, μόλις κάτι περισσότερο από το 2% της παγκόσμιας ζήτησης, δηλαδή.
Αυτό σημαίνει ότι η εφεδρική δυνατότητα ελάχιστα αντισταθμίζει τις περιπτώσεις δραστικής διακοπής της προσφοράς από το Ιράν, το οποίο αντλεί 3,9 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, το Ιράκ, το οποίο αντλεί 2,1 εκατομμύρια βαρέλια, ή τη Νιγηρία με 2,3 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως. Το ίδιο ισχύει, εάν εκδηλωθεί καταστροφικός τυφώνας στον Κόλπο του Μεξικού και διακοπούν οι προμήθειες από την περιοχή, η οποία προσφέρει ημερησίως 1,5 εκατομμύριο βαρέλια στη διεθνή αγορά.
Ένας ακόμα αστάθμητος παράγοντας είναι και η συμπεριφορά πολλών επενδυτών με συμμετοχή σε αμοιβαία κεφάλαια, τα οποία παρακολουθούν την τιμή του πετρελαίου ή άλλων εμπορευμάτων. Τα δεδομένα αμοιβαία κεφάλαια έχουν αποδόσεις εξαρτώμενες και από τη συνολική διακύμανση των τιμών και από τις διαφορές στις τιμές μεταξύ των συμβολαίων για άμεση και μελλοντική παράδοση.
Εφόσον οι τιμές στην αγορά σποτ είναι συνήθως υψηλότερες απ’ ό,τι στην προθεσμιακή, τα αμοιβαία κεφάλαια μπορούν να αγοράσουν φθηνά τα προθεσμιακά συμβόλαια και να περιμένουν την άνοδο των τιμών τους, προτού τα διαπραγματευθούν και τα ανταλλάξουν με φθηνότερα συμβόλαια.
Διασπορά κινδύνου
Επί του παρόντος, όμως, τα συμβόλαια με παράδοση στο μέλλον είναι ακριβότερα απ’ όσα λήγουν άμεσα, οπότε τα προαναφερθέντα αμοιβαία κεφάλαια ζημιώνονται.
Τέλος, ένας ακόμα λόγος για να στραφεί κανείς στα εμπορεύματα αφορά τη διαφοροποίηση των επενδύσεων και τη διασπορά κινδύνου, ωστόσο, με τα σημερινά δεδομένα η σημασία της παραμέτρου αυτής εξασθενεί. Στο παρελθόν οι τιμές πετρελαίου και χρυσού είχαν την τάση να κινούνται αντίστροφα από τις μετοχές, δίνοντας τη δυνατότητα στους επενδυτές να αντισταθμίζουν τις απώλειες από μία κάμψη του χρηματιστηρίου.
Εν τούτοις, τους τελευταίους μήνες, όπως παρατηρεί ο Σάιμον Χάιλεϊ από την Capital Economics, μία εταιρεία ερευνών, μετοχές και εμπορεύματα αρχίζουν να κινούνται εκ παραλλήλου. Εάν η αφοσίωση των επενδυτών στα εμπορεύματα εξανεμιστεί, θα προξενηθεί περαιτέρω υποχώρηση των τιμών τους ανεξαρτήτως των όρων προσφοράς και ζήτησης.
(Καθημερινή - The Economist, 24/9/06)