Από το Μαϊάμι έως το Πουέρτο Ρίκο και από την Μπαρμπούντα
έως την Αβάνα, οι καταστροφές που προκάλεσαν οι φετινοί τυφώνες σε όλη τη
Λατινική Αμερική και την Καραϊβική αποτελούν μια υπενθύμιση ότι οι συνέπειες
της κλιματικής αλλαγής δεν γνωρίζουν σύνορα.
Τις τελευταίες εβδομάδες, τυφώνες κατηγορίας 5 έχουν
παραλύσει την κανονική ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων στην Καραϊβική και στην
αμερικανική ηπειρωτική χώρα.
Οι τυφώνες «Χάρβεϊ», «Ιρμα» και «Μαρία» ήταν ιδιαίτερα
καταστροφικοί.
Οι 3,4 εκατομμύρια κάτοικοι του Πουέρτο Ρίκο αγωνίζονται για
τις βασικές τους ανάγκες, όπως το φαγητό και το νερό. Το νησί της Μπαρμπούντα
έχει καταστεί μη κατοικήσιμο και στο προστατευόμενο από την UNESCO νησί της
Δομινικανής Δημοκρατίας δεκάδες άνθρωποι είναι αγνοούμενοι ή νεκροί.
Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής δεν περιορίστηκαν σε
αυτή την περιοχή. Το ρεκόρ πλημμυρών στο Μπανγκλαντές, στην Ινδία και στο Νεπάλ
έχει οδηγήσει στην εξαθλίωση τη ζωή περίπου 40 εκατομμυρίων ανθρώπων.
Πάνω από 1.200 έχουν πεθάνει και αρκετοί έχουν χάσει τα
σπίτια τους. Οι σοδειές έχουν καταστραφεί ολοσχερώς, ενώ πολλοί εργασιακοί
χώροι έχουν πλημμυρίσει.
Στο μεταξύ, στην Αφρική, τους τελευταίους 18 μήνες, 20 χώρες
έχουν δηλώσει πως βρίσκονται σε επείγουσα κατάσταση λειψυδρίας, με αποτέλεσμα
τεράστιες μετακινήσεις πληθυσμών στο Κέρας της Αφρικής.
Για τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες οι συνέπειες των θεομηνιών
είναι σοβαρότατες, καταστρέφοντας ολοσχερώς τους πόρους τους και κάθε πρόοδο
στους τομείς της υγείας και της εκπαίδευσης.
Για τις πιο αναπτυγμένες χώρες αλλά και για τις χώρες
μεσαίου εισοδήματος, οι οικονομικές ζημιές σε επίπεδο υποδομών και μόνο μπορεί
να είναι τεράστιες. Και για τις δύο περιπτώσεις, οι εξελίξεις αυτές
αναδεικνύουν την ανάγκη δράσης για ένα κλίμα που συνεχώς αλλάζει και προκαλεί
ολοένα και πιο συχνές και σοβαρές καταστροφές.
Μια σοκαριστική ένδειξη για όσα πρόκειται να έρθουν;
Οι επιπτώσεις του θερμότερου κλίματος σε αυτά τα πρόσφατα
καιρικά φαινόμενα, τόσο η σοβαρότητα όσο και η συχνότητά τους, έχουν θεωρηθεί
πρωτοφανείς για πολλούς, ακόμα και για τη συντριπτική πλειονότητα που
αποδέχεται ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι ανθρωπογενής.
Ενώ ο σιωπηρός θάνατος 4,2 εκατομμυρίων ανθρώπων λόγω της
ατμοσφαιρικής μόλυνσης που σχετίζεται κυρίως με τη χρήση ορυκτών καυσίμων
προσελκύει μικρή προσοχή από τα ΜΜΕ, η ευθύνη των εκπομπών αερίων του
θερμοκηπίου για τα ακραία καιρικά φαινόμενα βρίσκεται στο επίκεντρο της
προσοχής.
Δεν θα μπορούσε άλλωστε να συμβαίνει διαφορετικά, όταν οι
επιπτώσεις αυτών των καιρικών φαινομένων είναι τόσο έκδηλες. Κατά τη διάρκεια
των τελευταίων δύο χρόνων, περισσότεροι από 40 εκατομμύρια άνθρωποι, κυρίως σε
χώρες που συμμετέχουν λιγότερο στην υπερθέρμανση του πλανήτη, αναγκάστηκαν να
μετακινηθούν προσωρινά ή μόνιμα από τις κατοικίες τους λόγω καταστροφών.
Υπάρχει μια σαφής παραδοχή: Η αύξηση της θερμοκρασίας
αυξάνει την ποσότητα των υδρατμών στην ατμόσφαιρα προκαλώντας εντονότερες
βροχές και πλημμύρες σε κάποιες περιοχές και ξηρασία σε άλλες.
Κάποιες περιοχές πλήττονται και από τα δύο, όπως συνέβη
φέτος στην Καλιφόρνια, όπου μετά από χρόνια έντονης ξηρασίας εμφανίστηκαν
τρομερές πλημμύρες.
Ο TOPEX/ Poseidon, ο πρώτος δορυφόρος για την ακριβή μέτρηση
της αύξησης της στάθμης της θάλασσας, εκτοξεύτηκε δύο εβδομάδες πριν από την
εμφάνιση του τυφώνα «Αντριου» στη Φλόριντα πριν από 25 χρόνια.
Οι μετρήσεις του έχουν καταγράψει από τότε παγκοσμίως αύξηση
ύψους 3,4 χιλιοστών ανά χρόνο και συνολικά 85 χιλιοστών σε 25 χρόνια.
Η αύξηση της στάθμης και της θερμοκρασίας της θάλασσας
συμβάλλει στην ένταση των τροπικών καταιγίδων σε παγκόσμιο επίπεδο. Θα
συνεχίσουμε να ζούμε λοιπόν με τις ασυνήθιστες και απροσδόκητες συνέπειες των
ήδη υπαρχόντων επιπέδων αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα για πολλά χρόνια
ακόμη.
Το 2009, η Swiss Re δημοσίευσε μια μελέτη που επικεντρωνόταν
στις κομητείες των Miami-Dade, Broward και Palm Beach, η οποία προέβλεπε ήπια
αύξηση της στάθμης της θάλασσας έως το 2030, που ωστόσο ταιριάζει περισσότερο
με το τι συμβαίνει στις μέρες μας.
Αν μια καταιγίδα σαν τον τυφώνα «Αντριου» είχε πλήξει την
πλούσια αυτή περιοχή των Ηνωμένων Πολιτειών σήμερα, η ζημιά σε οικονομικό
επίπεδο θα ξεκινούσε από τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια και θα έφτανε έως τα 300
δισεκατομμύρια δολάρια.
Σήμερα οι υπολογισμοί δείχνουν πως οι οικονομικές συνέπειες
από τους τυφώνες «Χάρβεϊ», «Ιρμα» και «Μαρία» θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα
παραπάνω ποσά.
Το Μαϊάμι κάνει εντατικές προσπάθειες για την επέκταση των
προγραμμάτων προστασίας από τις πλημμύρες.
Συγκεκριμένα, 400 εκατομμύρια δολάρια προορίζονται για τη
χρηματοδότηση θαλάσσιων αντλιών, εξελιγμένων δρόμων και φραγμάτων.
Παρ' όλα αυτά, αυτό το επίπεδο δαπανών απέχει πολύ από τις
δυνατότητες των χωρών με χαμηλά και μέσα εισοδήματα, οι οποίες κινδυνεύουν να
χάσουν μέρος του ΑΕΠ τους κάθε φορά που πλήττονται από πλημμύρες και
καταιγίδες.
Η Συμφωνία του Παρισιού έχει θέσει τον κόσμο σε μια
μελλοντική τροχιά χαμηλών παραγωγών άνθρακα, η οποία αντανακλά την
πραγματικότητα της κάθε χώρας ξεχωριστά.
Συνεπώς, όσο οι εκπομπές άνθρακα αναμένεται να φτάσουν στα
επίπεδα που έχει ορίσει η εκάστοτε χώρα, οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής
μπορεί να παραμένουν αισθητές για κάποιο χρονικό διάστημα, αναγκάζοντας σχεδόν
τις χώρες να επενδύουν συνεχώς στις προσπάθειες προσαρμογής στην κλιματική
αλλαγή και στη μείωση των καταστροφών.
Τα πλεονεκτήματα αυτής της επένδυσης είναι εμφανή σε
οικονομικό επίπεδο, αν συγκριθούν με το κόστος μιας γενικής ανοικοδόμησης.
Αυτό απαιτεί τη διεθνή συνεργασία σε ένα άνευ προηγουμένου
επίπεδο ώστε να αντιμετωπιστεί το κρίσιμο ζήτημα της δημιουργίας ενός πλανήτη
ανθεκτικού στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου τα επόμενα χρόνια.
Η αποκατάσταση της οικολογικής ισορροπίας ανάμεσα στις
εκπομπές και τη φυσική δυνατότητα απορρόφησης από τον πλανήτη αποτελεί έναν
μακροπρόθεσμο στόχο.
Είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι η μακροπρόθεσμη
μείωση των εκπομπών είναι η πιο σημαντική τακτική που έχουμε και θα πρέπει να
τη φέρουμε εις πέρας.
Το Συνέδριο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, που
θα γίνει τον Νοέμβριο στη Βόνη υπό την προεδρία των Νησιών Φίτζι, μας δίνει την
ευκαιρία όχι μόνο να επιταχύνουμε τις μειώσεις εκπομπών αλλά και να προωθήσουμε
την ενσωμάτωση της διαχείρισης των κλιματικών κινδύνων στη γενικότερη
διαχείριση του κινδύνου καταστροφών.
Η φτώχεια, η ταχεία αστικοποίηση, η κακή χρήση γης, η
επιδείνωση του οικοσυστήματος και άλλοι παράγοντες κινδύνων θα ενισχύσουν τις
συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Ο Achim Steiner είναι
διευθυντής του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP). Η
Patricia Espinosa είναι εκτελεστική διευθύντρια της Σύμβασης-πλαίσιο των Ηνωμένων
Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή. Ο Robert Glasser είναι ο ειδικός απεσταλμένος
του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για τη Μείωση των Καταστροφών και
επικεφαλής του Γραφείου για τη Μείωση των Καταστροφών
(Πηγή: efsyn.gr)