Η κλιμακούμενη τουρκική επιθετικότητα τις τελευταίες ημέρες, με αποκορύφωμα
το επεισόδιο στα Ίμια με τον εμβολισμό σκάφους του Λιμενικού Σώματος από
περιπολικό της τουρκικής ακτοφυλακής και σχεδόν ταυτόχρονα το «μπλόκο» από
τουρκικά πολεμικά πλοία στο τεμάχιο 3 της κυπριακής ΑΟΖ με στόχο την
παρεμπόδιση προγραμματισμένων ερευνών από γεωτρύπανο της ιταλικής πετρελαϊκής
ΕΝΙ, δεν αφήνουν πλέον ουδεμία αμφιβολία για τα σχέδια της Άγκυρας και τις ωμές
διεκδικήσεις της σε Αιγαίο και Κύπρο. Εξάλλου, το μήνυμα του ίδιου του Τούρκου
προέδρου είναι απόλυτα σαφές όταν υπογραμμίζει ότι η χώρα του «δεν θα ανεχθεί την
αναζήτηση αερίου στα ανοικτά της Κύπρου και τις κινήσεις στο Αιγαίο με τις
βραχονησίδες» (από την Ελλάδα στην άσκηση κυριαρχικών της δικαιωμάτων).
Είναι σαφές ότι η Τουρκία έχει περάσει σε ένα άλλο επίπεδο αμφισβητήσεων σε
Αιγαίο και Κύπρο αποβλέποντας στη δημιουργία τετελεσμένων με απώτερο σκοπό την
προβολή των γνωστών διεκδικήσεών της στο Αιγαίο (βραχονησίδες, υφαλοκρηπίδα), την
αποθάρρυνση της Ελλάδος από έρευνες ανατολικά της Κρήτης, στην περιοχή
Κύπρου-Κάρπαθου -Καστελόριζου και ασφαλώς την αποτροπή της Κύπρου από έρευνες
στο «μαλακό υπογάστριό» της ανοικτά του κόλπου της Μερσίνης, στο βάθος του
οποίου υπάρχει ο μεγάλος πετρελαϊκός κόμβος του Τσεϊχάν που εφοδιάζει σε
καθημερινή βάση με 1.3 εκατ. βαρέλια περίπου τις διεθνείς αγορές. Ταυτόχρονα η
στιβαρή θέση της Τουρκίας απέναντι σε Ελλάδα και Κύπρο εξυπηρετεί το εσωτερικό
πολιτικό μέτωπο, απέναντι στην κριτική που δέχεται η κυβέρνηση Γιλντιρίμ για
την εισβολή τουρκικών στρατευμάτων στην ΒΔ Συρία στην περιοχή του Αφρίν, όπου
και αντιμετωπίζουν σοβαρές καθημερινές απώλειες από τους αμυνόμενους Κούρδους.
Οι οργισμένες τουρκικές κινήσεις τη δεδομένη χρονική στιγμή έχουν όμως και
μια άλλη εξήγηση. Αυτή θα πρέπει να αναζητηθεί στις εξελίξεις στο πεδίο των
ερευνών υδρογονανθράκων στην ευρύτερη περιοχή τα τελευταία δυο χρόνια, όπου χάρη
στην ανακάλυψη του τεράστιου κοιτάσματος αερίου Ζόρ, δυναμικότητας 850 BCMs,
ανοικτά του Δέλτα του Νείλου στην Αίγυπτο (από την ΕΝΙ) και την τάχιστη, σε
σύγκριση με τα διεθνή δεδομένα, εκμετάλλευσή του (η παραγωγή αερίου ξεκίνησε
ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο, δηλ. σε λιγότερο από 28 μήνες από την ανακάλυψή
του), έχουν ανατραπεί πλήρως τα γεωπολιτικά και ενεργειακά δεδομένα της
Ανατολικής Μεσογείου. Γιατί η ανακάλυψη του Ζόρ επέτρεψε την επαναδιατύπωση του
γεωλογικού μοντέλου με αποτέλεσμα το κέντρο βάρους, από πλευράς εμπορικά
εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων, να εντοπίζεται πλέον στον ευρύ Δυτικό άξονα
Αιγύπτου-Κύπρου-Ελλάδος. Συνεπής ως προς τη νέα αυτή γεωμορφολογική θεώρηση
είναι και η πολύ πρόσφατη ανακάλυψη του σημαντικού κοιτάσματος Καλυψώ, εντός
του τεμαχίου 6 της κυπριακής ΑΟΖ από την κοινοπραξία ΕΝΙ- Total.
Συμπερασματικά μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι όσο η Τουρκία θα αισθάνεται
περιθωριοποιημένη, από την άποψη του άμεσου ελέγχου και εκμετάλλευσης
κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, τόσο θα αντιδρά σπασμωδικά και ευκαιριακά
προβάλλοντας πότε τη μία και πότε την άλλη αξίωση, όχι μόνο στο Αιγαίο και την
Κύπρο, όπως συμβαίνει τώρα, αλλά και σε Συρία και Ιράκ, όπου και εκεί
αισθάνεται αδικημένη και «εκτός νυμφώνος» από τη μοιρασιά που προέκυψε μετά τη
διάλυση της πάλαι ποτέ Οθωμανικής αυτοκρατορίας μετά το τέλος του Α΄ Παγκόσμιου
Πολέμου.
*
Ο Κ.Ν. Σταμπολής
είναι Σύμβουλος για Ενέργεια και Στρατηγική και ο Εκτελεστικός Διευθυντής του
Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ).
(Πηγή: «ΕΘΝΟΣ»)