Το πρώτο τετράμηνο του 2007 εορτάστηκε η φόρτωση του 100 εκατομμυριοστού βαρελιού φόρτωσης από CEYHAN του πετρελαιαγωγού BTC (ΒΑΚΥ - ΤΒLISI - CEYHAN). Το πρώτο δεξαμενόπλοιο το οποίο και εγκαινίασε τη γραμμή ήταν τύπου AFRAMAX με φόρτωση Ιούνιο του 2006.
Ο πετρελαιαγωγός καλύπτει μήκος 1.100 μιλίων αρχής γενομένης από το BAKU της Κασπίας (ΑΖΕΡΜΠΑΪ-ΤΖΑΝ) μέσω Γεωργίας και καταλήγει στο CEYHAN της Τουρκίας (Μεσόγειο), αποτελώντας και το μοναδικό ο οποίος ενώνει δύο θάλασσες.
Η συγκεκριμένη επένδυση στοίχισε 3 δισ. δολ. και συμπεριλαμβάνει 8 σταθμούς άντλησης, δύο στο Αζερμπαϊτζάν, δύο στη Γεωργία και τέσσερις στην Τουρκία, ενώ υπάρχουν και δύο ενδιάμεσοι σταθμοί ελέγχου.
Το σύνολο του αγωγού είναι υπόγειος με το μεγαλύτερο ύψος του να φθάνει στην οροσειρά του Καυκάσου τα 2.800 μέτρα. Ο τύπος πετρελαίου που διακινείται, προέρχεται κυρίως από τις πετρελαιοπηγές του AZERI-GUNASHLI, ευρισκόμενες 120 χιλιόμετρα πέραν της ακτογραμμής του Αζερμπαϊτζάν και σε βάθος άντλησης 120 μέτρων.
Η πετρελαιοπηγή έχει εκτιμηθεί ότι δύναται να αποδώσει σε σύνολο 5,4 δισ. βαρέλια, ενώ και τύπος condensate της πετρελαιοπηγής SHAH DENIZ άρχισε να μεταφέρεται μέσω του αγωγού από τον Ιανουάριο του 2007.
Η απόδοση μεταφοράς αυξάνει σταδιακά με προοπτική να φθάσει τα 1 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Έντεκα είναι σε σύνολο οι μέτοχοι του αγωγού με την ΒΡ να κατέχει το μεγαλύτερο ποσοστό ύψους 30,1%, έχοντας και την αποκλειστική διαχείριση με προβλεπόμενη ανάπτυξη εκμετάλλευσης 1,4 εκατ. βαρέλια ημερησίως και προγραμματισμένη στα 1,2 έως το 2010.
Το είδος αργού το οποίο καταλήγει στο CEYHAN ονομάζεται AZERI και είναι περίπου της ίδιας ποιότητας με ελαφρύ AZERI το οποίο καταλήγει στη SUPSA, λιμάνι της Μαύρης Θάλασσας. Με ΑΡΙ ειδικό βάρος 35,2ο και περιεκτικότητας 0,15% σε θειάφι είναι ελαφρύ αργό πανομοιότυπο του ESCRAVOS (Δυτ. Αφρική), το οποίο έχει την ίδια περιεκτικότητα σε θειάφι και ειδικό βάρος 34,2ο.
Το λιμάνι του CEYHAN έχει 7 δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαίου και προβλήτα δυνάμενη να εξυπηρετήσει 2 VLCC’s με ταυτόχρονη φόρτωση. Στο CEYHAN καταλήγει επίσης και ο βόρειος ιρακινός αγωγός τροφοδοσίας πετρελαίου προερχόμενος από KIRKUK με σποραδική εκμετάλλευση.
Με τη Μαύρη Θάλασσα να μην εξυπηρετείται από VLCC’s λόγω μεγέθους, η δημιουργία και εκμετάλλευση του σημαντικού λιμένος του CEYHAN έχει επιφέρει όχι μόνο στην περιοχή αλλά και παγκοσμίως σημαντικές αλλαγές στις παραδοσιακά καθιερωμένες γραμμές πετρελαίου.
Η παρουσία VLCC’s είναι πλέον σημαντική στην ανατολική Μεσόγειο με τουλάχιστον 7 ναυλώσεις από CEYHAN το 2007 και προορισμό Σιγκαπούρη - Ιαπωνία/Κίνα.
Η αυξανόμενη ζήτηση ελαφρού αργού σε Απω Ανατολή και ιδιαιτέρως σε Κίνα καθώς και Ινδία δημιουργεί προϋποθέσεις για περαιτέρω ανάπτυξη.
Ήδη, η ζήτηση από Δυτ. Αφρική πλοίων VLCC’s με προορισμό Ανατολή έχει αυξηθεί σημαντικά. Το 2006 είχαμε μια αύξηση της τάξης του 22% από αυτή του 2005, ενώ συγκριτικά η ζήτηση από Αραβικό Κόλπο με βαρύ αργό και ίδιο προορισμό, σημείωσε πτώση της τάξης του 4% στην ίδια χρονική περίοδο.
Λόγω της σημαντικής διαφοράς απόστασης στα ταξίδια από CEYHAN και αυτών από Δυτ. Αφρική, η αύξηση ζήτησης AZERI αργού θα επέφερε αύξηση ζήτησης VLCC’s. Εάν υποθέσουμε ότι 1 εκατ. βαρέλια/ημερησίως διακινούνται μέσω VLCC’s από CEYHAN προς Απω Ανατολή (DALIAN - Κίνα) και συγκρίνοντας αντίστοιχη μεταφορά από Δυτ. Αφρική (ESCRAVOS-DALIAN), θα χρησιμοποιούνταν 32 VLCC’s από CEYHAN και 26 από Δυτ. Αφρική.
Ενδιαφέρουσα και η επισήμανση κάμψης ζήτησης VLCC’s από Δυτ. Αφρική με προορισμό Καραϊβική/Κόλπο Αμερικής/ανατ. ακτή Β. Αμερικής σε ποσοστό 15% το 2006 έναντι του έτους 2005, οδηγεί στο συμπέρασμα της αντικατάστασης εισαγωγών από AZERI CRUDE (CEYHAN).
Την περίοδο Ιούλιος 2006 - Ιούλιος 2007 υπήρξαν τουλάχιστον 40 φορτία SUEZMAX προς μεταφορά, με την πλειονότητα αυτών (54%) να προορίζεται Καραϊβική/Κόλπο Αμερική, ενώ στις φορτώσεις από CEYHAN αποδίδεται και η αύξηση ζήτησης κατά 28% των SUEZMAX με προορισμό ανατ. ακτή Β. Αμερικής - Καραϊβική.
Το έτος 2005 το 88% των SUEZMAX στις φορτώσεις Μεσόγειος - Καραϊβική προερχόταν από Αλγερία, ενώ το 2006 το ποσοστό έφθασε στο 53% με τις φορτώσεις από CEYHAN να κινείται στο 17% στη συγκεκριμένη διαδρομή. Η αντικατάσταση μάλιστα των φορτίων αντί ARZEW CEYHAN θα έχει μια επιπρόσθετη ζήτηση 9 SUEZMAX.
Καταλήγοντας, ο πετρελαιαγωγός BTC και η σταδιακή περαιτέρω ανάπτυξή του αναμένεται να έχει θετικές επιπτώσεις στην αύξηση ζήτησης πετρελαιοφόρων και συγκεκριμένα VLCC’s με προορισμό Άπω Ανατολή και SUEZMAX με προορισμό Δύση.
(Καθημερινή, 10/6/07)