Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο υπόμνημα, «η οριστική και βιώσιμη έξοδο από την κρίση προϋποθέτει ένα νέο παραγωγικό και αναπτυξιακό υπόδειγμα βασισμένο στην ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής και μεταποίησης και στην αύξηση της παραγωγής διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών.
Η απουσία έως σήμερα συνεκτικής βιομηχανικής πολιτικής έχει οδηγήσει σε αποσπασματικές παρεμβάσεις, οι οποίες δεν έχουν επιφέρει ικανοποιητικά αναπτυξιακά αποτελέσματα. Η αντιστροφή αυτής της κατάστασης πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα με πολιτικές που θα αλλάξουν τα δεδομένα ως προς την υψηλής προστιθέμενης αξίας παραγωγή στη χώρα και κατά προέκταση την ικανότητα της χώρας να εξάγει αυτά τα προϊόντα, με πρώτη προτεραιότητα στις επενδύσεις».
Όσον αφορά στον κλάδο των μεταφορών, οι δράσεις που χρήζουν άμεσης προώθησης περιλαμβάνουν τα εξής:
-αναβάθμιση κρίσιμων περιφερειακών υποδομών (π.χ. περιφερειακά λιμάνια, σύνδεση παραγωγικών μονάδων με το σιδηρόδρομο, περιφερειακά κέντρα εφοδιασμού, agrologistics, κτλ).
-ανάπτυξη υποδομών και υπηρεσιών logistics για τη ανταγωνιστική διακίνηση των πρώτων υλών και προϊόντων από/προς τις αγορές.
Προσαρμογή της περιφέρειας στην έξυπνη εξειδίκευση
Η περιφερειακή διάσταση είναι απαραίτητη παράμετρος της ευρωπαϊκής και ελληνικής βιομηχανικής πολιτικής καθώς δεν μπορεί παρά να εστιάζει στις παραγωγικές δυνατότητες και συγκριτικά περιφερειακά πλεονεκτήματα και να τα συνθέτει.
Επίσης, ειδικότερες δράσεις της δημόσιας διοίκησης, που εμπεριέχουν υψηλή περιφερειακή αξία, είναι οι κάτωθι:
-Δημιουργία σύγχρονων περιφερειακών υποδομών (μεταφορές – ενέργεια – επικοινωνίες).
-Μεγαλύτερη εστίαση συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων στην ένταξη των μεταποιητικών μονάδων της περιφέρειας σε παραγωγικά δίκτυα και αλυσίδες αξίας. Η ένταξη αυτή μπορεί να επιταχυνθεί μέσα από Β2Β πλατφόρμες (πχ, marketplaces, shared services, κ.λπ.).
-Επιτάχυνση προκήρυξης Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, με γνώμονα την περιφερειακή έξυπνη εξειδίκευση.
Λειτουργία της αγοράς και επιχειρηματικό περιβάλλον
Παρά τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες, ο τομέα της μεταποίησης στην Ελλάδα αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα σε όλα τα στάδια έναρξης, λειτουργίας και παύσης των δραστηριοτήτων μιας επιχείρησης.
Για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα απαιτείται η ανάληψη δράσεων που περιλαμβάνουν:
-Απλούστερη αδειοδότηση
Επιτάχυνση λειτουργίας του συστήματος για την ηλεκτρονική αδειοδότηση (notify business) ώστε να είναι λειτουργικό για όλες τις κατηγορίες έργων και δραστηριοτήτων (για την ώρα εξυπηρετεί περιορισμένο αριθμό αδειοδοτήσεων)
Επιτάχυνση έκδοσης της δευτερεύουσας νομοθεσίας για τον έλεγχο και την εποπτεία (Ν.4512/2018) ώστε να διασφαλίζονται οι βασικές αρχές “έλεγχος βάση διαχείρισης κινδύνου”, “ένας φορέας ανά πεδίο εποπτείας”, “αναλογικότητα προστίμων” κ.λπ. και εισαγωγή προβλέψεων για αξιοποίηση πρακτικών εξωτερικής ανάθεσης ελεγκτών.
-Άρση εμποδίων ομαλής λειτουργίας της αγοράς
Απλοποίηση διαδικασιών έναρξης επιχειρήσεων, περιβαλλοντική αδειοδότηση, δασική νομοθεσία, αρχαιολογία, σύσταση – λύση – αναδιάρθρωση, χωροθέτηση, εγκατάσταση και λειτουργία, διοικητικές αποφάσεις και εγκρίσεις, εκσυγχρονισμό κριτηρίων περί όχλησης, χρήσεις γης, κ.λπ.
Άρση αντικινήτρων στις φορολογικές / ελεγκτικές διαδικασίες, στο εταιρικό δίκαιο, στη λειτουργία της δικαιοσύνης, στο μη μισθολογικό κόστος, στη λειτουργία της αγοράς, κλπ.
Επαναφορά του θεσμού του φορολογικού πιστοποιητικού.
Ασφάλεια δικαίου με σταθερούς κανόνες λειτουργίας, φορολογικό πλαίσιο, επιτάχυνση απονομής δικαιοσύνης, κωδικοποίηση νομοθεσίας, διαδικασίες επίλυσης διαφορών και καλή νομοθέτηση. Ειδικά για το φορολογικό καθεστώς, ύπαρξη δέσμευσης για τη χρονική ισχύ (έναρξη – λήξη).
Ολοκλήρωση των εκκρεμοτήτων για την αποδοτικότερή λειτουργία του Συστήματος Διαπίστευσης – Πιστοποίησης – Τυποποίησης (πιστοποίηση προσώπων & τεχνικών επαγγελμάτων, απόσχιση ΕΒΕΤΑΜ & ΕΣΥΠ, εκσυγχρονισμός ΕΛΟΤ, κτιριακές υποδομές ΕΙΜ).
Διεύρυνση των ηλεκτρονικών συναλλαγών (και όχι μόνο της τιμολόγησης) για έλεγχο του λαθρεμπορίου και των νοθεύσεων, ιχνηλασιμότητα των πρώτων υλών και προϊόντων μέσα από την ψηφιοποίηση σε όλο το μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας (π.χ. RFID, ηλεκτρονικά τιμολόγια και παραστατικά, κ.λπ.).
Ολοκλήρωση της ηλεκτρονικής διασύνδεσης των Υπηρεσιών ώστε να μειωθεί περαιτέρω το κόστος και ο χρόνος της αδειοδότησης.
-Τα επιχειρηματικά πάρκα ως ένα στρατηγικό εργαλείο μακράς πνοής, με εστίαση στα εξής
* Δραστηριότητες σε Επιχειρηματικά Πάρκα μέσω αναθεώρησης του Ν.3982/2011, με αφετηρία το υπόμνημα για το Επιχειρηματικό Πάρκο Μεγάλης Μεμονωμένης Μονάδας που κατατέθηκε στις 5/9/2018,
* Διασφάλιση της μέγιστης δυνατής ευελιξίας στην εγκατάσταση επιχειρήσεων εντός επιχειρηματικών πάρκων (άρση περιορισμών στη μεικτή χρήση), συνυπολογισμός των άτυπων βιομηχανικών συγκεντρώσεων στις προβλέψεις του επιχειρησιακού σχεδίου, επαναπροσδιορισμός των προτεινόμενων εκτάσεων ώστε να προσαρμοστούν στις ανάγκες της οικονομίας (ειδικά στην Αττική),
* Κίνητρα χρήσης ή/και μετεγκατάστασης σε πάρκα, διασφάλιση της ανταποδοτικότητας των υπηρεσιών ηλεκτροφωτισμού και διαχείρισης απορριμμάτων, καθώς επίσης και της βιωσιμότητας της λειτουργίας και της διαχείρισης των Επιχειρηματικών Πάρκων.
* Ενίσχυση των Διεπαγγελματικών Οργανώσεων στους τομείς της αγροτικής παραγωγής και καθιέρωση “ανταποδοτικής συνεισφοράς” για την συγκέντρωση πόρων ανά τομέα, απαραίτητων για την μεγαλύτερη προβολή των αντίστοιχων τελικών τους προϊόντων.
Έκτακτα προγράμματα σε περιοχές που έχουν πληγεί από την κρίση
Πρόταση: Δημιουργία έκτακτου προγράμματος επενδύσεων για την ανασυγκρότηση βιομηχανικών περιοχών που έχουν πληγεί από την κρίση. Μπορεί να υποστηριχθεί με προγράμματα συμβατών κρατικών ενισχύσεων, όπως οι «αναπτυξιακοί νόμοι», το ΕΣΠΑ, κ.λπ.
Ως τέτοιες ορίζονται περιοχές που έχουν ταυτόχρονα:
-Πτώση της τοπικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας (ΑΠΑ) στη μεταποίηση κατά τουλάχιστον 30%.
Σημείωση: 29% είναι η μέση πτώση της ΑΠΑ στην μεταποίηση εθνικά, για την περίοδο 2008-2015 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία).
-Σημαντική μεταποιητική δραστηριότητα, με κριτήριο να δημιουργούν τοπική ΑΠΑ στην μεταποίηση τουλάχιστον το 2% της εθνικής ΑΠΑ στη μεταποίηση. Σημείωση: 1,8% είναι η μέση τιμή το 2015 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία).
Τα έκτακτα προγράμματα επενδύσεων περιλαμβάνουν τη δυνατότητα υποβολής επενδυτικών προτάσεων στις προκηρύξεις του Ν4399/16 για 1-2 έτη, με ποσοστά ενίσχυσης 40% μεγαλύτερα (από τα εκάστοτε ισχύοντα βάσει του ΓΑΚ).