Για τους Κούρδους του Ιράκ η αυτονομία που απολαμβάνουν από τις αρχές του ’90 θεωρείται δεδομένη. Δεδομένο θεωρούν και το δικαίωμα να διαχειρίζονται οι ίδιοι τα πετρέλαια που υπάρχουν στις περιοχές τους με απώτερο στόχο την κατάκτηση της ανεξαρτησίας ή την ενίσχυση της αυτονομίας τους. Σ’ αυτά τα δύο δεδομένα προστίθεται και ένα τρίτο: οι Κούρδοι είναι οι σημαντικότεροι σύμμαχοι των Αμερικανών στο Ιράκ.
Υπό αυτό το πρίσμα, το νομοσχέδιο για το ιρακινό πετρέλαιο που εγκρίθηκε την Τρίτη από το Υπουργικό Συμβούλιο αποκτά ιδιαίτερη σημασία για το μέλλον του ιρακινού Κουρδιστάν, του Ιράκ και της ενότητας του. «Ελπίζουμε ότι το Υπουργικό Συμβούλιο δεν ενέκρινε κείμενο με το οποίο διαφωνεί η Κουρδική Περιφερειακή Κυβέρνηση, διότι τότε θα παραβιάζονταν τα συνταγματικά μας δικαιώματα», ανακοίνωσε χθες η τοπική κυβέρνηση του ιρακινού Κουρδιστάν προσθέτοντας ότι «δεν έχει λάβει γνώση και δεν έχει εγκρίνει το τελικό κείμενο». Η κουρδική αυτόνομη κυβέρνηση έχει ήδη υπογράψει συμβόλαια εκμετάλλευσης με ξένες πετρελαϊκές εταιρείες και επιμένει ότι θα τα τιμήσει, ενώ Κούρδοι αξιωματούχοι ισχυρίζονται ότι έχουν συμφωνήσει με τη Βαγδάτη να λαμβάνουν το 17% από την εκμετάλλευση του ιρακινού πετρελαίου.
Την αντίθεσή τους με το νομοσχέδιο εξέφρασαν, όπως αναμενόταν, και οι σουνίτες του Ιράκ, οι οποίοι επιθυμούν τη διανομή των εσόδων να ελέγχει η κεντρική κυβέρνηση της Βαγδάτης. Ο λόγος είναι ότι τα κοιτάσματα του πετρελαίου βρίσκονται στις περιοχές των Κούρδων και των σιιτών και οι σουνίτες φοβούνται ότι δεν θα δουν δεκάρα από τα πετρέλαια. Μαζί όμως με τους Κούρδους και τους σουνίτες, την αντίθεση τους εξέφρασαν χθες και οι σιίτες του εθνικιστή κληρικού Μοκτάντα Σαντρ, ο οποίος ελέγχει 30 βουλευτές, λέγοντας ότι δεν θα πρέπει να δίνονται συμβόλαια σε εταιρείες, προερχόμενες από χώρες που διατηρούν στρατεύματα στο Ιράκ. Το νομοσχέδιο αναμένεται να συζητηθεί την ερχόμενη εβδομάδα στο ιρακινό Κοινοβούλιο και στο μεσοδιάστημα θα υπάρξουν σκληρές διαπραγματεύσεις. Η Ουάσιγκτον θεωρεί το νομοσχέδιο εξαιρετικής σημασίας, τόσο από πολιτικής όσο και οικονομικής απόψεως.
Είναι άγνωστο ποιες παραχωρήσεις είναι διατεθειμένοι να κάνουν οι Κούρδοι στο θέμα των πετρελαίων, αλλά οι Αμερικανοί μοιάζει απίθανο να τους πιέσουν υπερβολικά. Αν δε, υποθέσουμε ότι οι Κούρδοι υπολογίζουν στα έσοδα από το πετρέλαιο για να χρηματοδοτήσουν την ανεξαρτησία τους, τότε οι διαπραγματεύσεις με τη Βαγδάτη θα είναι σκληρές.
Το θέμα των πετρελαίων στο βόρειο Ιράκ συνδέεται όμως και με το Κιρκούκ, πόλη που οι Κούρδοι του Ιράκ ονειρεύονται ότι θα αποτελέσει την πρωτεύουσα του μελλοντικού τους κράτους. Το δημοψήφισμα για το τελικό καθεστώς του Κιρκούκ και των πετρελαιοφόρων εδαφών του είναι προγραμματισμένο για το φθινόπωρο. Οι σουνίτες κάτοικοι της περιοχής καταγγέλλουν ότι χιλιάδες Κούρδοι συρρέουν στην πόλη, αλλοιώνοντας τη δημογραφική της σύνθεση.
Ανησυχεί η Τουρκία
Η Τουρκία ήδη θορυβημένη από την αυτονομία των Κούρδων και εξαιρετικά ανήσυχη από το ενδεχόμενο να κερδίσουν και τον έλεγχο των πετρελαίων απειλεί ότι θα «υπερασπιστεί» τα δικαιώματα των Τουρκμένων κατοίκων του Κιρκούκ. Εξαιρετικά θορυβημένη είναι όμως η Αγκυρα από την παρουσία ανταρτών του ΡΚΚ στο ιρακινό Κουρδιστάν. Χθες ο Τούρκος πρωθυπουργός κ. Ταγίπ Ερντογάν ζήτησε δράση και όχι λόγια. «Η Τουρκία έχει προσχωρήσει στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας. Το ίδιο περιμένουμε και από αυτούς που εμφανίζονται σαν φίλοι μας», είπε ο κ. Ερντογάν αναφερόμενος σαφώς στις ΗΠΑ. Την Τρίτη ο αμερικανικός στρατός είχε προειδοποιήσει για μια ακόμη φορά την Τουρκία να μην εισβάλλει στο βόρειο Ιράκ.
(AP, AFP, Reuters)