Από τις ζούγκλες του Κονγκό μέχρι τα υψίπεδα της Ινδονησίας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη μια σκληρή μάχη ανάμεσα στις κυβερνήσεις και τους μεταλλευτικούς κολοσσούς, για τον έλεγχο των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται από τη βαριά βιομηχανία μέχρι τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα. 

Οι τιμές των ορυκτών ακολουθούν την ανιούσα και οι κυβερνήσεις των αναπτυσσόμενων και των αναδυόμενων οικονομιών δεν θέλουν να χάσουν την ευκαιρία να γεμίσουν τα ταμεία τους, όπως γράφει η Wall Street Journal.

Ορισμένες εξ αυτών βρίσκουν, τελικά, τη χρυσή τομή με τις εταιρείες εξόρυξης, ενώ άλλες επιλέγουν να έρχονται σε μετωπική σύγκρουση μαζί τους. Ο αναπτυσσόμενος κόσμος, ιδίως, προωθεί τις πλέον αυστηρές απαιτήσεις προς τις επιχειρήσεις της Δύσης εδώ και πολλά χρόνια: Υψηλότερο κόστος δικαιωμάτων, αύξηση της φορολογίας, υποχρέωση για επεξεργασία των εμπορευμάτων σε τοπικό επίπεδο, αλλά και αφαίρεση του ελέγχου των ορυχείων, που περνούν στο κράτος.

Από την πλευρά τους, οι μεταλλευτικές εταιρείες διαμαρτύρονται, οι συνδικαλιστικοί φορείς επισημαίνουν ότι οι αυστηρότερες απαιτήσεις θα έπρεπε να έχουν τεθεί, ήδη, προ πολλού, ώστε τα κέρδη να μοιράζονται δίκαια και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ζητούν η αυστηροποίηση των απαιτήσεων να ενσωματωθεί και στους περιβαλλοντικούς κανόνες. Υπάρχουν πάντως και οι περιπτώσεις των λαϊκιστικών κυβερνήσεων, που τραβάνε το σκοινί της αντιπαράθεσης με τις επιχειρήσεις, ώστε τελικά να βγαίνει χαμένη και η ίδια η οικονομία της χώρας. 

Η Rio Tinto και η Freeport McMoRan πιέστηκαν, πρόσφατα, να πουλήσουν το πλειοψηφικό μερίδιο στο Grasberg, το δεύτερο μεγαλύτερο ορυχείο χαλκού στον πλανήτη, στην κυβέρνηση της Παπούα- Νέας Γουινέας, η οποία σχεδιάζει να μετατρέψει σε πρωταγωνιστές του τομέα, τις κρατικά ελεγχόμενες μεταλλευτικές εταιρείες της. Η Τανζανία επέβαλε, πέρυσι, φόρο- μαμούθ ύψους, 190 δισ. δολαρίων, σε θυγατρική της καναδικής Barrick Gold. Το ποσό είναι τέσσερις φορές υψηλότερο από το ΑΕΠ της χώρας. «Δεν θα διστάσω να κλείσω όλα τα ορυχεία, εάν οι επιχειρήσεις δεν μας πληρώσουν αυτά που οφείλουν», διεμήνυσε ο πρόεδρος της Τανζανίας. «Έχω εξαπολύσει οικονομικό πόλεμο», παραδέχθηκε ο ίδιος. 

Τον περασμένο Μάρτιο η Ζάμπια επέβαλε δασμούς και κυρώσεις συνολικού ύψους 8 δισ. δολαρίων στην επίσης καναδική First Quantum Minerals. To Kονγκό πέρασε νέο νόμο, τον Ιούνιο, που δίνει στην κυβέρνηση το δικαίωμα να αποσπά μεγαλύτερο μερίδιο από τα κέρδη των μεταλλευτικών. Η Παπούα Νέα Γουινέα, το Μάλι και η Σιέρα Λεόνε βρίσκονται, επίσης, σε διαδικασία αναθεώρησης του σχετικού νομοθετικού πλαισίου τους. 

Οι μεγάλες μεταλλευτικές επιχειρήσεις που επί χρόνια αποκόμιζαν τεράστια κέρδη στην Αφρική και στην Ασία καλούνται, τώρα, να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες που τις επιβάλλονται, αλλά και οι κυβερνήσεις καλούνται να βρουν τρόπο να εξασφαλίσουν ένα δίκαιο μερίδιο, δίχως να βάλουν λουκέτο στα ορυχεία τους. 

l