Το 2018 ήταν η πρώτη φορά από το 2001 που η αύξηση της δυναμικότητας ανανεώσιμης ενέργειας απέτυχε να αυξηθεί από έτος σε έτος. Η νέα καθαρή δυναμικότητα από την ηλιακή φωτοβολταϊκή, αιολική, υδροηλεκτρική, βιοενέργεια και άλλες πηγές ανανεώσιμης ενέργειας αυξήθηκε κατά περίπου 180 GW το 2018, όπως και το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με τον IEA. Τα επίπεδα αυτά καλύπτουν μόνο το 60% περίπου των καθαρών προσθηκών ανανεώσιμης ισχύος που απαιτούνται κάθε χρόνο για την επίτευξη των μακροπρόθεσμων κλιματικών στόχων.
Όπως επισημαίνει ο IEA, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας καλούνται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη μείωση των εκπομπών άνθρακα σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι προσθήκες ανανεώσιμης δυναμικότητας πρέπει να αυξηθούν κατά μέσο όρο πάνω από 300 GW ετησίως μεταξύ 2018 και 2030 για να επιτευχθούν οι στόχοι της συμφωνίας του Παρισιού, σύμφωνα με το Σενάριο Αειφόρου Ανάπτυξης του IEA.
Ωστόσο, η ανάλυση του IEA αναδεικνύει ότι δε λαμβάνεται επαρκής δράση. Πέρυσι, οι εκπομπές CO2 που σχετίζονται με την ενέργεια αυξήθηκαν κατά 1,7%, ανερχόμενες σε ιστορικό υψηλό 33 γιγατόνων. Παρά την αύξηση 7% στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, οι εκπομπές από τον ηλεκτροπαραγωγικό τομέα αυξήθηκαν σε επίπεδα ρεκόρ.
«Ο κόσμος δεν έχει την πολυτέλεια να ‘πατήσει παύση’ στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και οι κυβερνήσεις πρέπει να δράσουν γρήγορα για να διορθώσουν αυτή την κατάσταση και να επιτρέψουν την ταχύτερη ροή νέων έργων ΑΠΕ», δήλωσε ο δρ. Fatih Birol, Εκτελεστικός Διευθυντής του IEA. «Χάρη στην ταχεία μείωση του κόστους, η ανταγωνιστικότητα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δε συνδέεται πλέον με οικονομικά κίνητρα. Αυτό που απαιτείται κυρίως είναι οι σταθερές πολιτικές που υποστηρίζονται από ένα μακροπρόθεσμο όραμα, αλλά και η εστίαση στην ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα συστήματα ενέργειας με οικονομικά αποδοτικό και βέλτιστο τρόπο. Οι πολιτικές Stop-and-Go (σ.σ. βραχυπρόθεσμες πολιτικές με εφήμερους στόχους) είναι ιδιαίτερα επιζήμιες για τις αγορές και τις θέσεις εργασίας», υπογράμμισε.
Από το 2015, η αύξηση με εκθετικό ρυθμό της παγκόσμιας ηλιακής φωτοβολταϊκής ενέργειας αντισταθμίζει τις βραδύτερες αυξήσεις στην αιολική και την υδροηλεκτρική ενέργεια. Όμως, η ανάπτυξη της ηλιακής φωτοβολταϊκής ενέργειας καθηλώθηκε το 2018, καθώς προστέθηκαν μόλις 97 GW νέας ισχύος και δεν εκπληρώθηκαν οι προσδοκίες για την υπέρβαση του συμβολικού ορόσημου των 100 GW. Η καθήλωση αυτή της ανάπτυξης οφείλεται κυρίως στην ξαφνική αλλαγή στην πολιτική κινήτρων της Κίνας σχετικά με τον περιορισμό του κόστους των ηλιακών φωτοβολταϊκών και την αντιμετώπιση των προκλήσεων ενοποίησης των δικτύων προκειμένου να καταστεί εφικτή η περισσότερο βιώσιμη ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών. Παράλληλα, οι χαμηλότερες προσθήκες αιολικής ισχύος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ινδία συνέβαλαν, επίσης, στη μείωση του ρυθμού αύξησης της ανανεώσιμης δυναμικότητας το 2018.
Η Κίνα πρόσθεσε 44 GW ηλιακής φωτοβολταϊκής ισχύος το 2018, έναντι με 53 GW το 2017. Η ανάπτυξη ήταν σταθερή στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά οι προσθήκες ηλιακής ισχύος αυξήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το Μεξικό, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, αντισταθμίζοντας την επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Κίνα.
Παρά την επιβραδυμένη αύξηση της ηλιακής φωτοβολταϊκής ισχύος, στην Κίνα αποδίδεται σχεδόν το 45% της παγκόσμιας αύξησης της ανανεώσιμης ηλεκτροπαραγωγικής ισχύος κατά το 2018. Με νέες γραμμές μεταφοράς και υψηλότερη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, οι προσθήκες αιολικής ενέργειας της Κίνας αυξήθηκαν το περασμένο έτος, αλλά η υδροηλεκτρική ισχύς εξακολούθησε να επιβραδύνεται, διατηρώντας την τάση που παρατηρείται από το 2013.
Οι προσθήκες ισχύος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τη δεύτερη μεγαλύτερη αγορά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, παρουσίασαν ελαφρά μείωση. Η ηλιακή φωτοβολταϊκή ενέργεια αυξήθηκε σε σύγκριση με το 2017, ενώ οι προσθήκες αιολικής ισχύος μειώθηκαν. Οι προκλήσεις των πολιτικών για την ενεργειακή μετάβαση και η αλλαγή των κινήτρων για τις ΑΠΕ οδήγησαν σε βραδύτερη ανάπτυξη του αιολικού δυναμικού στην Ινδία και της ηλιακής φωτοβολταϊκής ισχύος στην Ιαπωνία.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, την τρίτη μεγαλύτερη αγορά, οι προσθήκες ανανεώσιμης ισχύος αυξήθηκαν ελαφρά το 2018, κυρίως λόγω της ταχύτερης επέκτασης της χερσαίας αιολικής ενέργειας, ενώ η ανάπτυξης της ηλιακής φωτοβολταϊκής ισχύος διατηρήθηκε αμετάβλητη.
Η επέκταση της ανανεώσιμης ισχύος επιταχύνθηκε σε πολλές αναδυόμενες οικονομίες και αναπτυσσόμενες χώρες της Μέσης Ανατολής, της Βόρειας Αφρικής και ορισμένων περιοχών της Ασίας, με πρωτοπόρες την αιολική και ηλιακή φωτοβολταϊκή ενέργεια, ως αποτέλεσμα της ραγδαίας πτώσης του κόστους.
Όπως επισημαίνει ο IEA, οι κυβερνήσεις μπορούν να επιταχύνουν την ανάπτυξη των ΑΠΕ εάν διαχειριστούν τις σχετικές πολιτικές αβεβαιότητες και διασφαλίσουν την αποδοτική ενσωμάτωση των αιολικών και ηλιακών συστημάτων στα ενεργειακά συστήματα. Η μείωση των κινδύνων που επηρεάζουν τις επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια στις αναπτυσσόμενες χώρες, ιδίως στην Αφρική, θα είναι επίσης καθοριστικής σημασίας.
«Αυτά τα στοιχεία για το 2018 είναι πολύ ανησυχητικά, αλλά έξυπνες και αποφασιστικές πολιτικές μπορούν να αποκαταστήσουν την ανοδική τάση της ανανεώσιμης παραγωγικής ισχύος. Βοηθούμε και τα 38 μέλη της οικογένειας του ΙΕΑ, αλλά και όλες τις άλλες χώρες σε όλο τον κόσμο στην ενεργειακή τους μετάβαση, με στοχευμένες συμβουλές πολιτικής που αποσκοπούν στην επιτάχυνση των επενδύσεων σε ένα παγκόσμιο χαρτοφυλάκιο τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και στην ενεργειακή αποδοτικότητα, τη δέσμευση, αξιοποίηση και αποθήκευση άνθρακα, καθώς και όλες τις άλλες τεχνολογίες καθαρής ενέργειας», κατέληξε ο Dr Birol.