Γιατί ανοίγουν οι αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου στον ανταγωνισμό; Μπορώ να επιλέξω τον προμηθευτή μου; Πώς μπορώ να είμαι σίγουρος για την προστασία των δικαιωμάτων μου; Πώς θα ωφεληθούν οι ευάλωτοι καταναλωτές;
Από την 1η Ιουλίου 2007 που ολοκληρώθηκε πλήρως το άνοιγμα των λιανικών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου στις υπόλοιπες 14 χώρες της Ε.Ε., όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες μπορούν να επιλέξουν προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας ελεύθερα. Καθώς πολλά κράτη-μέλη ήδη άνοιξαν εδώ και λίγο καιρό τις ενεργειακές αγορές τους στον ανταγωνισμό, το άνοιγμα αυτό σε όλη την Ε.Ε. συμβάλλει στο να έχουν οι καταναλωτές περισσότερες επιλογές και καλύτερη εξυπηρέτηση. Φυσικά η αλλαγή προμηθευτή δεν είναι υποχρεωτική, αλλά μέχρι στιγμής υπάρχουν ενδείξεις ότι οι καταναλωτές αξιοποιούν αυτή την ευκαιρία στο μέγιστο.
Αύξηση της ευαισθητοποίησης: Ποιος φωτίζει τη ζωή σας; Ποιος ζεσταίνει το σπίτι σας;
Για να εξασφαλιστεί ότι οι πολίτες είναι πλήρως ενημερωμένοι όσον αφορά τα δικαιώματά τους ως καταναλωτές ενέργειας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω των υπηρεσιών της για την ενέργεια και για την προστασία του καταναλωτή, ξεκίνησε σε όλη την Ε.Ε. μια ενημερωτική εκστρατεία με το σύνθημα «H Eπιλογή είναι Δική σας!». Ένα από τα κύρια εργαλεία της εκστρατείας είναι ένας δικτυακός τόπος αύξησης της ευαισθητοποίησης -www.agathepower.eu - ο οποίος περιλαμβάνει πληροφορίες για κάθε χώρα σχετικά με το άνοιγμα των αγορών ενέργειας και την επιλογή προμηθευτών ενέργειας. Ο δικτυακός τόπος, που διατίθεται σε 22 γλώσσες, παρέχει επίσης πληροφορίες για θέματα δικαιωμάτων του καταναλωτή, όπως τα δικαιώματα αλλαγής προμηθευτή χωρίς χρέωση, ενημέρωσή του για όλους τους συμβατικούς όρους πριν από την υπογραφή ενός συμβολαίου και προστασίας από αθέμιτες ή παραπλανητικές μεθόδους πώλησης. Επιπλέον, ένα ενημερωτικό βίντεο παρουσιάζει την αλυσίδα παραγωγής και εφοδιασμού ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, την απελευθέρωση της αγοράς, τα οφέλη για τους καταναλωτές και το περιβάλλον, ενώ επίσης τονίζει τις εμπειρίες καταναλωτών που ζουν σε χώρες με αγορές ανοικτές στον ανταγωνισμό. Στους συνεργάτες της εκστρατείας περιλαμβάνονται ευρωπαϊκές και εθνικές ρυθμιστικές αρχές, βιομηχανικές και καταναλωτικές ενώσεις, καθώς και κοινωνικά δίκτυα, που θα εξασφαλίσουν συνολικά την προβολή της εκστρατείας, αναρτώντας αφίσες, διαδίδοντας πληροφορίες και ενημερώνοντας τακτικά τους δικτυακούς τόπους τους με ειδήσεις σχετικές με την εκστρατεία.
Κατάρριψη των φραγμών: Ανοιγμα των λιανικών αγορών, προστασία των καταναλωτών
Το άνοιγμα των τομέων της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου σε όλη την Ε.Ε. βοηθά να επιτευχθούν η ασφαλής και επαρκής προμήθεια ενέργειας, οι δίκαιες τιμές και η περιφρούρηση των δικαιωμάτων όλων των καταναλωτών, συμπεριλαμβανομένων των ευάλωτων όπως οι ηλικιωμένοι ή τα άτομα με περιορισμένη κινητικότητα, από επιθετικές εκστρατείες προώθησης προϊόντων. Μια ανοικτή αγορά ενέργειας διευκολύνει τις εταιρείες να εισέλθουν στην αγορά ενός συγκεκριμένου κράτους-μέλους και να παράσχουν ηλεκτρική ενέργεια και φυσικό αέριο στο κοινό. Στη συνέχεια, είναι ευθύνη του κάθε μεμονωμένου καταναλωτή να διασφαλίσει τα δικαιώματά του και να επιλέξει την προσφορά που του ταιριάζει περισσότερο με κατάλληλη υποστήριξη από τις δημόσιες αρχές. Επιπλέον, μια ανοικτή, εσωτερική αγορά είναι ένας σπουδαίος τρόπος για να τονωθεί ο ανταγωνισμός ανάμεσα στους προμηθευτές ενέργειας και να προωθηθεί η καινοτομία στις περιβαλλοντικά φιλικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Επόμενα βήματα: Ενεργοποίηση του προγράμματος
Προκειμένου να ενισχυθούν τα δικαιώματα των καταναλωτών ενέργειας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει παρουσιάσει πρόταση για έναν Ευρωπαϊκό Χάρτη δικαιωμάτων των καταναλωτών ενέργειας, ο οποίος επί του παρόντος καταρτίζεται με δημόσιες διαβουλεύσεις σε όλη την Ε.Ε. Η οριστική μορφή του Xάρτη αναμένεται να συμφωνηθεί στο τέλος της χρονιάς. Ο Χάρτης έχει στόχο να διατυπώσει με σαφήνεια τα βασικά δικαιώματα του καταναλωτή όσον αφορά την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, τα συμβόλαια, τις πληροφορίες, τις τιμές, τις διενέξεις και την προστασία από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, καθώς και να διαβεβαιώσει τους καταναλωτές ότι τα δικαιώματα αυτά θα προστατευτούν. Μαζί με το Χάρτη, η πρωτοβουλία «H Eπιλογή είναι Δική σας!» θα συνεχίσει να ενθαρρύνει τους καταναλωτές της Ε.Ε. να επωφεληθούν από την ελευθερία επιλογής προμηθευτών ενέργειας. Επίσης η Επιτροπή δεσμεύεται για μια νομοθεσία φιλική προς τον καταναλωτή και για την απομάκρυνση των τελευταίων εμποδίων σε μια πραγματικά ανταγωνιστική εσωτερική αγορά.
Στην Ελλάδα
Όλοι οι καταναλωτές στην Ελλάδα έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν ελεύθερα προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας (με εξαίρεση τα μη διασυνδεδεμένα νησιά) και μπορούν να αλλάξουν προμηθευτή χωρίς χρέωση. Η Ελλάδα ξεκίνησε την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας το 1999, αλλά ο ανταγωνισμός παραμένει σε χαμηλά επίπεδα εξαιτίας της κυριαρχίας της υπάρχουσας επιχείρησης ηλεκτρισμού της χώρας. Η ελληνική βιομηχανία φυσικού αερίου βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης και το ελληνικό κράτος έχει ευρεία συμμετοχή σ' αυτήν μέσω άμεσης και έμμεσης κυριότητας. Ο ανταγωνισμός αναμένεται να ενταθεί στον τομέα αυτό με την ένταξη της ελληνικής αγοράς στην περιφερειακή νοτιοανατολική ευρωπαϊκή αγορά.
Όσον αφορά τα θέματα προστασίας του καταναλωτή στη χώρα, η Ελλάδα έχει ανεξάρτητους φορείς, αρμόδιους για την παροχή πληροφοριών και συμβουλών στους καταναλωτές ενέργειας. Υπεύθυνες για τη διερεύνηση των παραπόνων και ερωτημάτων των καταναλωτών είναι η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (www.rae.gr ) και η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή του υπουργείου Ανάπτυξης (www.efpolis.gr ). Περαιτέρω προστασία του καταναλωτή και ενημέρωση σχετικά με τα δικαιώματα του καταναλωτή παρέχουν ο Συνήγορος του Καταναλωτή (www.synigoroskatanaloti.gr ) και ενώσεις όπως το ΙΝΚΑ (www.inka.gr ) και το ΚΕΠΚΑ (www.kepka.org ) που παίζουν το ρόλο ανεξάρτητων παρατηρητηρίων και αγωνίζονται για καλύτερες συμφωνίες για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις ως καταναλωτές.
(Από την Εφημερίδα ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ 21/09/2007)