Του Ανδρέα Πετσίνη
«Οι Ρώσοι πιστεύουν, εμπιστεύονται τον Πούτιν, αλλά όχι το κράτος. Εμπιστεύονται τον Πούτιν ως άνθρωπο, ως πρόεδρο της χώρας. Μετά από αυτόν, εμπιστεύονται την εκκλησία, τις ένοπλες δυνάμεις και μόνο το... 4% την αστυνομία (μιλίτσιγια). Αυτό δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις».
Η επίσκεψή μου, την περασμένη εβδομάδα στη Μόσχα, για πρώτη φορά ύστερα από δυο χρόνια, συνέπεσε με το συνέδριο του κόμματος της «Ενωμένης Ρωσίας» και την προοπτική ο Βλ. Πούτιν μετά το τέλος της προεδρικής του θητείας να μην αποσυρθεί από την πολιτική σκηνή, αντίθετα να διεκδικήσει την πρωθυπουργία, με προοπτική να επανέλθει κατόπιν στον προεδρικό θώκο.
Ποιο είναι το σημαντικότερο επίτευγμα του προέδρου Πούτιν και γιατί τον εμπιστεύονται οι Ρώσοι; Δεν είναι μόνο ότι κράτησε τη χώρα ενωμένη, δεν είναι μόνο ότι -πετρελαίου βοηθούντος και των μεγάλων επενδυτικών κρατικών και ιδιωτικών σχεδίων- ανέβασε το βιοτικό επίπεδο του κόσμου. Είναι, κυρίως ότι οι πολίτες της Ρωσίας επανέκτησαν την εθνική τους υπερηφάνεια. Ακόμη και αντίπαλοι του, του το αναγνωρίζουν.
Το... διαφημιστικό 10σέλιδο φυλλάδιο που μοίραζε στη Μόσχα το κόμμα της «Ενωμένης Ρωσίας» ήταν αποκλειστικά αφιερωμένο στο... «πλάνο του Πούτιν» για την πρόοδο της χώρας, με βασικό σύνθημα «μαζί θα δώσουμε ξανά στους πολίτες το αίσθημα της υπερηφάνειας για τη Ρωσία» και στη συνέχεια εξηγεί πιο είναι αυτό το «πλάνο του Πούτιν» καθ όλη τη διάρκεια της έως τώρα θητείας του, αλλά και των μελλοντικών του στόχων: Στο πρώτο στάδιο ο στόχος ήταν «να επανέλθει η τάξη». Αυτό έχει επιτευχθεί, σύμφωνα με το κόμμα που υποστηρίζει τον Πούτιν, καθώς υπάρχει «πολιτική και οικονομική σταθερότητα, έχει επιτευχθεί η πολιτική ενότητα της χώρας και δυνάμωσε η κάθετη δομή της εξουσίας, ώστε να γίνει δυνατή η μάχη με την τρομοκρατία. Στο δεύτερο στάδιο ο στόχος ήταν να γίνει «συγκέντρωση των δυνάμεων» ώστε να δοθούν πόροι για το εκπαιδευτικό σύστημα και το σύστημα υγείας, γενικά για την επίλυση κοινωνικών προβλημάτων.
Η Ρωσία αντιμετωπίζει σοβαρότατο δημογραφικό πρόβλημα, αποτέλεσμα της οικονομικής της κατάρρευσης τη δεκαετία του 90. Στη μάχη αυτή έχουν επιστρατευθεί ακόμη και διαφημίσεις στους τοίχους που θυμίζουν συνθήματα... σοβιετικής εποχής. Οσο δε αφορά το εκπαιδευτικό σύστημα, την έρευνα και την τεχνολογία, όπως υποστηρίζουν γνώστες της κατάστασης, έχει ανακοπεί η μαζική μετανάστευση Ρώσων επιστημόνων στο εξωτερικό.
Ο τελευταίος στόχος που έχει θέσει ο Πούτιν, σύμφωνα πάντοτε με τους υποστηρικτές του είναι η ανάπτυξη της χώρας. Όπως ο ίδιος εξηγεί «πρακτικά, μόλις πρόσφατα πλησιάσαμε το τρίτο στάδιο στην ανάπτυξη του σύγχρονου ρωσικού κράτους, στη δυνατότητα ανάπτυξης με υψηλούς ρυθμούς, στη δυνατότητα να επιλύουμε προβλήματα που αφορούν το σύνολο της χώρας. Τώρα έχουμε αρκετή εμπειρία και τα αναγκαία εργαλεία ώστε να θέσουμε στους εαυτούς μας πραγματικά μακροπρόθεσμους στόχους».
Στην πραγματικότητα αυτό που παρατηρείται σήμερα στη Ρωσία είναι η σταδιακή δημιουργία μιας μεσαίας αστικής τάξης, εμφανίζονται δυναμικά κοινωνικά στρώματα ως αποτέλεσμα της αλματώδους ανάπτυξης της οικονομίας, της επιχειρηματικότητας, των ξένων και εγχώριων επενδύσεων. Αυτή η εξέλιξη είναι εμφανής σε σχέση με το συνέβαινε πριν μερικά χρόνια. Το πιστοποιούν άλλωστε και τα απίστευτα μποτιλιαρίσματα δεκάδων χιλιομέτρων στις λεωφόρους της Μόσχας. Και τα αυτοκίνητα δεν είναι τα ταπεινά λάντα, αλλά μεγάλου κυβισμού ΙΧ και τζιπ (Την ίδια ώρα βέβαια άνθρωποι κοιμούνται στις... (επι πληρωμή) κοινόχρηστες τουαλέτες).
Ισως αυτές οι εξελίξεις και να εξηγούν, εν μέρει το γιατί οι εικόνες αγίων που πωλούνται στα εκατοντάδες περίπτερα να είναι πλέον πολύ λιγότερες σε σχέση με ό,τι συνέβαινε πριν από 2-3 χρόνια...
Η εικόνα της σημερινής Ρωσίας δεν είναι κατανοητή από όλους. Δίνονται πολλές ερμηνείες, πολλές οι προσπάθειες απάντησης. Ίσως η καλύτερη είναι αυτή που έδωσε ο Ρώσος ποιητής του 19ου αιώνα Φιοντόρ Ιβάνοβιτς Τιούτσεφ: Με τον κοινό νου την Ρωσία δεν μπορείς να την καταλάβεις/με ένα μέτρο δεν μπορείς να την μετρήσεις, έχει κάτι το ιδιαίτερο/στη Ρωσία πρέπει να πιστεύεις...
(ΗΜΕΡΗΣΙΑ 12/10/07)