των προστίμων, μπορεί να οδηγήσει στο κλείσιμο μιας εταιρείας εμπορίας, φέρνοντας το παράδειγμα μιάς επιχείρησης με μερίδιο αγοράς 9% η οποία, αν δεν επιτύχει το στόχο για την εξοικονόμηση ενέργειας, θα της επιβληθεί πρόστιμο ύψους 13 εκ. ευρώ.
Η δυσκολία του εγχειρήματος για τις εταιρείες εμπορίας είναι το γεγονός ότι τα νέα μέτρα, αφορούν στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των πελατών τους, κάτι που είναι, πρακτικά, αδύνατο να το ελέγξουν οι ίδιες στο βαθμό που τους ζητείται, αλλά και το ότι προωθούνται σε μια περίοδο κατά την οποία οι πωλήσεις του κλάδου έχουν σημειώσει βουτιά 40%.
Δεν είναι, όμως μόνο το ζήτημα της Εξοικονόμησης Ενέργειας που αφορούν στις εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών, αλλά και η υποχρέωσή τους να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου των καυσίμων που διακινούν.
Σύμφωνα με την Οδηγία 2015/652/ΕΕ για τον καθορισμό των μεθόδων υπολογισμού και των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων και την Οδηγία 98/70/ΕΚ, σχετικά με την ποιότητα των καυσίμων βενζίνης και ντίζελ, θεσπίζεται η υποχρέωση μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στα οδικά καύσιμα κατά 6%, το 2020, καθώς και η υποχρέωση υποβολής ετήσιας έκθεσης από τις εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών.
Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί η σημαντική αυτή μείωση, όπως ορίζεται στο άρθρο 19A του ν. 4062/2012 για το έτος αναφοράς, 2020, επιβάλλεται πρόστιμο, λαμβάνοντας υπόψη τον βαθμό επίτευξης μείωσης εκπομπών (σε %) και την ποσότητα εκπομπών (σε tnCO2eq), η οποία υπερβαίνει τις εκπομπές που αντιστοιχούν στην επίτευξη της υποχρεωτικής μείωσης. Τα πρόστιμα μπορούν να προσεγγίσουν τα 100 €/tnCO2eq, επιφέροντας μεγάλες επιβαρύνσεις για τις εταιρείες του κλάδου. Όπως διαφαίνεται, δε και από τις απόψεις της πλειονότητας των εκπροσώπων των αγορών των ευρωπαϊκών κρατών, ο στόχος του 6% δεν μπορεί να επιτευχθεί υπό τις παρούσες συνθήκες, όταν έναν χρόνο πριν την επίτευξη του στόχου δεν έχει δημιουργηθεί, καν, η αγορά των πιστοποιητικών UER (Upstream Reduction Emissions).
Υπό αυτό το πρίσμα ο ΣΕΕΠΕ ζητά από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας την αλλαγή της στρατηγικής για τον κλάδο και προτείνει οκτώ μέτρα που εφαρμόζονται, ήδη, σε άλλα κράτη – μέλη της Ε.Ε. με υψηλή αποδοτικότητα:
1. Σύστημα πιστοποίησης εξοικονόμησης ενέργειας
Τα πιστοποιητικά μπορούν να αποκτηθούν από ιδιώτες ή επιχειρήσεις από διαπιστευμένους φορείς, με την εφαρμογή μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας. Η αξία των πιστοποιητικών εξαρτάται από την αναμενόμενη εξοικονόμηση ενέργειας και αποτελεί συνάρτηση των τάσεων της αγοράς.
Οι κύριοι στόχοι είναι να: ενισχυθούν δράσεις ενεργειακής απόδοσης στον τομέα των τελικών χρηστών, αυξηθεί η εξοικονόμηση ενέργειας στην παραγωγή ενέργειας και μειωθούν οι απώλειες στους τομείς της διανομής ενέργειας και της μεταφοράς. Τα πιστοποιητικά θα διατίθενται μέσω θεσμοθετημένης αγοράς σε υπόχρεους ή θα ανταλλάσσονται με φοροαπαλλαγές ή εκπτώσεις από Πράσινους Φόρους κτλ. Ενδεικτικός Στόχος Ετήσιας Εξοικονόμησης: 365 Ktoe. Κράτη που εφαρμόζεται: Γαλλία, Ιταλία, Πολωνία
2. Συμβουλευτική – επιδότηση ενεργειακών ελέγχων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Ο μηχανισμός παρέχει ενίσχυση σε ΜμΕ, ώστε να ελεγχθούν ενεργειακά και να δεχθούν συμβουλές/μελέτες για τη βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης. Σκοπός των ενεργειακών ελέγχων και της συμβουλευτικής για τις ΜμΕ είναι να επισημανθούν οι αδυναμίες στη χρήση ενέργειας και να δεχθούν προτάσεις ή συγκεκριμένα σχέδια δράσης για βελτιώσεις εξοικονόμησης ενέργειας και κόστους. Οι επιδοτήσεις χορηγούνται για ειδικές και ανεξάρτητες μελέτες ενεργειακής απόδοσης στις ΜμΕ. Οι ΜμΕ μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση για αρχική συμβουλευτική ή / και λεπτομερή συμβουλευτική διάρκειας αρκετών ημερών. Ενδεικτικός Στόχος Ετήσιας Εξοικονόμησης: 50 Ktoe
3. Εθελοντικές συμφωνίες ενεργειακής απόδοσης
Οι εθελοντικές συμφωνίες ενεργειακής απόδοσης για το εμπόριο και τη βιομηχανία περιλαμβάνουν σχέδιο δράσης για τις βιομηχανίες υψηλής έντασης ενέργειας και παράλληλα τομεακά σχέδια δράσης για μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις (αγροτικός τομέας, τουριστικός, βιομηχανικός και μεταφορές) και ένα γενικό σχέδιο δράσης για επιχειρήσεις που δεν έχουν ξεχωριστό σχέδιο δράσης για τον δικό τους τομέα. Οι συμφωνίες επιτυγχάνονται μέσω των Κλαδικών Ενώσεων. Οι ομάδες-στόχοι, συμπεριλαμβανομένων των βιομηχανικών εταιρειών, δεσμεύονται από τους στόχους για την υλοποίηση του δικού τους σχεδίου συμφωνίας / δράσης, ορίζουν έναν στόχο εξοικονόμησης ενέργειας για τον εαυτό τους και υποβάλλουν ετησίως έκθεση σχετικά με τα εφαρμοζόμενα μέτρα και τις επιπτώσεις τους στην εξοικονόμηση. Οι Κλαδικές Ενώσεις προωθούν την επίτευξη του στόχου κάλυψης και την εφαρμογή του σχεδίου συμφωνίας / δράσης στον τομέα της βιομηχανίας. Ενδεικτικός Στόχος Ετήσιας Εξοικονόμησης: 265 Ktoe. Κράτη που εφαρμόζεται: Κύπρος
4. Πράσινη συνεισφορά
Μέρος των ήδη επιβαλλόμενων ή μελλοντικών εσόδων από δασμούς και φόρους στα ενεργειακά Προϊόντα θα κατατίθενται στο Πράσινο Ταμείο για τη χρηματοδότηση δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας και μείωσης ρύπων. Θα υπάρχει άμεση συσχέτιση της τιμής ενεργειακής μονάδας -κατανάλωσης. Το ποσό της συνεισφοράς ανά κιλοβατώρα ενέργειας καθορίζεται με ΚΥΑ. Οι αντίστοιχοι συντελεστές δεν θα είναι σταθεροί, αλλά θα αναθεωρούνται και θα τροποποιούνται ετησίως μέσω ενός συστήματος που θα βασίζεται σε δείκτες και θα λαμβάνει υπόψη τυχόν αλλαγές στον δείκτη τιμών καταναλωτή. Το ύψος του συντελεστή θα εξαρτάται από το χρησιμοποιούμενο ενεργειακό προϊόν.
Ενδεικτικός Στόχος Ετήσιας Εξοικονόμησης: 450 Ktoe. Κράτη που εφαρμόζεται: Σουηδία, Φινλανδία
5. Πράσινο Ταμείο
Συγκροτείται Πράσινο Ταμείο στο οποίο κατατίθενται η Πράσινη Συνεισφορά, ενεργειακά /περιβαλλοντικά πρόσημα και πρόστιμα, έσοδα από μη συμμορφώσεις κτλ. Από τους πόρους του Ταμείου ενισχύονται άμεσα ή μέσω φοροαπαλλαγών μελέτες και δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας επιχειρήσεων, μέσω ενός λεπτομερούς καταλόγου επιλέξιμων επενδύσεων / δράσεων. Ενδεικτικός Στόχος Ετήσιας Εξοικονόμησης: 70 Ktoe
Κράτη που εφαρμόζεται: Ολλανδία, Πολωνία
6. Πράσινοι διάδρομοι
Οι πράσινοι διάδρομοι είναι μια ευρωπαϊκή ιδέα που υποδηλώνει διαδρόμους εμπορευματικών μεταφορών μεγάλων αποστάσεων όπου η προηγμένη τεχνολογία και η συντροπικότητα χρησιμοποιούνται για την επίτευξη ενεργειακής απόδοσης και τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Οι πράσινοι διάδρομοι εξετάζουν όλους τους τύπους παραγόντων που δρουν στις αλυσίδες συντροπικότητας από πόρτα σε πόρτα, συμπεριλαμβανομένων των λιμένων. Τα αποτυπώματα άνθρακα (CF) παρέχουν στις εταιρείες, τους πελάτες και άλλους παράγοντες πληροφορίες σχετικά με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG) από την αλυσίδα εφοδιασμού των προϊόντων, εντοπίζοντας τα βασικά σημεία, τους πιθανούς κινδύνους και τις ευκαιρίες βελτίωσης. Ενδεικτικός Στόχος Ετήσιας Εξοικονόμησης: 50 Ktoe. Κράτη που εφαρμόζεται: Σουηδία, Γερμανία, Αυστρία, Σλοβενία, Σλοβακία, Κροατία
7. Ενεργειακό Δίκτυο Βιομηχανίας
Συγκροτείται Δίκτυο Ενεργειακών Καταναλωτών, ως εθελοντικός φορέας εταιρειών που εργάζονται για τη διατήρηση ισχυρής ενεργειακής διαχείρισης και πρακτικών προστασίας του περιβάλλοντος. Οι εταιρείες που συμμετέχουν στο Δίκτυο δεσμεύονται να αναπτύξουν ένα πρόγραμμα διαχείρισης της ενέργειας, καθορίζοντας και αναθεωρώντας τους ενεργειακούς στόχους, πραγματοποιώντας ετήσιο ενεργειακό έλεγχο και δημιουργώντας έναν ετήσιο λογαριασμό ενεργειακής απόδοσης. Τα τακτικά εργαστήρια, τα σεμινάρια και οι επιτόπιες επισκέψεις επιτρέπουν στα μέλη του Δικτύου να μαθαίνουν από εμπειρογνώμονες σε θέματα ενέργειας και άλλους ειδικούς και να μοιράζονται τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους με άλλους διαχειριστές ενέργειας. Ενδεικτικός Στόχος Ετήσιας Εξοικονόμησης: 50 Ktoe. Κράτη που εφαρμόζεται: Σουηδία, Ιρλανδία, Κροατία
8. Μείωση ορίων ταχύτητας
Μειώνονται τα όρια ταχύτητας στους αυτοκινητόδρομους από 120 χλμ/ώρα σε 110 χλμ/ώρα και στις πόλεις από 40 χλμ/ώρα σε 30 χλμ/ώρα. H πλήρης τήρηση του ορίου ταχύτητας και ο έλεγχος της ταχύτητας στα 110 χλμ/ώρα θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση της κατανάλωσης καυσίμου (-12% στην περίπτωση ενός πετρελαιοκίνητου οχήματος και -18% στην περίπτωση βενζινοκίνητου οχήματος).
(https://www.eea.europa.eu/themes/transport/speed-limits). Η μείωση των ορίων ταχύτητας πέρα από εξοικονόμηση ενέργειας προάγουν και την ασφάλεια. Τα πρόστιμα της Τροχαίας από παραβάσεις των ορίων ταχύτητας κατατίθενται στο Πράσινο Ταμείο. Ενδεικτικός Στόχος Ετήσιας Εξοικονόμησης: 55 Ktoe. Κράτη που εφαρμόζεται: Ηνωμένο Βασίλειο, Σουηδία, ΗΠΑ