Κατά τη διάρκεια τελετής στην Κωνσταντινούπολη, οι δύο ηγέτες θα εγκαινιάσουν ένα έργο αποτελούμενο από δύο αγωγούς, ο πρώτος από τους οποίους θα αρχίσει να τροφοδοτεί 15,75 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στις τουρκικές αγορές ενώ το δεύτερο προγραμματίζεται να ανοίξει αργότερα το 2020, στις χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Αν και οι δύο ηγέτες αναμένεται να πραγματοποιήσουν συναντήσεις κλειστού τύπου σχετικά με τις εξελίξεις στο Idlib και τη Λιβύη, όπου οι Ρωσία και η Τουρκία υποστηρίζουν τις αντίθετες πλευρές, οι Τούρκοι αξιωματούχοι θεωρούν το άνοιγμα του TurkStream σημαντική πρόοδο για την ενεργειακή ασφάλεια του έθνους.
"Έχουμε κάνει ένα τεράστιο άλμα προς την κατεύθυνση να γίνει ένας μεγάλος ενεργειακός διάδρομος", δήλωσε ο Τούρκος Αντιπρόεδρος Fuat Oktay στην κρατική υπηρεσία Anadolu την περασμένη εβδομάδα.
Ο αγωγός μήκους 930 χιλιομέτρων που συνδέει το ρωσικό λιμάνι της Μαύρης Θάλασσας Anapa με τον Kiyikoy, δυτικά της Κωνσταντινούπολης, ανοίγει σε λιγότερο από δύο μήνες μετά τα εγκαίνια του αγωγού φυσικού αερίου της Trans-Anatolian, ο οποίος μεταφέρει ενέργεια από πεδία φυσικού αερίου στο Αζερμπαϊτζάν μέσω της Τουρκίας και έπειτα στις ευρωπαϊκές αγορές.
Όμως ενώ οι εξελίξεις ενισχύουν την θέση της Τουρκίας ως περιφερειακού κόμβου ενεργειακής διαμετακόμισης, ο αγωγός TurkStream θα αυξήσει παράλληλα την τουρκική εξάρτηση από τις ρωσικές εισαγωγές ενέργειας, σύμφωνα με τον Kerim Has, αναλυτή της Μόσχας για τις τουρκορωσικές σχέσεις.
"Η Ρωσία θα έχει ηγεμονικό ρόλο στην αγορά φυσικού αερίου της Τουρκίας", δήλωσε στον ιστότοπο Al-Monitor. "Και από τη ρωσική προοπτική, η Ρωσία μπορεί να μειώσει την εξάρτησή της από την Ουκρανία ως χώρα διέλευσης".
Το TurkStream αναμένεται να αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τον διαβαλκανικό αγωγό, ο οποίος διέρχεται από την Ουκρανία προς τη νοτιοανατολική Ευρώπη αλλά έχει παρουσιάσει διακοπές λειτουργίας από τότε που η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία το 2014 προκαλώντας εντάσεις μεταξύ Κίεβο και Μόσχας. Το έργο Nord Stream 2, ένας υποθαλάσσιος αγωγός που συνδέει τη Ρωσία και τη Γερμανία, βρίσκεται υπό κατασκευή για να παρακάμψει παρόμοια εμπόδια στις χερσαίες διαδρομές μέσω της Ουκρανίας.
Ωστόσο, αν και οι αξιωματούχοι της Άγκυρας τοποθετούν το έθνος τους ως νέο περιφερειακό ενεργειακό κόμβο, οι Τούρκοι καταναλωτές δεν θα επωφεληθούν άμεσα από τις μειωμένες τιμές ενέργειας που συνήθως παρέχονται στις χώρες διέλευσης. Στις αγορές της ΕΕ, η μέση τιμή για το ρωσικό φυσικό αέριο είναι περίπου 220 δολάρια ανά 1.000 κυβικά μέτρα, ενώ η τουρκική αγορά θα πληρώσει περίπου 305 δολάρια για την ίδια ποσότητα μέσω του αγωγού TurkStream.
"Παρά το γεγονός ότι η Τουρκία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος πελάτης φυσικού αερίου στη Ρωσία μετά τη Γερμανία, ... η Τουρκία δεν θα μπορούσε να πάρει καμία έκπτωση από τη ρωσική πλευρά, διότι πολλά πολιτικά ζητήματα εμπλέκονται σε αυτή τη διαδικασία", δήλωσε.
Αν και ο TurkStraem υπήρχε σαν πρόταση από το 2014, οι τουρκορωσικές σχέσεις πάγωσαν όταν οι τουρκικές δυνάμεις κατέρριψαν ένα ρωσικό αεριωθούμενο αεροσκάφος κοντά στα συριακά σύνορα το 2015. Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016,όμως οι σχέσεις των δύο χωρών αποκαταστάθηκαν αλλά και πάλι λόγω των διαφορετικών στρατηγικών της Συρίας, υπήρξαν διαφορές κατά τη διαπραγμάτευση όρων για το έργο TurkStream.
Ταυτόχρονα, οι τουρκικές εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου μέσω των υφιστάμενων υποδομών έχουν μειωθεί εν μέσω μίας συνεχιζόμενης οικονομικής ύφεσης που έβλεπε τους Τούρκους καταναλωτές να περιορίζουν τη χρήση ενέργειας. Το 2017, η Τουρκία εισήγαγε 28,6 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα από τη Ρωσία, ενώ το 2018 οι εισαγωγές υποχώρησαν στα 23,6 δισεκατομμύρια, προτού αυξήσουν περαιτέρω το 2019.
Παρόλα αυτά, θα χρειαστούν εναλλακτικές πηγές αερίου για να αντισταθμιστούν οι εισαγωγές ενέργειας από το Ιράν εφόσον οι Τούρκοι αξιωματούχοι συμμορφώθούν με τις κυρώσεις των ΗΠΑ στην Τεχεράνη.
Παραμένουν πάντως ερωτήματα σχετικά με τον πιθανό αντίκτυπο των νέων κυρώσεων που θεσπίστηκαν μέσω του νόμου περί εξουσιοδότησης εθνικής άμυνας (NDAA) της Ουάσιγκτον το 2020, ο οποίος περιλαμβάνει κυρώσεις για εταιρείες που ασχολούνται με την τοποθέτηση σωλήνων για την κατασκευή των αγωγών Nord Stream 2 και TurkStream. Καθώς η υποθαλάσσια φάση κατασκευής του αγωγού TurkStream είναι πλήρης, ορισμένοι νομικοί αναλυτές πιστεύουν ότι τέτοιες κυρώσεις ενδέχεται να μην επηρεάσουν την Τουρκία και πιθανότατα να κατευθύνονται προς το έργο Nord Stream 2.
Ο John Herbst, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ουκρανία και διευθυντής του Κέντρου Ευρασίας στο Ατλαντικό Συμβούλιο, δήλωσε ότι οι αγωγοί Nord Stream 2 και TurkStream θα βοηθήσουν τη Ρωσία να αυξήσει τη μόχλευση της στην Ανατολική Ευρώπη μέσω ενός διευρυμένου δικτύου ενεργειακού εφοδιασμού που μπορεί να απομονώνει παραδοσιακά έθνη διέλευσης όπως η Ουκρανία, η Πολωνία και η Λευκορωσία.
«Το Κρεμλίνο είναι αποφασισμένο να ασκήσει την επιρροή του στην Ευρώπη αποδυναμώνοντας την ΕΕ, αποδυναμώνοντας το ΝΑΤΟ και αποκαθιστώντας την κυριαρχία του πάνω στα έθνη που είχε πριν από 40 χρόνια», δήλωσε ο Herbst.