Τα τελευταία χρόνια οι μεγάλες εταιρίες πετρελαίου και διύλισης του κόσμου έχουν επωφεληθεί από τα ρεκόρ τιμών που έχει σημειώσει το πετρέλαιο. Η κατάσταση όμως αυτή τους τελευταίους 4 μήνες έχει γυρίσει μπούμερανγκ για τις ίδιες. Με την τιμή του πετρελαίου να έχει αυξηθεί κατά 30$ το τρίτο τρίμηνο και την βενζίνη να πωλείται σε σταθερά επίπεδα τα περιθώρια έχουν στενέψει, σύμφωνα με τον John Paisie εταιρείες συμβούλων της PFC, όπως αναφέρουν οι FT σε πρόσφατη ανταπόκριση τους από τις ΗΠΑ.
Οι υπεύθυνοι των διυλιστηρίων υποστηρίζουν ότι οι τιμές στα πρατήρια δεν μπορεί να συμβαδίσουν πλέον με τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου, τώρα που αυτές επηρεάζονται περισσότερο από γεωπολιτικούς λόγους πέρα από τους βασικούς κανόνες αγοράς- ζήτησης. Καθώς το κόστος διατήρησης αποθεμάτων είναι υψηλό και αυτό δεν μπορεί εύκολα να μεταβιβαστεί στους καταναλωτές, αφήνει τα διυλιστήρια έκθετα με πλεόνασμα το οποίο είναι κοστοβόρο. Η δε μείωση των αποθεμάτων, τα οποία αύριο μπορεί να κοστίζουν ακριβότερα, δεν αποτελεί λύση.
Οι λόγοι αυτοί οδήγησαν στην μείωση κερδών κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους για εταιρείες όπως η Chevron, κατά 26% στα 3.7 δις, η Exon κατά 10% στα 9.4 δις, και η Valero (η μεγαλύτερη ανεξάρτητη εταιρεία διύλισης των ΗΠΑ) στα 1.3 δις από τα 1.6 δις πέρυσι, ενώ παράλληλα ανακοίνωσε και την πώληση ενός εκ των διυλιστηρίων της. Kατά κοινή ομολογία η κατάσταση θα χειροτερεύσει, όπως πιστεύει και ο Bill Klesse πρόεδρος της Valero, ενώ αντίθετη γνώμη έχει ο Doug Leggate της Citi Investment Research ο οποίος εκτιμά ότι μακροπρόθεσμα ο κλάδος θ’ ανακάμψει και μάλιστα με εξαιρετική κερδοφορία.
Οι εξελίξεις αυτές ήταν κάτι που δεν περίμεναν οι πετρελαϊκές εταιρίες και τα διυλιστήρια καθώς τα τελευταία τέσσερα με πέντε χρόνια διένυαν την χρυσή εποχή τους, σύμφωνα με τον διευθυντή της εταιρείας συμβούλων Arthur D Little, Rodolfo Guzman, αφού και στο παρελθόν είχαν καταφέρει να αποτρέψουν παρόμοιες καταστάσεις με την εξισορρόπηση προσφοράς και ζήτησης και με την περιθωριοποίηση μικρότερων εταιριών, ενισχύοντας την πεποίθηση ότι η αγορά είναι υπό έλεγχο και δεν θα δημιουργηθεί υπερ- δυναμικότητα (over capacity) που με την σειρά της οδηγεί σε μειωμένα περιθώρια.
Ενώ αναμένεται αύξηση της διυλιστικής δυναμικότητας στις ΗΠΑ μεταξύ 2008 και 2010, κάτι που θα μπορούσε να αποδυναμώσει τα περιθώρια, οι εταιρίες στην πλειοψηφία τους δεν είχαν υπολογίσει την απότομη αύξηση στην τιμή του πετρελαίου που προκλήθηκε από γεωπολιτικές ανησυχίες στη Μέση Ανατολή και την σκληρή στάση που κρατάει ο ΟΠΕΚ όσον αφορά τον έλεγχο της παραγωγής. Δεδομένου ότι οι τιμές του πετρελαίου έχουν ανοδική πορεία και το 4ο τρίμηνο οι αναλυτές δεν μπορούν παρά να κάνουν μόνο προβλέψεις για το που θα φθάσουν τελικά τα περιθώρια διύλισης.
Είναι κοινή η εκτίμηση μεταξύ των περισσοτέρων αναλυτών και στελεχών του πετρελαϊκού τομέα ότι εάν συνεχίσουν οι υψηλές τιμές μέχρι τα τέλη του έτους, τα διυλιστήρια δεν θα έχουν άλλη επιλογή παρά ν’ αυξήσουν αισθητά τις τιμές των προϊόντων τους, γνωρίζοντας καλά ότι αυτό μπορεί μεσοπρόθεσμα να επηρεάσει τις πωλήσεις τους.
Τα στενά περιθώρια εκτιμάται ότι θα περιορίσουν περαιτέρω την επέκταση της παραγωγικής ικανότητας των διυλιστηρίων μέχρις ότου να μειωθεί πάλι η τιμή του πετρελαίου. Με τις τιμές όμως να κινούνται σταθερά στην περιοχή των 95-100 δολ. το βαρέλι τις τελευταίες εβδομάδες είναι εξίσου δύσκολο εάν όχι επικίνδυνο, για τη διατύπωση ασφαλών προβλέψεων που ν΄ αναφέρονται σε μία πιθανή κάμψη. Μία αναμενόμενη διόρθωση στις αρχές του Νέου Έτους δεν σημαίνει ότι θα τεθεί τέρμα στην περιρρέουσα ανοδική τάση.