Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι για αυτό το θέμα υπάρχει εκτενής κάλυψη από το Energia.gr (λχ. Βλέπε άρθρο μας στο Ενεργειακό Στίγμα, στις 6 Μαΐου εδώ). Η σοβαρή διασάλευση των χρηματοροών τους, δηλ. του cash flow, είχε ως άμεσο αποτέλεσμα την αναθεώρηση των επενδυτικών τους σχεδίων και την αναβολή ή και ακύρωση προγραμματισμένων ερευνητικών προγραμμάτων.
Γεωλογικές, γεωφυσικές και σεισμικές έρευνες, γεωτρήσεις και συντηρήσεις εγκαταστάσεων επηρεάστηκαν άμεσα ενώ τα έκτακτα υγειονομικά μέτρα που επιβλήθηκαν είχαν ως αποτέλεσμα να υπάρξουν καθυστερήσεις στην λειτουργία της παραγωγικής διαδικασίας. Με τις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης πάνω στις πλατφόρμες η στα ερευνητικά drillships να γίνονται απίστευτα δύσκολες.
Από τον κακό χαμό που έπληξε τον κλάδο δεν μείνανε ανεπηρέαστες οι ερευνητικές δραστηριότητες των πετρελαϊκών εταιρειών σε Ελλάδα και Κύπρο όπου ευρίσκονται σε εξέλιξη μεγάλα προγράμματα ερευνών σε ηπειρωτικές και θαλάσσιες περιοχές. Στη μεν Κύπρο όπου μέσα στο 2020/2021 είχαν προγραμματισθεί οκτώ (8) γεωτρήσεις, οι περισσότερες σε μεγάλα βάθη, έχουν όλες αναβληθεί για του χρόνου ή και αργότερα όπως ανακοίνωσαν οι εταιρείες τον Απρίλιο. Ποιο συγκεκριμένα η ExxonMobil, που σχεδίαζε δύο επιβεβαιωτικές γεωτρήσεις στο κοίτασμα Γλαύκος στο block 10 (με εκτιμώμενα αποθέματα 5-8 τρισεκ. κυβ. μέτρα) κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, τις ανέβαλε για το 2021. Αλλά και οι ΕΝΙ και Total που είχαν προγραμματίσει εξ (6) συνολικά γεωτρήσεις στα blocks 5,6,8 και 11 κατά τους επόμενους 18 μήνες, συμπεριλαμβανομένης και μιας επιβεβαιωτικής γεώτρησης στο κοίτασμα Καλυψώ στο block 6 (3-5 τρισεκ. κυβ. μέτρα) έχουν αναβάλλει το ερευνητικό τους πρόγραμμα για το 2021 ενώ άφησαν ανοικτό το ενδεχόμενο να ακυρωθούν ορισμένες από τις ανωτέρω γεωτρήσεις.
Χάρτης: Περιοχές Παραχώρησης στην Κύπρο
Πηγή: Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Κυπριακής Δημοκρατίας
Η σημερινή κακοδαιμονία δεν άφησε ανεπηρέαστα και τα σχέδια για την εμπορική εκμετάλλευση του πρώτου ανακαλυφθέντος κοιτάσματος εντός της ΑΟΖ της Κύπρου, το 2011, αυτό της Αφροδίτης στο block 12 (4,5 τρισεκ. κυβ. μέτρα). Οι εταιρείες Shell Delek και Noble που έχουν τα δικαιώματα εκμετάλλευσης και έχουν καταλήξει σε συμφωνία με την Αίγυπτο για μεταφορά ποσοτήτων αερίου στο τερματικό LNG της Shell στο Idku για υγροποίηση και εξαγωγή στις διεθνείς αγορές, ανακοίνωσαν ότι επανεξετάζουν το όλο project και πιθανή μετάθεση της ημερομηνίας έναρξης των εργασιών για την κατασκευή των απαραίτητων εγκαταστάσεων (δηλ. πλατφόρμα εκμετάλλευσης και υποθαλάσσιοι αγωγοί προς την Αίγυπτο).
Όπως τονίζουν παράγοντες της Κυπριακής ενεργειακής αγοράς "οι ανωτέρω σοβαρές καθυστερήσεις η αναβολές έχουν θέσει εν αμφιβόλω τα σχέδια της Κυπριακής Δημοκρατίας να παίξει ηγετικό ρόλο στην αξιοποίηση του υδρογονανθρακικού πλούτου της Ανατολικής Μεσογείου αφού τώρα βλέπει στόχους και ορόσημα διαρκώς να μετακινούνται προς το απώτερο μέλλον." Παράλληλα διπλωματικοί παρατηρητές τονίζουν ότι η σοβαρή απ´ότι φαίνεται καθυστέρηση του όλου ερευνητικού προγράμματος αλλά και της προσδοκούμενης εκμετάλλευσης των ανακαλυφθέντων κοιτασμάτων δημιουργεί ένα επιπλέον πρόβλημα σε γεωπολιτικό επίπεδο, αφού αίφνης η Κύπρος απώλεσε το ερευνητικό της πλεονέκτημα που αποτελούσε ισχυρό αντίβαρο απέναντι στην κλιμακούμενη Τουρκική προκλητικότητα και κουρσάρικη αντίληψη περί ερευνών και εκμετάλλευσης. Και αυτό γιατί την ίδια στιγμή που η Κύπρος υποχωρεί στο μέτωπο των ερευνών λόγω αντικειμενικών και παγκόσμιων δυσκολιών λόγω κορωνοϊού, έχουμε μιαν αναθεωρητική Τουρκία να επιταχύνει το παράνομο ερευνητικό της πρόγραμμα, αφού τελείως προκλητικά προγραμματίζει γεώτρηση μέσα στις επόμενες εβδομάδες εντός του block 6 της Κυπριακής ΑΟΖ.
Μέχρι στιγμής λιγότερο αρνητικός είναι ο αντίκτυπος του κορωνοϊού στις προγραμματισθείσες έρευνες στον Ελλαδικό χώρο για τον απλούστατο λόγο ότι σε αντίθεση με την Κύπρο στην χώρα μας οι έρευνες δεν έχουν προχωρήσει σε ικανοποιητικό βαθμό, παρά το γεγονός ότι η όλη προσπάθεια ξεκίνησε εκ νέου σε νέα βάση με τον το 2011 βάσει του Ν 4001/2011. Με την Ελλάδα, όπως έχουμε κατ´ επανάληψη τονίσει μέσα από την στήλη, να υστερεί σε προγραμματισμό και πολιτική βούληση, απαραίτητα στοιχεία για την προώθηση ερευνών και σχεδίων εκμετάλλευσης. Έτσι παρά το γεγονός ότι υπάρχουν σήμερα 13 ενεργές παραχωρήσεις σε όλη την Ελλάδα (βλέπε χάρτη) με την εξαίρεση του Πρίνου ( όπου μέχρι και το 2018 είχαν γίνει 20 παραγωγικές γεωτρήσεις και επεμβάσεις ) δεν έχει πραγματοποιηθεί ούτε μια νέα ερευνητική γεώτρηση. Με το πλέον προχωρημένο πρόγραμμα, αυτό της κοινοπραξίας ΕΛΠΕ -Edison, να έχει αναβάλλει ( ήδη προ της κρίσης του κορωνοϊού) την γεώτρηση στον Πατραϊκό για το 2021/2022. Θετική εξέλιξη αποτελεί η ολοκλήρωση των σεισμικών ερευνών στα Ιωάννινα από τις Repsol- Energean και η έναρξη της πρώτης φάσης γεωλογικών, γεωφυσικών και σεισμικών ερευνών από τις ExxonMobil και Τotal για τα blocks που συμμετέχουν στις περιοχές στο Ιόνιο, Κυπαρισσιακό και νότια της Κρήτης.
Χάρτης: Περιοχές Παραχώρησης στην Ελλάδα, Δεκέμβριος 2019
Πηγή: ΕΔΕΥ
Παρά το γεγονός ότι οι έρευνες στην Ελλάδα, ιδίως στις νέες μεγάλες παραχωρήσεις, ευρίσκονται ακόμα σε πολύ πρώιμο στάδιο η κρίση του κορωνοϊού έχει επηρεάσει αρνητικά την περαιτέρω πρόοδο καθότι όλες ανεξαιρέτως οι εμπλεκόμενες εταιρείες (ExxonMobil, Total, Repsol, Energean, ΕΛΠΕ ) έχουν προς το παρόν αναστείλει κάθε ερευνητική δραστηριότητα, εκτός από εργασίες ερμηνείας δεδομένων (data analysis and interpretation) ακολουθώντας μια στάση wait and see. Ενεργειακοί αναλυτές παρατηρούν ότι σε σχέση με την Κύπρο το πλήγμα από την κρίση του κορωνοϊού στην Ελλάδα είναι λιγότερο ορατό χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα υπάρξουν μέσο-μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις. Οι οποίες αναπόφευκτα θα οξυνθούν με την τελείως παθητική στάση που έχει υιοθετήσει η σημερινή κυβέρνηση έναντι των ερευνών.
Εάν όμως εξετάσουμε σφαιρικά το όλο θέμα των ερευνών στην Ελλάδα, ιδίως εάν λάβουμε υπ´ όψη το πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης μέχρι το 2023 που προωθεί η κυβέρνηση και την υποκατάσταση του λιγνίτη από φυσικό αέριο, η χώρα μας έχει μια μοναδική ευκαιρία να αξιοποιήσει τα εντοπισθέντα κοιτάσματα και να παράγει φ. αέριο καθώς θα αυξάνεται σταδιακά η εγχώρια κατανάλωση. Θα πρέπει όμως η κυβέρνηση να εγκαταλείψει την επαμφοτερίζουσα στάση της και να ταχθεί αναφανδόν υπέρ των ερευνών καταβάλλοντας προσπάθεια να πείσει τις εταιρείες να επιταχύνουν τις εργασίες τους, στο πλαίσιο των υφιστάμενων παραχωρήσεων, καθώς θα ξεπερνιέται η παρούσα κρίση.