Ο Νίκος Πιπερίγκος εκτός από έμπειρος διπλωμάτης είναι και πολύ καλός γνώστης της Βαλκανικής ιστορίας, των σλάβων, και κυρίως, των λαών που δέχονται τις πιέσεις από την Ρωσία. Ακούγοντας τον ηγέτη του Αζερμπαϊτζαν είναι βέβαιο ότι είχε ήδη αποδικωποιήσει τις αναφορές του
Πρώτα θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι δύο λαοί δεν είναι «αδέλφια» όπως ισχυρίστηκε ο Ιλχάμ Αλίγιεφ. Το μόνο πράγμα που ενώνει Τούρκους και Αζέρους είναι η οικονομία και η ανάγκη του απομονωμένου Αζερμπαϊτζαν να χρησιμοποιεί το έδαφος της Τουρκίας. Θρησκευτικά οι Αζέροι είναι Σιίττες ενώ το μεγαλύτερο μέρος της Τουρκίας Σουνίτες. Μάλιστα κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι Αζέροι υπέστησαν πολλές διώξεις, ενώ ο Κεμάλ Ατατούρκ ουσιαστικά τους παρέδωσε στην Σοβιετική Ένωση, με το οποίο είναι αντιμέτωπο και σήμερα το Μπακού.
Αυτά για την ιστορία, γιατί το Αζερμπαϊτζαν όπως και η Ευρώπη, χρειάζεται όσο ποτέ άλλοτε την Τουρκία και ο λόγος δεν είναι άλλος από την Ενέργεια. Το Αζερμπαϊτζαν είναι μία από τις χώρες με μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου και μέχρι τώρα ο βασικός πυλώνας του Νοτίου Διαδρόμου, ένα σύνολο ενεργειακών υποδομών που σκοπό έχουν να ενισχύσουν την ασφάλεια και τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού της ΕΕ μέσω της μεταφοράς φυσικού αερίου στην Ευρώπη από την περιοχή της Κασπίας.-Αερίου.
Ένα από αυτά τα έργα είναι και ο αγωγός TANAP ο οποίος ξεκινά από το Αζερμπαϊτζαν διασχίζει την Γεωργία και την Τουρκία. Ο αγωγός στα Ύψαλα της Τουρκίας, στα σύνορα με τον Έβρο, συνδέεται με τον αγωγό TAP όπου μέσω Ελλάδας, Αλβανίας και Αδριατικής, καταλήγει στην Ιταλία. Ο αγωγός TAP έχει και ιδιαίτερη σημασία για τα Βαλκάνια αφού στην Κομοτηνή θα συνδέεται με τον αγωγό IGB ο οποίος θα μεταφέρει φυσικό αέριο στην Βουλγαρία. Να σημειωθεί ότι ο Νότιος Διάδρομος είναι ενεργειακός σχεδιασμός των ΗΠΑ για αυτό οι TANAP-TAP διασχίζουν μόνο συμμάχους των ΗΠΑ.
Ένας άλλος αγωγός που ξεκινά από τον Αζερμπαϊτζαν και φτάνει στην Τουρκία είναι ο BTC (Μπακού – Τιφλίδα – Σεϊχάν), ένα ενεργειακό έργο στο οποίο η Τουρκία στήριζε πολλά αφού στα σχέδια της ήταν να μετατρέψει το λιμάνι Σεϊχάν της Μεσογείου σε Ενεργειακή Μέκκα. Η πτώση του Άσαντ θα έφερνε ένα φιλοδυτικό καθεστώς και έτσι από την Συρία θα περνούσαν όλοι οι αγωγοί από τον Περσικό Κόλπο και μάλιστα, μέσα από φιλοδυτικά καθεστώτα, Ιράκ, Ιορδανία, Συρία όπου θα κατέληγαν στο λιμάνι Σεϊχάν. Με αυτό τον τρόπο η Άγκυρα θα έχει άμεση πρόσβαση σε φυσικό αέριο και πλήρης απεξάρτηση από την Ρωσία.
Όμως η συμμετοχή της Ρωσίας στο πόλεμο της Συρίας ακύρωσε αυτά τα σχέδια. Η Τουρκία όχι μόνο παρέμεινε εξαρτημένη από το Φυσικό αέριο της Ρωσίας (οι άλλοι δύο κύριοι προμηθευτές είναι το Αζερμπαϊτζαν και το Ιράν) αλλά βγήκε και εκτός των ενεργειακών σχεδιασμών στην Μεσόγειο. Αυτό ήταν και το αγωνιώδες μήνυμα του Ιλχάμ Αλίγιεφ προς την Ευρώπη μέσω του Έλληνα Πρέσβη. Η Ρωσία πιέζει την Τουρκία σε τέτοιο βαθμό που κινδυνεύει να γίνει μια δεύτερη Συρία, όπου ενεργειακά έργα θα αντιμετωπίζουν προβλήματα μέχρι και την αναβολή τους.
Η Κασπία Θάλασσα έχει τεράστια αποθέματα και η μόνη διέξοδος τους προς την Ευρώπη είναι η Τουρκία. Και δεν είναι μόνο το Αζερμπαϊτζαν. Ένας άλλος Στρατηγικός Ενεργειακός παράγοντας για την Ευρώπη και την Τουρκία, είναι το Τουρκμενιστάν. Μάλιστα την δήλωση αυτή την έκανε πηγή από το Υπουργείο Εξωτερικών της Πολωνίας. Η ίδια πηγή ανέφερε «η διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας, των διαδρόμων και των προμηθευτών είναι βασικός στόχος της πολωνικής στρατηγικής στον ενεργειακό τομέα».
Επίσης ανέφερε ότι η Πολωνία υποστηρίζει την κατασκευή του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου, ένα έργο το οποίο μαζί με τον EastMed, και τους σταθμούς Κερτς (Κροατία, Ρεβυθούσας και Αλεξανδρούπολης, μειώνουν την εξάρτηση της Ευρώπης από την Ρωσία και λειτουργούν ανταγωνιστικά σε έργα όπως ο Nord Stream 2. «Κατά την άποψή μας, το Τουρκμενιστάν μπορεί να διαδραματίσει ζωτικό ρόλο στο έργο στις επόμενες φάσεις», σημείωσε η πηγή του Πολωνικού ΥΠΕΞ.
Το Τουρκμενιστάν με τα τεράστια αποθέματά του θα μπορούσε να είναι μία από τις βασικές χώρες που θα ενταχθούν στο Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου. Περισσότερα από 190 πεδία πετρελαίου και φυσικού αερίου έχουν ανακαλυφθεί στο έδαφος του Τουρκμενιστάν, και τα αποθέματα υδρογονανθράκων πεδίων βαθέων υδάτων στην Κασπία Θάλασσα ανέρχονται σε 12 δισεκατομμύρια τόνους πετρελαίου και περισσότερα από 6 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Η κρατική εταιρεία πετρελαίου του Αζερμπαϊτζάν, SOCAR Elshad Nasirov, δήλωσε το 2019 ότι ο Νότιος Διάδρομος Φυσικού Αερίου μπορεί επίσης να μεταφέρει φυσικό αέριο από το Τουρκμενιστάν και το Καζακστάν. Ο Νότιος Διάδρομος εκτός των TANAP, TAP, θα περιλαμβάνει και τον αγωγό Νότιου Καυκάσου (SCP).
Από τα παραπάνω αντιλαμβάνεται κανείς ότι η Ελλάδα βρίσκεται ακριβώς στην μέση τεράστιων συμφερόντων. Από την μια οι χώρες του Καυκάσου που θέλουν την Τουρκία στο δυτικό άρμα για να μπορούν μεταφέρουν την ενέργεια τους εκτός Ρωσικής επιρροής, και από την άλλη το σύνολο των χωρών της Ευρώπης -πλην Γερμανίας- που θέλουν να απεξαρτηθούν από την πολιτική της Μόσχας που ασκεί μέσω της ενέργειας.
Έτσι η γεωοικονομική και γεωπολιτική αξία που αποκτά η Ελλάδα είναι επίσης τεράστια, μια αξία όμως που θα χαθεί μερικώς αν η Τουρκία γίνει, μέσω της Ρωσικής επιρροής, μια άλλη Συρία. Αυτό το έχει αντιληφθεί ο διπλωμάτης που έχει εφεύρει την γεωπολιτική αξία της Βορείου Ελλάδας στην ενέργεια, του Αμερικανού Πρέσβη Τζέφρι Πάιατ. Στην πρόσφατη συνέντευξη του στην Κυριακάτικη Real, μίλησε ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί η Ρωσική επιρροή, κάτι που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Ρωσικής Πρεσβείας στην Αθήνα.
Σε προηγούμενο άρθρο με τίτλο η Ρωσία «πνίγει» την Τουρκία με ενεργειακούς πολέμους – Νέα κρίση ο πόλεμος Αρμενία – Αζερμπαϊτζάν αναφερόταν «οι δύο αυτοί αγωγοί, TANAP-BTC, είναι ο νέος στόχος της Ρωσίας μέσω του κρίσης που ξέσπασε ανάμεσα στην Αρμενία και το Αζερμπαϊτζαν. Η κρίση στην περιοχή ξεκίνησε ακριβώς μετά της κυρώσεις των ΗΠΑ στον αγωγό Turkstream και ήταν ένα σαφέστατο μήνυμα της Μόσχας ότι δεν θα μείνουν αδρανείς ούτε σε αυτή την περιοχή. Οι αγωγοί TANAP και BTC ξεκινούν από το Αζερπαϊτζάν, εισέρχονται στην Γεωργία και από εκεί καταλήγουν στην Τουρκία παρακάπτοντας την Αρμενία. Κατά τις διαπραγματεύσεις και των δύο αγωγών, τόσο η Τουρκία όσο και το Αζερμπαϊτζάν απαίτησαν η Αρμενία να μείνει εκτός της διαδρομής που θα ήταν και πιο οικονομική διαδρομή, θάβοντας μια για πάντα οποιαδήποτε προσέγγιση των τριών χωρών. Μάλιστα Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζαν Ιλχάμ Αλίγιεφ είχε δήλωσει κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, «εάν πετύχουμε με αυτό το έργο, οι Αρμένιοι θα καταλήξουν σε πλήρη απομόνωση, κάτι που θα δημιουργούσε ένα επιπλέον πρόβλημα για το μέλλον τους, το ήδη ζοφερό μέλλον τους».Στο σημείο που οι αγωγοί παρακάμπτουν την Αρμενία και εισέρχονται στην Γεωργία, το Τοβούζ, προκλήθηκαν οι πρόσφατες συγκρούσεις ανάμεσα στις δύο χώρες. Στο άκουσμα των συγκρούσεων το μυαλό όλων πήγε στην διαφιλονικούμενη περιοχή του Ναγκόρνο – Καραμπάχ. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που οι δυνάμεις του Αζερμπαϊτζαν δεν ανταπέδωσαν με ευρείες επιχειρήσεις στις επιθέσεις. Ένας ολοκληρωτικός πόλεμος στην περιοχή Τοβούζ, θα ανάγκαζε το Μπακού να διακόψει την ροή στους αγωγούς.»
Το μεγάλο ερωτηματικό σε αυτή την εξίσωση παραμένει η Τουρκία, η οποία βλέπει ότι οι εκβιαστικές μεθόδους που χρησιμοποιεί για να επιβάλλει μια πολιτική που θα την φέρει μακρυά από την Μόσχα, δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα. Απέτυχε με το Ισραήλ πριν 10 χρόνια, απέτυχε το 2012 με την Αίγυπτο, απέτυχε το 2015 στην αποστολή που της ανέθεσε το ΝΑΤΟ στην Συρία σε μια τελευταία προσπάθεια απομάκρυνσης των Ρώσων, και όπως δείχνουν όλα, θα αποτύχει και με την Ελλάδα.
(από viadiplomacy.gr, 07/09/2020)