H κυβέρνηση του
Καζακστάν επιδιώκει την αναθεώρηση των όρων στη συμφωνία που υπέγραψε
με πολυεθνικές πετρελαϊκές εταιρείες το 1997 για την ανάπτυξη της
τεράστιας πετρελαιοφόρου περιοχής με την ονομασία Kashagan.
Βάσει των αρχικών όρων, τα έσοδα της χώρας από τη συμφωνία
ανέρχονται σε μόλις 120 εκατ. δολάρια -περί τα 84 εκατ. ευρώ- ετησίως
για τα δέκα πρώτα χρόνια από την έναρξη της παραγωγής, ποσό που
αντιστοιχεί μόλις στο 2% των συνολικών εσόδων του σχεδίου.
Το ιδιαίτερα χαμηλό μερίδιο του Καζακστάν, το οποίο στη συνέχεια
μειώθηκε περαιτέρω εξαιτίας καθυστερήσεων και αύξησης του κόστους,
οδήγησε την κυβέρνηση της χώρας στην απόφαση να διεκδικήσει δυναμικά
πιο ευνοϊκούς όρους στη συμφωνία.
Στο πλαίσιο αυτό, αξιωματούχοι της κυβέρνησης πραγματοποίησαν επαφές
με στελέχη της κοινοπραξίας των πετρελαϊκών εταιρειών που συμμετέχουν
στο πρόγραμμα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται η ιταλική Eni, η Exxon
Mobil, η Royal Dutch, η Shell, η Total, η Conoco Philips και η ιαπωνική
Inpex. Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τέθηκε και η αύξηση του
μεριδίου της κρατικής εταιρείας πετρελαίου του Καζακστάν, KazMunaigas,
πάνω από το 8,33% που κατείχε βάσει της αρχικής συμφωνίας. Η κυβέρνηση
της χώρας διεκδικεί, επίσης, αποζημιώσεις για την καθυστερημένη έναρξη
της λειτουργίας του σχεδίου, αλλά και για την αύξηση του κόστους
κατασκευής.
Καθυστέρηση
Τον Φεβρουάριο η Eni ανακοίνωσε ότι
η παραγωγή του πετρελαίου θα ξεκινήσει το 2010, αντί του 2008 που είχε
αρχικά ανακοινωθεί, ενώ αύξησε τις επενδύσεις της για την πρώτη φάση
υλοποίησης του σχεδίου από τα 9 δισ. δολ. στα 19 δισ. δολάρια. Κατά τη
διάρκεια της πρώτης φάσης, η οποία περιγράφεται ως «πειραματική»,
προβλέπεται ημερήσια παραγωγή πετρελαίου της τάξεως των 300.000 με
350.000 βαρελιών, η οποία αναμένεται να αποφέρει ετήσια κέρδη της
τάξεως των 6 δισ. δολαρίων.
Όπως προβλέπεται από την αρχική συμφωνία, μόλις το 2% αυτού του
ποσού θα αποδίδεται στην κυβέρνηση του Καζακστάν για τα επόμενα δέκα
χρόνια.
Σύμφωνα με έκθεση που δημοσίευσε το παρατηρητήριο της πετρελαϊκής
βιομηχανίας Platform, οι οικονομικές απώλειες για το Καζακστάν την
επόμενη δεκαετία ανέρχονται σε 20 δισ. δολάρια, λόγω των προβλημάτων
που έχουν προκύψει. Στον αντίποδα, η κοινοπραξία που έχει αναλάβει την
υλοποίηση του προγράμματος αμφισβητεί τα στοιχεία της Platform.
Προβλήματα στην επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας προέκυψαν και από εσωτερικές διαφωνίες στην κοινοπραξία.
Η Exxon δεν δέχεται να μειώσει το μερίδιό της κάτω από το 18,5%, ενώ
άλλες επιχειρήσεις έχουν ήδη αποδεχθεί το αίτημα να μειώσουν το μερίδιό
τους προκειμένου να αυξηθεί η συμμετοχή της κρατικής εταιρείας του
Καζακστάν.
Το πρόγραμμα για την ανάπτυξη της Kashagan είναι μεγαλειώδες από
κάθε άποψη: Οσον αφορά στο μέγεθός του, την τοξικότητα του πετρελαίου,
τις επιπλοκές στην επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας.
Ο Γκρεκ Μούτιτ από την Platform υποστηρίζει ότι «η αρχική συμφωνία
υπεγράφη σε μία περίοδο κατά την οποία η κυβέρνηση του Καζακστάν ήταν
εξαιρετικά ασταθής.
Οι εταιρείες του κλάδου εκμεταλλεύθηκαν αυτήν την κατάσταση
προκειμένου να εξασφαλίσουν όρους οι οποίοι θα μπορούσαν να βρίσκονται
σε ισχύ μέχρι και για τα επόμενα σαράντα χρόνια».
Από την πλευρά τους, οι πετρελαϊκές εταιρείες υποστηρίζουν ότι οι
ευνοϊκοί όροι που εξασφάλισαν είναι δικαιολογημένοι λόγω της
πολυπλοκότητας και των δυσκολιών που παρουσιάζει η συγκεκριμένη
περιοχή.
Πρόκειται για μία περιοχή με αβαθή ύδατα, για την εκμετάλλευση της
οποίας απαιτείται ειδικά σχεδιασμένος εξοπλισμός, ενώ ο εξαιρετικά
βαρύς χειμώνας επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τη συντήρηση των
εγκαταστάσεων. Επιπλέον, η τοξικότητα του πετρελαίου είναι η υψηλότερη
που έχει καταγραφεί ποτέ (18%), γεγονός για το οποίο απαιτήθηκε η
δημιουργία νέου, εξειδικευμένου εξοπλισμού.
Οι προκλήσεις που συνοδεύουν την ανάπτυξη του σχεδίου είναι μεγάλες.
Καθώς όμως οι πετρελαϊκές εταιρείες φρόντισαν να καλύψουν το κόστος
που θα απαιτηθεί μέσω του εσόδων που θα αποφέρει η εκμετάλλευσης της
περιοχής, το μεγαλύτερο μέρος του οικονομικού βάρους της συμφωνίας
επιβάρυνε την κυβέρνηση του Καζακστάν.
(δημοσιεύτηκε στην ΗΜΕΡΗΣΙΑ στις 5/1/08)