Με γεμάτη ατζέντα επισκέπτεται σήμερα ο ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν τη Σόφια. Το ταξίδι του ρώσου προέδρου έχει δημιουργήσει τεράστιο ενδιαφέρον για τις προοπτικές που δημιουργεί η αυξανόμενη ρωσική παρουσία στην περιοχή, αλλά και φόβο στη Δύση λόγω των μεγαλεπήβολων σχεδίων που προωθεί ο κ. Πούτιν. Η Βουλγαρία μέχρι πρόσφατα ήταν απόλυτα εξαρτημένη ενεργειακά από τη Ρωσία και μόλις τα τελευταία χρόνια ψάχνει τρόπους για να αυξήσει την παραγωγή της σε φυσικό αέριο.
Βασικό θέμα συζήτησης θα είναι η διακλάδωση του αγωγού φυσικού αερίου South Stream μέσα από τα εδάφη της Βουλγαρίας. Την προώθηση του αγωγού έχουν αναλάβει η ρωσική Gazprom και η ιταλική Eni. Το πρώτο τμήμα του αγωγού θα διατρέχει υποθαλάσσια τη Μαύρη Θάλασσα και θα καταλήγει στη Βουλγαρία. Από εκεί ο αγωγός θα χωρίζεται στα δύο. Η πρώτη διακλάδωση θα κατευθύνεται δυτικά προς την Ελλάδα και θα καταλήγει υποθαλάσσια στην Ιταλία. Η δεύτερη διακλάδωση θα κινείται βόρεια προς την Αυστρία και την Ουγγαρία. Στην ερώτηση, αν θα υπογραφεί κάποιο επίσημο έγγραφο σχετικά με τον αγωγό, ο Βούλγαρος ΥΠΕΞ αφήνει όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά: «Οι διαπραγματεύσεις για τον αγωγό South Stream συνεχίζονται δυναμικά και δεν είμαι σε θέση να προβλέψω, πότε και πού θα καταλήξουν. Ένα είναι βέβαιο: τα εθνικά μας συμφέροντα είναι σαφή και ξεκάθαρα και πρέπει να ληφθούν υπόψη, ώστε να προχωρήσουμε με το σχέδιο αυτό». Χαρακτηρίζει δε τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας κατά της επίσκεψης του ρώσου προέδρου ως «μη σοβαρές».
Αντιδράσεις ωστόσο για την εξέλιξη αυτή προκαλούνται και στους κόλπους της ΕΕ, καθώς η κατασκευή του αγωγού South Stream ανταγωνίζεται άμεσα τον υπό μελέτη αγωγό φυσικού αερίου Nabucco, ο οποίος πρόκειται να μεταφέρει μεγάλες ποσότητες αερίου (30BCM) από τα βάθη της Ασίας και τη Μέση Ανατολή προς τη Ευρώπη. Συγκεκριμένα το φυσικό αέριο θα μεταφέρεται από την Τουρκία στην Αυστρία μέσω Βουλγαρίας και Ρουμανίας. Απώτερος σκοπός της ΕΕ είναι η μείωση της «ενεργειακής» εξάρτησης της Ευρώπης από τη Ρωσία. Στην περίπτωση αυτή η Ρωσία βρίσκεται σε θέση ισχύος, καθώς έχει τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου, ενώ οι Βρυξέλλες απλώς αναζητούν προμηθευτές. Ανησυχία όμως δημιουργείται και στην Τουρκία, που βλέπει τα συμφέροντά της να θίγονται: αφενός η Gazprom δε θα είναι πια αναγκασμένη να διασχίζει τα τουρκικά εδάφη για να έχει πρόσβαση στην Ευρώπη, αφετέρου η προοπτική κατασκευής του αγωγού Nabucco αρχίζει να απομακρύνεται.
Παράλληλα, θα υπογραφεί αύριο και η συμφωνία για την ίδρυση της εταιρείας του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη και για τον σκοπό αυτό μεταβαίνει στη Βουλγαρία και ο Έλληνας Υπουργός Ανάπτυξης Χρήστος Φώλιας. Διαχειριστής του αγωγού θα είναι η ρωσική εταιρεία Trasneft, που ελέγχει άλλωστε το μεγαλύτερο μέρος των αγωγών στη Ρωσία.
Ο ρώσος Πρόεδρος όμως έχει ακόμα περισσότερες βλέψεις στα Βαλκάνια. Στη διάρκεια της επίσκεψης του στη Σόφια στοχεύει στην υπογραφή συμφωνίας για την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού Mπέλενε, που θα αναλάβει διεθνής κοινοπραξία με επικεφαλής τη ρωσική επιχείρηση Aτομστρογιεξπορτ.
Όμως ο Πούτιν δε σκοπεύει να περιορίσει την επιρροή της χώρας του μόνο στη Βουλγαρία. Εποφθαλμιά την εξαγορά της Σερβικής κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας NIS, που κατέχει μεταξύ άλλων υποδομών, δύο διυλιστήρια, έναν αγωγό παροχής αργού πετρελαίου και δίκτυο πρατηρίων διανομής καυσίμων στη Σερβία. Μνηστήρες για τη NIS όμως υπάρχουν πολλοί. Ανάλογα σχέδια για την απόκτησή της κάνει τόσο ο ρωσικός γίγαντας Lukoil, όσο και η αυστριακή OMV σε συνεργασία με τα Ελληνικά Πετρέλαια. Βέβαια υπάρχει διχογνωμία στις τάξεις της σερβικής κυβέρνησης σχετικά με αυτήν την αγοροπωλησία. Οι επικριτές θεωρούν το τίμημα της εξαγοράς εξευτελιστικό (μόλις 400εκατ. Ευρώ για το 51%), ενώ οι υποστηριχτές της θεωρούν ότι θα ωφελήσει πολλαπλά τη χώρα, αφού μεταξύ άλλων προβλέπουν και την κατασκευή ενός κλάδου του South Stream στη Σερβία, που θα προσφέρει ενεργειακή ασφάλεια στη χώρα. Αν η Gazprom τα καταφέρει τελικά, η Ρωσία θα ελέγχει απόλυτα ενεργειακά τα Βαλκάνια. Όπως οι ειδικοί αναλυτές επισημαίνουν η επίσκεψη του ρώσου προέδρου στη Σόφια συνδέεται άμεσα με τα σχέδια εξαγοράς της ΝIS.
Σε συνέντευξη του σε διεθνή πρακτορεία ο ΥΠΕΞ της Βουλγαρίας, Ιβάιλο Κάλφιν δήλωσε: «Η αντικειμενική ανάλυση δείχνει ότι με παρόμοιες συμφωνίες όχι μόνο δεν αυξάνεται η υποτιθέμενη ‘εξάρτηση’ της Βουλγαρίας από τη Ρωσία, αλλά ακριβώς το αντίθετο: υπάρχουν στρατηγικά και οικονομικά οφέλη για τη χώρα μας». Παρόλα αυτά ο συμπατριώτης του Plamen Pantev διευθυντής του Ινστιτούτου Ασφάλειας και Διεθνών Σπουδών στη Σόφια είναι πιο επιφυλακτικός, καθώς θεωρεί ότι η θέση της Βουλγαρίας θα είναι πολύ λεπτή: αφενός θα αποκτήσει κύρος ως χώρα, σε θέση κλειδί για τη μεταφορά φυσικού αερίου, αν συμφωνήσει με τη Gazprom, αφετέρου όμως αυξάνεται η εξάρτησή της από τη Ρωσία σε ότι αφορά την ενέργεια.
Για άλλη μια φορά ο πολυμήχανος και δυναμικός ρώσος ηγέτης έχει προκαλέσει αμηχανία σε Ανατολή και Δύση, καθώς είναι πλέον σαφές, ότι είναι διατεθειμένος, αν χρειαστεί, να δώσει μάχη χαρακωμάτων για να ισχυροποιήσει την παρουσία της Ρωσίας στην περιοχή μέσα από μια σειρά βασικών και κρίσιμων ενεργειακών έργων.