Η αυξανόμενη επιρροή της Ρωσίας στην Ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου, κάτι που έγινε πολύ αισθητό την περασμένη εβδομάδα όταν ο πρόεδρος Πούτιν εκλείδωσε την συμφωνία με την Βουλγαρική κυβέρνηση για την κατασκευή του νέου αγωγού South Stream, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου και σε μία πλήρη απεξάρτηση από την μέχρι σήμερα ισχύουσα ιστορική σχέση πετρελαίου – φυσικού αερίου. Η εκτίμηση αυτή δεν είναι μία απλή υπόθεση αλλά στηρίζεται σε μία σειρά από στοιχεία που έχουν προκύψει μέσα από τις εξελίξεις των τελευταίων μηνών.
Τον περασμένο Νοέμβριο η Gazprom και η κυβέρνηση του Τουρκμενιστάν συμφώνησαν ν’ αυξήσουν την τιμή του Τουρκμενικού αερίου στα 130 δολάρια ανά χίλια κυβικά μέτρα (km³), από τα 100 δολάρια που ήτο η τιμή μέχρι τότε (Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών το κόστος παραγωγής του αερίου στο Τουρκμενιστάν ανέρχεται στα 80 δολάρια ανά km³). Η νέα αυτή τιμή ισχύει ήδη από τις αρχές Ιανουαρίου 2008 ενώ από τον Ιούλιο η τιμή αυτή θ’ αυξηθεί περαιτέρω για να διαμορφωθεί στα 150 δολάρια /km³. Οι αυξήσεις αυτές εκρίθηκαν απαραίτητες ώστε: (α) να ενισχυθεί οικονομικά το Τουρκμενιστάν στον προγραμματισμό του για μεγαλύτερη εκμετάλλευση των κοιτασμάτων του και αύξηση της παραγωγής του αλλά και (β) η Gazprom για να καλύψει το επιπλέον κόστος για την κατασκευή και λειτουργία των νέων υποδομών που θα χρειασθούν για την μεταφορά του Τουρκμένικου αερίου στην εσωτερική της αγορά αλλά και πιο Δυτικά. Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατες δηλώσεις του CEO της Gazprom κ. Aleksei Miller αναμένονται και νέες αυξήσεις καθώς το 2009 θα τεθεί σε εφαρμογή ένας νέος τύπος υπολογισμού της τιμής του αερίου, που προφανώς έχει ήδη συμφωνηθεί ανάμεσα στις δύο πλευρές, ο οποίος και θα καθορίσει την διαμόρφωση των τιμών μέχρι το 2028.
Να σημειώσουμε ότι η Ρωσία εισάγει ετησίως γύρω στα 50 δις. κυβικά μέτρα Τουρκμενικού αερίου το οποίο διαθέτει κυρίως στην Ουκρανία. Τώρα η Ουκρανία θ’ αναγκασθεί να πληρώνει στην Gazprom 160-180 δολάρια/km³ γεγονός που την αναγκάζει ν’ αυξήσει τα κόμιστρά του Ρώσικου αερίου που διέρχεται μέσα από το σύστημα αγωγών τους και εξάγεται στην Ευρώπη. Σήμερα η Ουκρανία χρεώνει την Gazprom 1,6 δολάρια ανά km³ για την μεταφορά αερίου, τιμή η οποία αναμένεται να διπλασιασθεί μέχρι τα τέλη του έτους.
Βάσει των ανωτέρω στοιχείων αλλά και ως αποτέλεσμα της γενικότερης περιρρέουσας ατμόσφαιρας αντιπαλότητας που χαρακτηρίζει πλέον τις Ευρω - Ρωσικές ενεργειακές σχέσεις, οι νέες τιμές Ρωσικού αερίου που πρόκειται σύντομα να ισχύσουν στην Ευρωπαϊκή αγορά θ’ αγγίξουν τα 350 δολάρια ανά χίλια κυβικά μέτρα (km³). Το νούμερο αυτό προκύπτει από πρόσφατες δηλώσεις το ισχυρού άνδρα της Gazprom, και μέλλοντα προέδρου της Ρωσίας, κ. Alexandrer Medvedev. Όμως οι εξελίξεις τρέχουν πιο γρήγορα και όπως έγινε γνωστό η Gazprom ήδη τιμολογεί την ΔΕΠΑ με 360 δολάρια/km³ για το Α’ Τρίμηνο του 2008.
«Οι αυξήσεις στην τιμή του αερίου υποκινούνται από πολιτικούς λόγους και δεν μπορούν να εξηγηθούν από τις αυξήσεις στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου», δηλώνει υψηλά ιστάμενο στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες. «Είναι ξεκάθαρο ότι η Gazprom είναι εξοργισμένη απ’ την Ευρωπαϊκή στάση στο πλαίσιο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρισμού και αερίου, και τον αποκλεισμό του Ρωσικού μονοπωλίου που τώρα επιχειρείται με νομοθετική ρύθμιση ώστε να μην συμμετέχει ισότιμα στην Ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας» τονίζει με νόημα το ανωτέρω στέλεχος. Όπως και να έχουν τα πράγματα το γεγονός είναι ότι έχουμε πλέον εισέλθει σε μία νέα εποχή συνεχών ανατιμήσεων στην Ευρωπαϊκή αγορά αερίου, κάτι που έχει ήδη επιπτώσεις στην Ελληνική αγορά φυσικού αερίου αφού αναμένεται να επηρεάσει σύντομα τις τιμές σε επίπεδο οικιακού/εμπορικού καταναλωτή.
Από τη μία πλευρά οι απαρατσίκ της Gazprom διαρρηγνύουν τα ιμάτια τους ότι οι νέες αυξημένες τιμές είναι απόλυτα αναγκαίες και αντανακλούν τις αυξημένες τιμές του πετρελαίου, αφού ως γνωστό οι τιμές του φυσικού αερίου εξαρτώνται περίπου κατά 70% από ένα καλάθι ποικιλιών αργού, και άρα δεν μπορούν να παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα. Από την άλλη όμως οι ίδιοι αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα όπως μακροπρόθεσμα οι τιμές αποσυνδεθούν από την τιμή του πετρελαίου, αφού σε αντίθεση με την αγορά του πετρελαίου δεν παρατηρείται ούτε στενότητα στην παραγωγή ενώ απεναντίας η προσφορά αυξάνεται ραγδαία χρόνο με το χρόνο.