Ακούγοντάς τους, κατάλαβα ότι οι καινοτόμοι συμπατριώτες μας δεν είναι κοντά μας για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί στη χώρα δεν υπάρχει κουλτούρα καινοτομίας. Δεύτερον, και συνεπακόλουθο, γιατί χωρίς τέτοια κουλτούρα δεν ανθίζει κανένας μηχανισμός καινοτομίας. Η καινοτομία είναι αντίληψη ζωής. Απαιτεί περιέργεια, ελευθερία σκέψης, βαθιά τεχνική γνώση, επιμονή, πειθαρχία ενεργειών και απόλυτη στόχευση στο προσδοκώμενο. Είναι προσέγγιση υψηλού διακυβεύματος, η οποία γεννά πολλές αποτυχίες και σημαντικές επιτυχίες. Οδηγείται από την ορμή της διάκρισης για το ξεπέρασμα των ορίων της μέχρι σήμερα κατανόησης. Είναι πράξη εξωσυμβατικής δημιουργίας, που νομοτελειακά υπονομεύει τη βεβαιότητα. Στην Ελλάδα, η αναζήτηση της σιγουριάς, η ανυπομονησία για το αποτέλεσμα, η εσωστρέφεια και ο φθόνος της επιτυχίας άλλων αποτελούν εμπόδια στην κουλτούρα της καινοτομίας.
Η διεργασία της καινοτομίας δεν δομείται και δεν συστηματοποιείται σε λεπτομέρεια. Μπορεί μόνον να μπει σε μερικά φαρδιά και συγκοινωνούντα κανάλια, τα οποία ενώνουν το ταλέντο και τα κεφάλαια για να διαμορφώσουν τα οικοσυστήματα που είναι αναγκαία για επιτυχή παραγωγή της διεργασίας. Τα τρία κύρια στάδια της διεργασίας, η βασική, η εφαρμοσμένη έρευνα και η επιχειρηματοποίηση των ευρημάτων, πρέπει να είναι ισχυρά συζευγμένα και απρόσκοπτα τροφοδοτούμενα με κεφάλαια για να έρθει το αποτέλεσμα. Τα μικρά μεγέθη των ελληνικών εταιρειών και το περιορισμένο τοπικό venture capital δεν επαρκούν για τη χρηματοδότηση των δύο τελευταίων σταδίων. Ως ακόλουθο, η βασική έρευνα, η οποία υποχρηματοδοτείται από το κράτος, δεν μπορεί να αποκτήσει κατεύθυνση και να συνδεθεί με την εφαρμοσμένη.
Στην Ελλάδα υπάρχει το ταλέντο, αλλά η ζεύξη των σταδίων είναι ανύπαρκτη και η χρηματοδότηση ελλειμματική. Ο στόχος είναι να ταυτίζεται η χώρα μας με ένα παγκόσμια αναγνωρίσιμο υποσύνολο καινοτόμων εφαρμογών, όπως ταυτίζεται με την ελληνόκτητη ναυτιλία. Αυτό απαιτεί ιδέες παγκόσμιου βεληνεκούς, οι οποίες τεστάρονται από τον ανταγωνισμό. Οσες επιβιώνουν, έχουν πιθανότητα να γίνουν παγκόσμιες επιτυχίες. Η αλληλουχία αυτή προσελκύει φυσικά τα εταιρικά και θεσμικά κεφάλαια που είναι απαραίτητα. Η διαμόρφωση ισχυρών δικτύων και η μεγάλη χρηματοδότηση, αρχικά κρατική, αποτελούν ουσιαστικές προϋποθέσεις για τη θεμελίωση οικοσυστημάτων καινοτομίας.
Οπως η παγκόσμια ναυτιλία έχει κέντρα βάρους, έτσι και στην καινοτομία η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει ένα από αυτά.
Ο κ. Κώστας Σ. Μητρόπουλος είναι σύμβουλος Επιχειρήσεων
(από την εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ")