Παρά το γεγονός ότι τα ενεργειακά θέματα σε όλες τους τις εκφάνσεις αποτελούν ίσως το σοβαρότερο σκέλος σε αυτήν την χρονική φάση της Ελληνο-Τουρκικής οικονομικής σχέσης, αυτά σύμφωνα με πληροφορίες δεν θ’ αποτελέσουν βασικό σημείο αναφοράς, στο πλαίσιο των συνομιλιών, χθες και σήμερα, κατά την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Άγκυρα.
Η μεταφορά αξιόλογων ποσοτήτων φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας και Ελλάδος προς την Ευρώπη (βλέπε αγωγοί TAP και IGI), η διασύνδεση των ηλεκτρικών δικτύων των δύο χωρών και η ανάπτυξη συνεργασίας στον ηλεκτροπαραγωγικό τομέα αλλά και η εκμετάλλευση των πετρελαϊκών κοιτασμάτων του Αιγαίου – αφού προηγουμένως αποσαφηνισθεί το καθεστώς της υφαλοκρηπίδας – αποτελούν τους κύριους ενεργειακούς τομείς κοινού ενδιαφέροντος των δύο χωρών.
Το θέμα του φυσικού αερίου, (πριν καν αρχίσει η συνεργασία μέσω του περίφημου Ελληνο-Τουρκικού αγωγού που εγκαινιάσθηκε μόλις τον περασμένο Νοέμβριο), αποτελεί ήδη ένα εξαιρετικά ευαίσθητο θέμα και η Τουρκική αμηχανία είναι εμφανέστατη μετά την διακοπή εδώ και δύο εβδομάδες της ροής αερίου προς την Ελλάδα από την BOTAS, η οποία έχει την ευθύνη της διαχείρισης των αγωγών αερίου και πετρελαίων της γείτονος. Η αδυναμία της BOTAS να τροφοδοτήσει το Ελληνικό σύστημα έστω και με τις συμφωνηθείσες μικρές ποσότητες (μέχρι 0,3 BCM τον χρόνο) αποτελεί κόλαφο και προδιαθέτει για το ναυάγιο που πρόκειται να ακολουθήσει.
Σύμφωνα με πληροφορίες προερχόμενες από ενεργειακούς κύκλους της Άγκυρας υπάρχει έντονη Τουρκική δυσφορία για την σύσφιξη των Ελληνο-Ρωσικών ενεργειακών σχέσεων (βλέπε Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη με παράκαμψη των Δαρδανελίων και αγωγός αερίου South Stream) και την εκ’ των πραγμάτων περιθωριοποίηση της Τουρκίας. Για αυτό η προοπτική ανάπτυξης ενός ισχυρού Τουρκο-Ελληνικού άξονα διαμετακόμισης αερίου προς Ιταλία εμφανίζεται τώρα ισχνή, αφού σε αυτό το στάδιο η Τουρκία δεν έχει πλέον ουδένα σοβαρό οικονομικό ή πολιτικό όφελος για να ενισχύσει μία τέτοια προσπάθεια.
Μακροπρόθεσμα βέβαια η Τουρκία δεν θέλει ν’ αποποιηθεί τελείως του ρόλου της ως διαμετακομιστικής χώρας στην μεταφορά σοβαρών ποσοτήτων αερίου προς την Ευρώπη. Μόνο βέβαια που δεν θα επιλέξει την ΔΕΠΑ και την ΕΝΙ ως συνεταίρους, αφού οι εταιρείες αυτές συμμετέχουν ήδη ενεργά στο South Stream, αλλά θα προτιμήσει την ουδέτερη Ελβετική εταιρεία EGL και τους μελλοντικούς εταίρους της, την επίσης ουδέτερη Νορβηγική εταιρεία STATOIL, που ως γνωστό προωθούν τον αγωγό TAP (Τουρκία, Ελλάδα, Αλβανία, Ιταλία).
Σε ότι αφορά το εξ’ ίσου σοβαρό θέμα της εκμετάλλευσης των πετρελαϊκών κοιτασμάτων του Αιγαίου, ο κ. Καραμανλής έθεσε έμμεσα το θέμα προτείνοντας προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για την επίλυση του θέματος της υφαλοκρηπίδας, γνωρίζοντας όμως κατά βάθος ότι μία τέτοια ενέργεια τώρα ουδένα πρακτικό όφελος θα είχε (απεναντίας κινδυνεύουμε να βγούμε ζημιωμένοι) εάν προηγουμένως η χώρα μας δεν επεκτείνει το εύρος των χωρικών της υδάτων. Οιαδήποτε προσφυγή στην Χάγη χωρίς προηγούμενη επέκταση της αιγιαλίτιδος ζώνης μας στα 12 ν.μ., όπου αυτό είναι εφικτό, (βάσει των δικαιωμάτων που μας παρέχει το Διεθνές Δίκαιο της Θαλάσσης του Montego Bay) θ’ αποτελούσε στην πράξη απεμπόληση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων και θα περιέπλεκε ακόμη περισσότερο την όλη κατάσταση. Περί αυτού όμως του θέματος ο κ. Καραμανλής ετήρησε σιγή για να μη δυσαρεστήσει τους οικοδεσπότες του οι οποίοι ως γνωστό θεωρούν μία τέτοια ενέργεια καθαρή πρόκληση και αιτία πολέμου, casus belli, εκ μέρους της Ελλάδος. Όμως το θέμα της εκμετάλλευσης των πετρελαίων του Αιγαίου είναι ζωτικής σημασίας και για τις δύο χώρες, οι οποίες σύντομα θ’ αντιμετωπίσουν σοβαρό ενεργειακό πρόβλημα.
Εν ολίγοις η επίσκεψη στην Άγκυρα του Έλληνα πρωθυπουργού ήτο άνευ ουσιαστικού περιεχομένου, πέραν της βελτίωσης ενός επίπλαστου κλίματος καλής γειτονίας, αφού τα σημαντικά θέματα των ενεργειακών αποθεμάτων και προμηθειών δεν εθίγησαν καν για να μην χαλάσουν οι καρδίες μας. Όμως δεν θα ήτο προτιμότερο να χαλάσουν οι καρδίες μας τώρα, παρά να αντιμετωπίσουμε σοβαρό ενεργειακό πρόβλημα αύριο;