με την αποθήκευση ενέργειας, προκειμένου να επισπεύσουν τον ανασχηματισμό του ενεργειακού συστήματος της περιοχής, καθώς και να εμπλουτίσουν την αγορά με νέες τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Παρά ταύτα δεν έχει εξαλειφθεί ο κίνδυνος, τα μέτρα που έχουν ληφθεί έως τώρα, να μην είναι αρκετά για να επιτευχθούν οι φιλόδοξοι στόχοι της Ε.Ε. για την καθαρή ενέργεια.
Την ανάγκη για αποθήκευση ενέργειας οδηγεί και καθορίζει η στοχαστικότητα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας δηλαδή, το γεγονός ότι είναι απρόβλεπτη η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από αυτές και δεν μπορεί να αυξομειωθεί ώστε να μπορεί να καλύπτει τη ζήτηση ανά πάσα ώρα και στιγμή του 24ώρου. Υπ΄αυτή την έννοια, η συμμετοχή τους στις χονδρεμπορικές αγορές δεν μπορεί να εξασφαλίσει πάρα ένα μικρό ποσοστό του κόστους αυτών των εγκαταστάσεων, κάτι που γίνεται φανερό στην περίπτωση της ελληνικής αγοράς, όπου διαπιστώνονται υψηλά επίπεδα κενού χρηματοδότησης που εγγίζουν ή και υπερβαίνουν το 70% του συνολικού κόστους αυτών των μονάδων.
Προκειμένου να προλειάνει το έδαφος για την ανάπτυξη της τεχνολογίας, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει αναλάβει να φέρει σε πέρας μια σειρά ενεργειών που κατατείνουν στη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου θεσμικού πλαισίου για την εγκατάσταση μονάδων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Το Υπουργείο συνεπικουρείται σε αυτή την κατεύθυνση από το Μετσόβειο Πολυτεχνείο, το οποίο, εκπόνησε μελέτη για λογαριασμό της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ), με την οποία αναδεικνύεται ο ζωτικός ρόλος των συστημάτων κεντρικής αποθήκευσης για το εγχώριο σύστημα. Μάλιστα, η μελέτη του ΕΜΠ δείχνει πως τα μέγιστα οφέλη για το σύστημα θα προέλθουν εάν η ισχύς προέλθει από ένα μείγμα τεχνολογιών και χαρακτηριστικών διάρκειας.
Στη μελέτη επισημαίνεται χαρακτηριστικά, πως μια πιθανή λύση για την έγκαιρη δρομολόγηση σημαντικών έργων μπορεί να προσφέρει η εισαγωγή σχημάτων ενίσχυσης των επενδύσεων αποθήκευσης, που θα αντισταθμίσουν την αβεβαιότητα που εμπεριέχει η προσδοκώμενη είσπραξη εσόδων από τις αγορές, αλλά και το χρηματοδοτικό κενό των έργων έτσι ώστε οι επενδύσεις να γίνουν βιώσιμες και χρηματοδοτήσιμες.
Ένας τρόπος για να συμβεί αυτό θα ήταν, τονίζεται, η επενδυτική ενίσχυση υπό μορφή επιδότησης κεφαλαίου, ή φοροαπαλλαγών και άλλων επενδυτικών κινήτρων, ενώ τα επιλέξιμα έργα θα προκύπτουν μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας.
Στη μελέτη επισημαίνεται σαφώς πως, εν όψει της προβλεπόμενης διείσδυσης ΑΠΕ σε ποσοστό 60% επί της τελικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, έως το 2030, όπως προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), η εγκατεστημένη ισχύς νέων αποθηκευτικών μονάδων θα πρέπει να ανέρχεται μεταξύ 1500-1750 MW.
Κάπως έτσι το ΥΠΕΝ, με απόφαση της Γενικής Γραμματέως Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αλεξάνδρας Σδούκου, προχώρησε στη σύσταση ομάδας έργου με αποστολή να διαμορφώσει και συμπηρώσει το ρυθμιστικό πλαίσιο για την εγκατάσταση έργων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.
Ήδη, προ μερικών 24ώρων δημοσιεύτηκε από το Υπουργείο η έκθεση της Επιτροπής Ειδικών για το θέμα. Στο κείμενο περιλαμβάνονται ειδικά κεφάλαια για την αδειοδότηση, τη συμμετοχή στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, τη σύνδεση στα δίκτυα, την ενσωμάτωση σε εγκαταστάσεις κατανάλωσης, τα σχήματα στήριξης επενδύσεων, τα μη διασυνδεδεμένα νησιά και τις δράσεις των φορέων.
Η Επιτροπή προκρίνει, μάλιστα τη λύση του «χαρτοφυλακίου» από εκείνη της «διακριτής οντότητας» προκειμένου για τη συμμετοχή αποθηκευτικών σταθμών μικρής και μεσαίας κλίμακας στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και ισχύος καθώς και για τις εγκαταστάσεις κατανάλωσης με αποθήκευση. Πιο συγκεκριμένα, ενδεχόμενη συμμετοχή των εν λόγω συστημάτων ως διακριτές οντότητες να οδηγεί σε αύξηση του κόστους διαχείρισης των σταθμών και να ορθώνει εμπόδια στη βιώσιμη και αποδοτική λειτουργία τους.
Επίσης, τα χαρτοφυλάκια σταθμών αποθήκευσης θα έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν στην Αγορά Επόμενης Ημέρας και την Ενδοημερήσια Αγορά, ενώ θα μπορούν να συμμετέχουν στην Αγορά Εξισορρόπησης είτε ως Συμβαλλόμενα Μέρη με Ευθύνη Εξισορρόπησης, είτε ως Πάροχοι Υπηρεσιών Εξισορρόπησης.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμ πως το ΥΠΕΝ επεξεργάζεται ήδη πρόταση που αφορά στο διαγωνιστικό σχήμα επενδυτικής στήριξης των αυτόνομων συστημάτων αποθήκευσης με μπαταρίες, όπως επισήμανε η κα Σδούκου, σε ομιλία της στο πλαίσιο του συνεδρίου «Επενδύοντας στην Πράσινη Ενεργειακή Μετάβαση: Αποθήκευση Ενέργειας - Νέες Τεχνολογίες-Εξοικονόμηση».
Σύμφωνα με την Γ.Γ. Ενέργειας, το Υπουργείο προγραμματίζει να αποστείλει σχετική επιστολή στην αρμόδια Επιτροπή της Κομισιόν, ίσως και πριν από το τέλος του καλοκαιριού, καθώς ο προγραμματισμός φέρει το διαγωνισμό να διενεργείται μέσα στο α’ τρίμηνο του επομένου έτους.
Όπως ανακοινώθηκε σχετικά, μέσω του διαγωνισμού θα διατεθούν 200 εκατ. ευρώ για την επενδυτική ενίσχυση συστημάτων μπαταριών συνολικής ισχύος, τουλάχιστον 500 MW, μ τη διαδικασία να αναμένεται να ολοκληρωθεί σύντομα, κατά τρόπο ώστε να τηρηθούν αυστηρές προθεσμίες που προβλέπονται στο Εθνικό Σχέδιο «Ελλάδα 2.0». Είναι χαρακτηριστικό του ενδιαφέροντος για την τεχνολογία, το γεγονός ότι στο «Ελλάδα 2.0», προβλέπεται να διατεθούν συνολικά 450 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση έργων και των δύο τεχνολογιών αποθήκευσης, δηλαδή, μπαταρίες και αντλησιοταμίευση. Όπως είπε χαρακτηριστικά η κα Σδούκου, αυτά τα κονδύλια επαρκούν για να επιδοτήσουν μέχρι 40% του συνολικού κόστους υλοποίησης των αυτόνομων μονάδων που κρίνονται απολύτως απαραίτητες για να υποστηριχθεί η περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ έως το 2030.
Παράλληλα με το διαγωνιστικό τμήμα του σχεδίου, το ΥΠΕΝ επεξεργάζεται προτάσεις για ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας αυτών των μονάδων που εικάζεται πως θα έτοιμο από το ερχόμενο φθινόπωρο.
Σύμφωνα με την έκθεση της Ομάδας Έργου του ΥΠΕΝ, στην παραπάνω διαδικασία θα συμπεριληφθεί όλο το φάσμα εφαρμογών αποθήκευσης, που σημαίνει πως εκτός από τις αυτόνομες μονάδες, θα επιτραπεί ο συνδυασμός ΑΠΕ με αποθήκευση, καθώς και η προώθηση της εγκατάστασης μπαταριών σε κατοικίες, επιχειρήσεις και βιομηχανίες. Ήδη καταγράφεται έντονο ενδιαφέρον για επενδύσεις σε σταθμούς αποθήκευσης ενέργειας, με τα στοιχεία της ΡΑΕ να μην αφήνουν περιθώριο για αμφισβητήσεις. Από τον Οκτώβριο του 2019, η Αρχή έχει δεχτεί αιτήματα για 123 υποψήφια έργα και των δύο τεχνολογιών κεντρικής αποθήκευσης, ήτοι μπαταρίες και αντλησιοταμίευση, συνολικής ισχύος 12.229 ΜW. Από αυτές, οι 110 αφορούν σε συστήματα αποθήκευσης με μπαταρίες και άλλες 12 αιτήσεις σε έργα αντλησιοταμίευσης, εκτός της μονάδας της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή στην Αμφιλοχία.
Τους τελευταίους δώδεκα μήνες καταγράφεται στην Ελλάδα έκρηξη ενδιαφέροντος για αδειοδότηση νέων εγκαταστάσεων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, με την ισχύ τους, στα μέσα του 2021, να υπερβαίνει τα 9000 MW. Είναι χαρακτηριστικό, επίσης, πως οι περισσότερες εξ αυτών έχουν ήδη μετατραπεί σε άδειες παραγωγής, υπερκαλύπτοντας μακράν τις ανάγκες του εθνικού συστήματος, μεσοπρόθεσμα.
Η αποθήκευση, ως στοιχείο ευελιξίας, έχει ευεργετική επίδραση στις αγορές, αφού περιορίζει τις διακυμάνσεις των τιμών στην ημερήσια αγορά ενέργειας, όπως και τα διαστήματα εκφυλισμού τους σε μηδενικά ή αρνητικά επίπεδα, με το να παρέχει άφθονες και ποιοτικές υπηρεσίες ευελιξίας που αποτρέπουν την εμφάνιση ακραίων τιμών στην αγορά εξισορρόπησης και να προσφέρει ευκαιρίες για σύναψη διμερών συμβολαίων (PPA’s) και συγκρότηση χαρτοφυλακίων με όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά, αλλά κυρίως με τις ΑΠΕ, αναφέρεται χαρακτηριστικά στη μελέτη.
«Για όλους τους παραπάνω λόγους, η αποθήκευση αναδεικνύεται στο πολυεργαλείο των σύγχρονων ηλεκτρικών συστημάτων. Παρ’ ότι δεν πρόκειται για κάποιο νέο στοιχείο -σταθμοί αντλησιοταμίευσης λειτουργούν επί περίπου έναν αιώνα- τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται διεθνώς ένα διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη νέων εγκαταστάσεων, συσχετισμένο κυρίως με τη μεγάλη ανάπτυξη των ΑΠΕ και τις ανάγκες αντιστάθμισης της μεταβλητότητάς τους. Διατάξεις αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να βρεθούν σε κάθε σημείο του ηλεκτρικού συστήματος (παραγωγή, μεταφορά, διανομή, εγκαταστάσεις τελικών χρηστών), επιτελώντας γενικές και οριζόντιες λειτουργίες (π.χ. χρονικής μετάθεσης της παραγωγής ή κατανάλωσης ενέργειας), όσο και ειδικές λειτουργίες συσχετισμένες με την εκάστοτε εφαρμογή», προστίθεται στη μελέτη.
Το σχέδιο για την αποθήκευση ενέργειας αναμένεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση εντός του καλοκαιριού, έτσι ώστε έως τον Οκτώβριο να έχει εγκριθεί από την Κομισιόν. Ωστόσο τις θέσεις και απόψεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την αποθήκευση αμφισβητεί τμήμα της αγοράς και διεθνείς φορείς ΑΠΕ, επειδή, όπως υποστηρίζουν αναστέλει την εκτέλεση όλων των υβριδικών έργων αποθήκευσης που συνδυάζονται με ΑΠΕ, έως το τέλος του έτους.
Ειδικότερα ο WindEurope επισήμανε με ανακοίνωσή του ότι το ΥΠΕΝ δεν διαβουλεύτηκε εξ αρχής με τους stakeholders της αγοράς πριν από την ψήφιση του νομοσχεδίου. Υπογραμμίζεται ακόμη ότι το νομοσχέδιο στέλνει αρνητικά σήματα στους ενδιαφερόμενους να επενδύσουν στην Ελλάδα και υπονομεύει την εμπιστοσύνη τους για τη διαφανή λειτουργία της εγχώριας αγοράς.
Mπορείτε να δείτε όλη την εισήγηση της Επιτροπής του ΥΠΕΝ εδώ