Την περασμένη δεκαετία η Αφρική βίωσε μιαν άνευ προηγουμένου έκρηξη στις επενδύσεις στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Καθώς οι μεγάλες εταιρείες αποκλείστηκαν ή αποτράπηκαν από το να επενδύσουν στην Μέση Ανατολή, η Αφρική έχει προσφέρει, σε αντίθεση, στους πολυεθνικούς κολοσσούς, σχετικώς ευνοϊκούς όρους και εκτεταμένη πρόσβαση στα πετρελαϊκά πεδία της, την τελευταία 15ετία. Η Μαύρη Ήπειρος μπόρεσε να αντλήσει κεφάλαια από τις κορυφαίες εταιρείες του τομέα, όπως είναι η ExxonMobil και η Shell που αναζητούν να εκμεταλλευτούν την πλούσια και σχετικώς ανεκμετάλλευτη γεωλογία της, ιδίως στον Κόλπο της Γουινέας και της Βόρειας Αφρικής.
Διαθέτει, επίσης, την υψηλότερη αναλογία σε «ελαφρύ» και «γλυκό» αργό πετρέλαιο στον πλανήτη, που προτιμούν τα διυλιστήρια των μεγάλων καταναλωτριών χωρών, ενώ το 83% των πετρελαϊκών αποθεμάτων της προέρχεται από πεδία που αποδίδουν περισσότερα από 100 εκατ. βαρέλια.
Το 2006, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζωρτζ Μπους ανακοίνωσε μια νέα στρατηγική που συνίστατο στη μείωση των εισαγωγών πετρελαίου από την Μέση Ανατολή, πολιτική που μπορεί, ενδεχομένως, να αποδειχτεί μεγάλης στρατηγικής σημασίας για την Αφρική. «Η άνοδος της Αφρικής ως ενεργειακή περιοχή δεν είναι μια βραχυχρόνια τάση», υποστηρίζει ο Ρομπερτ Γκίλον, αναλυτής στην εταιρεία συμβούλων John S. Herold.
Η λεκάνη της Σίρτης στην Λιβύη είναι η μεγαλύτερη πετρελαϊκή τοποθεσία αφού σε αυτήν εντοπίζεται περισσότερο από το 20% των υπολογιζόμενων σε 300 δισ. βαρέλια αποθεμάτων σε αργό πετρέλαιο της Μαύρης Ηπείρου. Τα υπόλοιπα αποθέματα έχουν εντοπιστεί σε άλλες 10 λεκάνες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Νιγηρίας, της Αγκόλας, της Αλγερίας και της Αιγύπτου. Ειδικά, η Αγκόλα και η Νιγηρία, με τα μεγάλα αποθέματά τους σε αργό πετρέλαιο, που βρίσκονται σε μεγάλα θαλάσσια βάθη, αναμένονται να μετατραπούν σε σημαντικούς παραγωγούς.
Καθώς οι πετρελαϊκές τιμές έχουν εκτιναχθεί στα ύψη, η Αφρική βιώνει, επίσης, μιαν έκρηξη στην εκμετάλλευση περιθωριακών πετρελαϊκών πεδίων καθώς και των επενδύσεων και της εκδήλωσης ενδιαφέροντος για νέες περιοχές, από τις σημαντικές ανακαλύψεις της TulΙow Oil στην Γκάνα και την Ουγκάντα μέχρι και το αιφνίδιο ενδιαφέρον της Κίνας για την εξασφάλιση δικαιωμάτων εξόρυξης στην Σομαλία. Οι ασιατικές εταιρείες, ιδίως οι κρατικά ελεγχόμενες από την Κίνα, έχουν, επίσης, αρχίσει να συρρέουν στην περιοχή, αμφισβητώντας την κυριαρχία των παραδοσιακών μεγάλων ανταγωνιστριών τους από την Δύση.
Έρευνα που διενήργησε η John S. Herold υπολογίζει πως στο διάστημα 2002-2006 οι δημόσια εισηγμένες πετρελαϊκές εταιρείες τριπλασίασαν τις επενδυτικές δαπάνες τους στην Αφρική, ποσοστό που ανέρχεται σε 20% υψηλότερο από τις αντίστοιχες δαπάνες τους ανά τον πλανήτη για την ίδια χρονική περίοδο.
Εν τούτοις, ο αντίκτυπος του αυξανόμενου επιχειρηματικού ενδιαφέροντος δεν μετουσιώνεται πάντα σε απτά οικονομικά οφέλη για τις αφρικανικές χώρες.
Η εκρηκτική άνοδος των τιμών του πετρελαίου απειλεί να αφανίσει τα πρόσφατα οικονομικά οφέλη που κατέγραψε αυτή που θεωρείται τόσο ως η πιο φτωχή, οικονομικά, ήπειρος στον πλανήτη, όσο και η πιο ταχύτατα αναπτυσσόμενη ζώνη εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου την τελευταία δεκαετία.
Το μερίδιο της Αφρικής στην παραγωγή πετρελαίου αναμένεται να αυξηθεί περισσότερο από 30%
σε σύγκριση με το παγκόσμιο σύνολο, από μόλις 12% που ήταν το 2006. Η εταιρεία ενεργειακών συμβούλων ΙΗS εκτιμά πως, έως το 2012, η παραγωγή υγρών ορυκτών, στην Αφρική, θα έχει φθάσει τα 16 εκατ. βαρέλια ημερησίως.
Στην εξίσωση πρέπει να προστεθεί το εντεινόμενο ενδιαφέρον από την Κίνα, άλλες ασιατικές χώρες καθώς και τις κρατικά ελεγχόμενες πετρελαϊκές εταιρείες των αναδυομένων αγορών, ενώ πιο πρόσφατα, εκδηλώθηκε σοβαρό ενδιαφέρον από τον ρωσικό όμιλο Gazprom για τη σύναψη ενός μεγάλου deal στον τομέα του φυσικού αερίου, με την κυβέρνηση της Νιγηρίας.
Οι κινεζικές κρατικές εταιρείες εργάζονται πυρετωδώς να εξασφαλίσουν συμβόλαια έρευνας ή προμήθειας, υποσχόμενες, συχνά, να δαπανήσουν πολλά δισεκατομμύρια δολαρίων για την εκτέλεση έργων υποδομής ή να επισπεύσουν την παράδοση στρατιωτικού υλικού προς τις χώρες παραγωγής πετρελαίου. Αναπόφευκτα, η Κίνα δέχεται έντονες επικρίσεις επειδή συναλλάσσεται με αυταρχικά καθεστώτα, ιδίως το Σουδάν.
Ωστόσο, οι ακμάζουσες σχέσεις της Κίνας με την Αφρική δεν εμφανίζουν σημεία κόπωσης. Το 2006, η Αγκόλα, η ταχύτερα αναπτυσσόμενη παραγωγός πετρελαίου της ηπείρου τα τελευταία χρόνια, έγινε ο μεγαλύτερος προμηθευτής «μαύρου χρυσού» της Κίνας. Κινεζικές και άλλες ασιατικές πετρελαϊκές εταιρείες έχουν αρχίσει να συμμετέχουν ολοένα περισσότερο ενεργά σε δημόσιους διαγωνισμούς για την εξασφάλιση συμβολαίων εκμετάλλευσης πεδίων πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Αφρική και υπάρχουν ενδείξεις π ως οι ασιατικές εταιρείες είναι έτοιμες να αρχίσουν να ανταγωνίζονται με τις δυτικές για την εξασφάλισης του ελέγχου των αποθεμάτων πετρελαίου της Μαύρης Ηπείρου.