Τα διαθέσιμα στοιχεία παρέχον σημαντικές ενδείξεις για την παρουσία οικονομικά αξιοποιήσιμων κοιτασμάτων τα περισσότερα από τα οποία είναι μάλλον φυσικό αέριο και εντοπίζονται σε υπεράκτιες περιοχές που δεν είχαν εξερευνηθεί στο παρελθόν. Η διαπίστωση αυτή οδήγησε κορυφαίες εταιρίες του κλάδου να ενεργοποιηθούν στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Δυστυχώς, έως και σήμερα οι περιοχές ενδιαφέροντος, με λίγες εξαιρέσεις, δεν έχουν χαρτογραφηθεί ικανοποιητικά και συνεπώς δεν έχουν μελετηθεί σε βαθμό που να μας επιτρέπει να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα.
Μύθος 2: Υπάρχουν εξωτερικοί παράγοντες και κέντρα εξουσίας που εμποδίζουν την πρόοδο των ερευνών;
Η έλλειψη προόδου έως σήμερα μπορεί εύκολα να εξηγηθεί υπό το πρίσμα των διακεκομμένων και μικρών διαστημάτων συστηματικής εξερεύνησης, ορισμένων ατυχών πολιτικών επιλογών, και της ελλιπούς εφαρμογής των καταλληλότερων και καλύτερων τεχνολογιών. Γεωπολιτικά, οι ενεργειακές εξελίξεις όπως οι αγωγοί TAP, IGB και ο Πλωτός Σταθμός Αποθήκευσης και Επανεριοποίησης LNG (FSRU) στην Αλεξανδρούπολη έχουν ενισχύσει την ηγετική θέση της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η ανάπτυξη μιας επιτυχημένης βιομηχανίας φυσικού αερίου θα ενίσχυε περαιτέρω τον ρόλο της χώρας ως περιφερειακού ενεργειακού κόμβου, στόχος που υποστηρίζεται πλήρως από την ΕΕ, τις ΗΠΑ και τη διεθνή κοινότητα ευρύτερα.
Μύθος 3: Ακόμα και εάν ανακαλύπταμε ένα μεγάλο κοίτασμα, υπάρχει αρκετός χρόνος για να το αξιοποιήσουμε οικονομικά;
Εάν δούμε το παράδειγμα της Αιγύπτου, η Eni κατάφερε να παραδώσει το πρώτο αέριο από το Zohr σε λιγότερο από 2,5 χρόνια από την ανακάλυψη του, ακολουθώντας μια σειρά από καινοτόμες λύσεις που επιτάχυναν το έργο. Εάν κριθεί απαραίτητο, τα μεγάλα κοιτάσματα μπορούν να παραχθούν γρηγορότερα με επιπλέον επενδύσεις έστω και αν έτσι «θυσιάζεται» συνήθως τμήμα της συνολικής τους αποληψιμότητας . Σε κάθε περίπτωση όμως, είναι ορατή η προοπτική η διάρκεια ζωής των κοιτασμάτων φυσικού αερίου και των σχετικών υπεράκτιων εγκαταστάσεων να παραταθεί για δεκαετίες μέσω της μετατροπής τους σε εγκαταστάσεις παραγωγής υδρογόνου (είτε μπλε είτε πράσινου), εξαλείφοντας έτσι εντελώς το πρόβλημα χρόνου.
Μύθος 4: Η ανάπτυξη βιομηχανίας φυσικού αερίου στην Ελλάδα θα αποτελέσει σημαντικό κίνδυνο για το περιβάλλον;
Η προστασία του περιβάλλοντος ταυτόχρονα με την αξιοποίηση των ευκαιριών που δημιουργεί η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου υπεράκτιου ενεργειακού τομέα είναι συμβατοί στόχοι, όπως έχει αποδειχθεί σε πολλά μέρη του κόσμου. Η υλοποίησή τους επιτυγχάνεται διασφαλίζοντας ότι όλες οι δραστηριότητες διεξάγονται σύμφωνα με τα αυστηρότερα κριτήρια και προηγμένες τεχνικές προδιαγραφές, ακολουθώντας τα υψηλότερα πρότυπα περιβαλλοντικής και κοινωνικής προστασίας. Τούτου λεχθέντος, η στρατηγική της Ελλάδας για τους υδρογονάνθρακες επικεντρώνεται κατά προτεραιότητα στην αξιοποίηση πιθανών κοιτασμάτων φυσικού αερίου, κάτι που σημαίνει ότι δυνητικά εξαλείφεται και ο κίνδυνος πετρελαιοκηλίδων.
Μύθος 5: Είναι η έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων ασυμβίβαστη με την πράσινη ατζέντα;
Μεσοπρόθεσμα όχι, σε δεύτερο χρόνο ναι. Η ανάπτυξη εγχώριας παραγωγής φυσικού αερίου είναι πλήρως συμβατή με την πράσινη ατζέντα καθώς συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων και στην επιτάχυνση της ανάπτυξης τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Στην πραγματικότητα, έχοντας κατά νου τα δισεκατομμύρια ευρώ σε επενδύσεις που απαιτούνται για την απανθρακοποίηση του ενεργειακού μας συστήματος, τα έσοδα που παράγονται από μια εθνική βιομηχανία φυσικού αερίου θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση της μετάβασής μας σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, καθιστώντας τον τομέα στρατηγικό εταίρο και καταλύτη των στόχων μας για την ενεργειακή μετάβαση.
Μύθος 6: Καθώς αυξάνουν τις επενδύσεις σε ΑΠΕ, οι μεγάλες ενεργειακές εταιρείες έχουν χάσει το ενδιαφέρον τους για τη βιομηχανία υδρογονανθράκων;
Είναι κοινώς αποδεκτό ότι το φυσικό αέριο θα διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση. Αυτό έχει επανειλημμένα τονιστεί από τους διευθύνοντες συμβούλους πολυεθνικών ενεργειακών εταιρειών, γιατί το φυσικό αέριο είναι η καθαρότερη από όλες τις συμβατικές ενεργειακές τεχνολογίες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι επενδύσεις στο φυσικό αέριο θα συνεχίσουν να αποτελούν προτεραιότητα κάτι που λειτουργεί ενισχυτικά στην προσπάθεια της Ελλάδας να αναθερμάνει το ενδιαφέρον των εταιρειών για τα πιθανά κοιτάσματα φυσικού αερίου της.
Μύθος 7: Έκλεισε το παράθυρο ευκαιρίας για ανακάλυψη και παραγωγή υδρογονανθράκων;
Όχι, για μια σειρά από λόγους. Πρώτον, η ζήτηση ενέργειας έχει επιστρέψει στα προ-πανδημίας επίπεδα, κάτι που σημαίνει ότι τα ορυκτά καύσιμα -τα οποία κάλυπταν το 83% της συνολικής παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας προ πανδημίας- παραμένουν το κλειδί για την κάλυψη των παγκόσμιων ενεργειακών αναγκών. Δεύτερον, υπάρχει ένα όριο στο πόσο γρήγορα μπορούμε να υλοποιήσουμε τα νέα έργα ΑΠΕ λόγω περιορισμών της εφοδιαστικής αλυσίδας, των απαιτούμενων περιβαλλοντικών διαδικασιών, των χρήσεων γης κλπ. Τρίτον, λόγω της στοχαστικότητας της αιολικής και ηλιακής ενέργειας, έως ότου βρούμε οικονομικά βιώσιμες και μεγάλης κλίμακας λύσεις για την αποθήκευση ενέργειας, θα πρέπει να βασιστούμε στο φυσικό αέριο για την σταθερότητα του ενεργειακού μείγματος και την ευστάθεια του ενεργειακού συστήματος. Τέταρτον, δεν έχουμε ακόμα λύσεις για τις μεταφορές μεγάλων αποστάσεων ή/και βαρέων φορτίων.
Συνεπώς, δεδομένου του ότι το φυσικό αέριο αποτελεί την καλύτερη από τις διαθέσιμες επιλογές μας για να μεταβούμε άμεσα σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, είναι ασφαλές να εκτιμήσουμε ότι θα παραμείνει επίκαιρο για τις επόμενες δεκαετίες.
* Αριστοφάνης Στεφάτος, Διευθύνων Σύμβουλος ΕΔΕΥ
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")