Ύστερα από 19 χρόνια θα κριθεί έφεση της Exxon Mobil για τις ποινικές αποζημιώσεις. Σχεδόν επί δύο δεκαετίες τα θύματα της πετρελαιοκηλίδας του «Exxon Valdez» στην Αλάσκα ζητούν μέσω των αμερικανικών δραστηριοτήτων από την Exxon Mobil την πληρωμή ποινικών αποζημιώσεων δισεκατομμυρίων δολαρίων. Σύντομα θα μάθουν αν οι προσπάθειές τους ήταν τελικά… άδικος κόπος. Χθες το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ επρόκειτο να εξετάσει την έφεση της Exxon Mobil για τη μη καταβολή ή τη μείωση του προστίμου των 2,5 δις. δολαρίων για ποινικές ευθύνες για την πετρελαιοκηλίδα (τη μεγαλύτερη στην αμερικανική ιστορία) που προκάλεσε το δεξαμενόπλοιο «Exxon Valdez».
Στις 24 Μαρτίου του 1989 το πλοίο προσάραξε σε ύφαλο στον Πρινς Ουίλιαμς Σάουντ της Αλάσκας με αποτέλεσμα να διαρρεύσουν 42 εκατ. λίτρα αργού πετρελαίου και να μολύνουν τις ακτές σε μήκος 500χλμ.
Η Exxon Mobil και οι σύμμαχοί της υποστηρίζουν ότι η μεγαλύτερη πετρελαϊκή εταιρεία του κόσμου έχει ήδη πληρώσει αρκετά – περίπου 3,4 δις. δολάρια για τον καθαρισμό της πετρελαιοκηλίδας, για πρόστιμα και άλλα έξοδα. «Αν η Exxon δεν έχει συμμορφωθεί από τα ζημιά που υπέστη στο επίπεδο των δημοσίων σχέσεων και της εικόνας της, η προσθήκη προστίμου για ποινικές ευθύνες δεν θα έχει κανένα αποτέλεσμα» εκτιμά ο Αντριου Φρέι σε κείμενο που υποστηρίζει τις θέσεις της Exxon Mobil εκ μέρους του Αμερικανικού Πετρελαϊκού Ινστιτούτου και τεσσάρων ακόμη οργανώσεων εμπόρων. Επιχειρήματα όπως αυτό δεν λένε ωστόσο τίποτε στους κατοίκους της Αλάσκας οι οποίοι υποστηρίζουν ότι ακόμη, ύστερα από τόσα χρόνια, δεν έχει ανακάμψει ούτε η πανίδα ούτε η οικονομία της περιοχής τους και ότι η Exxon Mobil θα πρέπει να τιμωρηθεί γιατί εμπιστεύτηκε το πλοίο «Valdez» στα χέρια ενός καπετάνιου με πρόβλημα αλκοολισμού.
Το ποσόν των 2,5 δις. δολαρίων για ποινικές αποζημιώσεις θα καταλήξει σε μια ομάδα που συγκρότησαν αρχικά 33.000 ψαράδες, ιδιοκτήτες γης, αυτόχθονες της Αλάσκας και ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων της περιοχής. Τα θύματα μήνυσαν την εταιρεία το 1989 και κέρδισαν αρχικά την πληρωμή ποινικών αποζημιώσεων ύψους 5 δις. δολαρίων το 1994, επιπλέον των 287 εκατ. δολαρίων των αποζημιώσεων για τους πληγέντες – θύματα της οικολογικής καταστροφής από την πετρελαιοκηλίδα. Από τότε ως σήμερα είδαν το ποσόν των 5 δις. δολαρίων να αυξομειώνεται, καθώς η υπόθεση «ταξίδευε» από το ένα δικαστήριο στο άλλο. Αργότερα οι δικαστές περιόρισαν τις ποινικές αποζημιώσεις στα 4 δις. δολάρια και με επόμενη απόφαση ανέβασαν το ποσόν στα 4,5 δις. δολάρια. Το 2006 εφέτες δικαστές μείωσαν και άλλο το ποσόν στα 2,5 δολάρια. Παρ’ όλα αυτά η Exxon Mobil συνέχισε να πολεμάει την απόφαση.
Μελέτη του Πανεπιστημίου της Αλάσκας έδειξε ότι μόλις το ένα τέταρτο της θαλάσσιας ζωής επέζησε της καταστροφής. Ωστόσο οι εκτιμήσεις για το μέγεθος της ζημιάς ποικίλλουν. Περίπου 2.800 ενυδρίδες και 250.000 θαλασσοπούλια εξολοθρεύτηκαν τις πρώτες ημέρες μετά τη διαρροή του πετρελαίου, σύμφωνα με μελέτη που δημοσίευσε το περιοδικό «Science» το 2003. Θύματα της καταστροφής ήταν επίσης οι φάλαινες και οι ψαρότοποι της περιοχής. Με βάση τα παραπάνω τα θύματα υποστηρίζουν ότι το ποσόν που έχει καταβάλει η Exxon Mobil είναι εξευτελιστικό. Το 2007 η εταιρεία έσπασε το (δικό της) ρεκόρ ετησίων κερδών για αμερικανική επιχείρηση με 40,6 δις. δολάρια. Ο ετήσιος τζίρος της Exxon Mobil ξεπέρασε το ΑΕΠ του συνόλου των χωρών του πλανήτη, αν αφαιρέσουμε 20 από αυτές.
«Η Exxon Mobil δεν έχει πληρώσει τίποτε για τις ποινικές της ευθύνες να επιτρέψει σε έναν αλκοολικό να κατευθύνει ένα σουπερτάνκερ σε μία από τις πλέον αμόλυντες και προικισμένες σε επίπεδο φυσικού πλούτου περιοχές της Αμερικής» δήλωσε ο Τζέφρει Φίσερ, ο οποίος θα επιχειρηματολογήσει υπέρ των θυμάτων στο Ανώτατο Δικαστήριο.
(Από την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ 28/2/2008)